La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuteronomi/Deuteronomi 4

←Deuteronomi 3

La Bibia piemontèisa Deuteronòmi

Deuteronòmi 5→

Deuteronòmi

La Bìbia piemontèisa - Deuteronòmi 04

4

Ël don ëd la lege

¹Ore, Israel, scota le lege e le prëscrission che mi iv mostro, e bùtie an pràtica, përchè vojàutri i peusse vive e intré an possess dël pais che Nosgnor Dé dij vòstri grand, av darà. ²Giontje nen a lòn che 'v comando e gàvje gnente^[1]; nopà 't guerneras ij comandament dël Signor vòst Dé che mi 'v prëscrivo. ³I l’eve vëddù con ij vòstri euj medésim lòn che 'l Signor tò Dé a l'ha fàit a Bal-Peor: a l’ha stërminà da vòst pòpol tuti coj ch’a ‘ndasìo dré al dio Bal ëd Peor^[2]. ⁴Ma vojàutri, tuti coj ch’a son restà fedej al Signor, vòst Dé, i seve d’ancheuj tuti viv. ⁵Vardé: ël Signor, mè Dé, a l’ha comandame ‘d mostreve coste lege e coste prescrission për ch’i-j bute an pràtica ant ël pais andova ch’i steve për intré për ess-ne padron. ⁶Donca, i guernereve e i-j butreve an pràtica coste lege. S’i fareve parèj, tùit ij pòpoj av considereran ëd gent savia e sensà. Quand ch’a sentiran parlé ‘d tute coste lege, a diran: “Che ‘d saviëssa e che d’inteligensa ch’a l’ha costa gran nassion!”. ⁷An efet, a-i é gnun’ d'àutra nassion, për granda ch’a sia, ch’a l’abia ‘d divinità tant davzin-e a chila com ël Signor, nòst Dé a l'é davzin a nojàutri tute le vire ch’i lo anvocoma. ⁸E che d’àutre nassion, për grande ch’a sio, a l’han ëd lege e ‘d prescrission tant giuste coma cole dla legislassion che ancheuj i vë spòrzo?

L’arvelassion a l’Horeb

⁹Ma fà atension e vard-te bin da dësmentié tùit ij fàit che ij tò euj a l'han vëddù: ch’a të scapo pa dal cheur, për tut ël temp ëd toa vita. It-j mostreras ëdcò a tò fieuj e ai tò novod. ¹⁰Arcòrd-te dël dì ch’it ses comparì dë 'dnans dël Signor tò Dé an sl'Horeb, cora che Nosgnor a l'ha dime: “Buta ansema la gent e mi i-j farai sente mie paròle, përchè a vado a ‘mprende d’avèj timor ëd mi fin tant ch’a vivran an sla tèra, e che a-j mostro ai sò fieuj. ¹¹Antlora vojàutri i seve acostave ai pé dla montagna. Ël mont a brusava ant le vampe che a s'aussavo an mes dël cel; a-i j'era top, nìvole e scurità. ¹²Nosgnor a l’ha parlave da ‘n mes al feu: vojàutri i sentìe na vos ch’a parlava, ma i vedìe gnun-a figura; i sentìe mach na vos^[3]. ¹³Chiel a l’ha fave conòsse soa aleansa, a l’ha comandave ‘d buté an pràtica ij des comandament ch’a l’avìa gravaje dzora doe tàule ‘d pera^[4]. ¹⁴E a mi, Nosgnor a l’ha comandame, an cola ocasion, ch’iv mostrèissa le lege e le prescrission ch’i l’eve da buté an pràtica ant el pais ch’i steve për intré pr’ ess-ne padron^[5].

Ël privo dl’idolatrìa

¹⁵Donca, da già che i l'avìe pa vëddù gnun-a figura, ant ël moment che Nosgnor a l'ha parlave da l'Horeb, pijève bin varda për vòstra vita, ¹⁶përchè i vade pa a antamneve e 'v fase nen ëd mistà scurpìe 'd qualsëssìa ìdol: figure 'd mas-cc o 'd fumela^[6], ¹⁷figure 'd bestia qualsëssìa, figura 'd n'osel che a vòla ant ël cél, ¹⁸figure 'd bestie ch’a së struso për tèra, figure ‘d pess ch’a vivo ant j'eve sot-tèra^[7]; ¹⁹përchè, an aussand j'euj al cél e an vëddend ël sol, la lun-a, le stèile e tut lë strop dël cel, ti 't sie pa rablà a prostërnete dë 'dnans a tut lòn, e a rendje l’adorassion: tut lòn che 'l Signor tò Dé a l'ha daje an sòrt a le gent ch’a son sota ‘l cél^[8]. ²⁰A vojàutri, a l’opòst, Nosgnor a l’ha pijave e a l’ha fave seurte da l’Egìt, col griseul ëd fer, përchè a vorìa ch’i fusse ‘l sò pòpol^[9], soa proprietà, com’i seve ancheuj.

²¹Pura, Nosgnor a l’é anrabiasse contra ‘d mi për colpa vòstra e a l’ha fàit giurament che mi i l’avrìa pa travërsà ‘l Giordan e ch’i sarìa nen intrà ant ël pais ëd boneur ch’a l’ha dave an ardità^[10]. ²²Parèj, i l’hai da meuire an costa tèra-sì; i passerai pa ‘l Giordan, ma vojàutri i lo travërsereve e i pijereve possess ëd col pais dru. ²³Pijeve varda ‘d dësmentié l’aleansa che ‘l Signor, vòst Dé, a l’ha fàit con vojàutri. Buté pa an pé dë statue con la figura ‘d lòn che ‘l Signor, tò Dé, a l’ha proibite, ²⁴përchè ‘l Signor tò Dé a l’é ‘n feu ch’a divora, a l’é ‘n Dé gelos^[11].

²⁵Cand ch’i l’avreve generà ‘d fieuj e ‘d novod e ch’i sareve dventà vej an col pais, s’iv përvertireve an butand an pé na qualsëssìa sòrt d’idoj, còsa ch’a ofend Nosgnor e ch’a lo fà anrabié, ²⁶i pijo d'ancheuj cél e tèra tanme testimòni contra 'd vojàutri: voi i andreve a dësparì dël tut da sto pais andova ch’i andeve a pijene proprietà an passand ël Giordan. Vojàutri i slonghereve pa ij vòstri di, përchè i sareve ‘d sicur anientà. ²⁷Nosgnor av sbardlerà an tra le gent, e 'd vojàutri a-i restrà mach un cit nùmer, d'an mes a le nassion andova che 'l Signor a l'avrà deportave. ²⁸Ambelelà i l’avreve ‘d rende l’adorassion a ‘d dio fabricà da man d’òm, statue ‘d bòsch e ‘d pera, ch’a peulo nen vëdde nì sente, ch’a mangio nen e ch’a l’han gnun odor^[12]. ²⁹Antlora, d’ambelelà, it sercheras ël Signor, tò Dé e it podras trovelo mach s’it lo serche ‘d tut tò cheur e con tuta toa ànima^[13]. ³⁰An toa tribulassion, tute coste paròle 't tormentran ma a la fin dij temp ti 't torneras al Signor tò Dé e i të scotras soa vos; ³¹Ël Signor, tò Dé, a l’é ‘n Dé misericordios ch’it abandonrà nen nì it dëstruerà, nì ch’a dësmentierà l’aleansa ch’a l’ha fàit con ij tò grand.

Nosgnor a l’ha sernù sò pòpol

³²Ciama dij temp passà, dj’époche ch’a son ëstaje, fin-a dal moment che Nosgnor a l’ha creà l’òm an sla tèra. Ciama da ‘n canton a l’àutr dël mond s’a l’é mai capitaie ‘n fàit tant grand, s’a l’é mai sentusse gnente parìja. ³³E-lo ch’a l’é mai staie ‘n pòpol ch’a l’àbia sentù la vos ëd Nosgnor ch’a-j parlava da ‘n mes al feu, coma ch’it l’has sentula ti, e che sia restà an vita? ³⁴E-lo ch’a l’é mai staie un dio ch’a sia vnùit a serchesse ‘n pòpol d’an mes a tuti j’àutri? Vojàutri midem i l’eve vëddù tut lòn ch’a l’ha fàit an Egit ël Signor, vòst Dé, servend-se ‘d preuve, ëd segn, ëd miràcoj e combatend con man fòrta e brass poderos, con ëd gest da fé sbaruvé. ³⁵Nosgnor a l’ha acordate ‘d vëdde tut sòn për ch’it arconòsse che chiel, e gnun d’àutri, a l’é Dé^[14]. ³⁶Dal cél a l'ha fate sente soa vos për instruite, e an sla tèra a l'ha fate contemplé sò gran feu, e da 'n mes dël feu ti 't l'has sentù soe paròle. ³⁷Chiel a l'ha vorsuje bin ai tò cè e peui a l'ha sernù soa posterità, a l'ha fate seurte d'Egit an manifestand soa presensa e soa fòrsa ch’as peul nen resistje. ³⁸A l'ha dëstronisà dë 'dnans a ti 'd nassion pì gròsse e potente che ti, e a l'ha fate intré an sò pais ch’a l'ha date an ardità, com a l'é ancora al di d'ancheuj. ³⁹Arconòss, donca, che ‘l Signor a l’é l’ùnich Dé: là an àut ant ël cel e ambelessì an sla tèra, a-i é chiel e gnun d'àutri: arcòrdlo sèmper an tò cheur. ⁴⁰Osserva soe lege e ij sò comandament che ancheuj it dago, përché ti e ij tò dissendent i l’àbie ‘d boneur e na longa vita ant ël pais che ‘l Signor, vòst Dé, av dà për sèmper.

Sità d’arfugi ant la Transgiordània

⁴¹Antora Mosè a l'ha sërnù tre sità dëdlà dël Giordan, a levant, ⁴²coma sità d’arfugi per coj ch’a l’avèisso massà cheidun sensa vorèjlo, sensa ch’a-i fussa d’inimicissia. An ës cas i podìo arfugessie ant un-a dë ste sità e salvesse la vita. ⁴³A l'ero Beser, ant ël desert, ant l'Àut-Pian, për ij Rubenita; Ramot an Ghilead për ij Gadita; Gòlan an Basan për Manasse^[15].

Contest e 'ntrodussion a l’Aleansa

⁴⁴Costa-sì a l’é la lege che Mosè a l’ha presentà a j’Israelita: ⁴⁵le clàuse, ij decrèt e le prescrission che Mosè a l’ha daje a j’Israelita quand ch’a son surtì da l’Egit, ⁴⁶dëdlà dël Giordan, ant ël varèj tacà a Bet-Peor, ant ël pais ëd Sicon, rè amorita che a stasìa a Chesbon. Mosè e j'Israelita a l'avìo batulo cora ch’a l'ero surtì da l'Egit, ⁴⁷e a l'ero ampadronisse ëd sò pais, parèj come dël pais d'Ogh, rè 'd Basan: tùit e doi ij rè amorita a stasìo dëdlà dël Giordan a orient, ⁴⁸dòp d'Aroer, ch’a l'é an brova dla comba dl'Arnon, fin-a al mont Sion (ch'a l'é l'Ermon), ⁴⁹e 'd tuta l'Arabà da l'àutra banda dël Giordan a levant, fin-a al mar dl'Arabà, ai pé dël Pisga.

Nòte

1. Cfr. Arvelassion 22:18-19.
2. Cfr. Numer 25:1-9.
3. 4:11-12 cfr. Surtìa 19:16-18; Ebréo 12:18-19.
4. Cfr. Surtìa 31:18.
5. Cfr. Surtìa 21:1.
6. Cfr. Surtìa 20:4; Levitich 26:11; Deuteronòmi 5:8; 27:15.
7. 4:17-18 cfr. Roman 1:23.
8. Ël Testament Vej a considera “lë strop dël cél” coma “ël Consèj ëd Nosgnor” col ch’a sta dantòrn a sò tròno e ch’a l’é pront a fé tut lòn che chiel a-j comanda (cfr. 1 Re 22:19). Nosgnor a l’ha acordà a sto grop, ch’a l’é quaivòta ciamà “ij fieuj ëd Nosgnor” (Giòb 1:6; 38:7; Salm 89:6) d’avèj la giurisdission dzura le nassion (cfr. Deuteronòmi 32:8 LXX). Quai savant a vëddo costa ciambreja coma coj ch’as arferiss Salm 82. Nosgnor a l’ha donca delegà sò Consej ëd governé le nassion, ma a l’ha stabilì dzura Israel un govern teocràtich. Nosgnor a lo governa dirèt pr’ ël mojen dl’Aleansa mosàica. Cfr. v. 20 e Deuteronòmi 32:9.
9. Cfr. Surtìa 19:5; Deuteronòmi 7:6; 14:2; 26:18; Tito 2:14; 1 Pero 2:9.
10. Cfr. Numer 20:12.
11. Cfr. Ebréo 12:29.
12. 4:27-28 cfr. Deuteronòmi 28:36.
13. Cfr. Geremìa 29:13.
14. Cfr. March 12:32.
15. 4:41-43 cfr. Giosuè 20:8-9.