La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuteronomi/Deuteronomi 28

←Deuteronomi 27

La Bibia piemontèisa Deuteronòmi

Deuteronòmi 29→

Deuteronòmi

La Bìbia piemontèisa - Deuteronòmi 28

28

Promësse ‘d boneur

¹S’it ëscote e ‘t ubidisse al Signor, tò Dé, s’it ‘t bute an pràtica con deuit tùit ij sò comandament che ‘ncheuj it dago, anlora ‘l Signor, tò Dé a farà che ti, Israel, it sie superior a tute le nassion ëd la Tèra. ²Tute coste benedission a caleran dzora ‘d ti an bondansa s’it faras ubidiensa al Signor, tò Dé. ³It saras benedì ant la sità e benedì an campagna. ⁴A saran benedì ij tò fieuj, ël frut dij tò camp e ‘l frut ëd tò strop; a saran benedì ij part ëd toe vache e lòn ch’a nass da toe feje. ⁵A saran benedìe con l’abondansa toe cavagne e toe èrche pastòire. ⁶It saras benedì ant ël moment ch’it intre e cand ch'it seurte^[1]. ⁷Ij tò nemis at atacheran^[2] ma ti ‘t jë butras an derota; at atacheran da na diression, ma lor a scaperan da ti për set d’àutre! ⁸Ël Signor, tò Dé, a farà che soa benedission at compagna ant ij tò grané e an tut lòn ch’it antraprendras. Vera, chiel at benedirà ant la Tèra ch’a l’é an camin a dete.

⁹S’it fase ubidiensa ai comandament dël Signor, tò Dé, e s’it vade dapress a soe pianà, ël Signor a farà ‘d ti un pòpol consacrà a chiel, conform a sò giurament. ¹⁰Antlora ëd gent da tut ël mond^[3] a ‘rconoss-ran ch’it ses ël pòpol dël Signor^[4] e at portran rispèt^[5]. ¹¹Ël Signor a moltiplicherà ‘l nùmer dij tò fieuj e dle bestie ch’a nasso ant ij tò strop, a rendera bondos ij tò arcòlt ant la tèra ch’a l’ha promettù ai tò antich, la tèra ch’a l’avrìa date. ¹²Ël Signor a doverterà ‘l cél, anté che chiel a goerna ‘l tesòr ëd la druensa: quand ch’a në sarà ‘l temp, a në farà calé la pieuva dzora dij tò camp e a benedirà tut lòn ch’it antraprende^[6]. It saras ti a d’amprësté ‘d sòld a vàire gent, e ti ‘t l’avras mai da ciameje a lor. ¹³Ël Signor at butrà a la testa dle nassion e mai a la coa ‘d lor; ti ‘t në restras dzora e mai ‘d sota. Lolì a sarà l’arzultà ‘d toa ubidiensa ai comandament dël Signor, tò Dé, coj che ‘ncheuj it dago përchè ch’it jë bute an pràtica. ¹⁴Dëstorn-te pa ni a mancin-a nì a drita da tut lòn ch’it comando; vaje nen dapress a d’àutri dio për adoreje^[7].

Le dësgrassie ch’a rivràn adòss a coj ch’a scoto pa Nosgnor

¹⁵Ma se ti të scote pa ‘l Signor, tò Dé e ‘t pijes nen soèn ëd buté an pràtica tùit ij sò comandament e decret che ‘ncheuj it dago, at tomberan adòss tute coste maledission-sì e it në saras crasà.

¹⁶It saras maledì ant la sità e maledì ant ij camp. ¹⁷Toa cavagna e toa èrca pastòira a saran maledìe. ¹⁸A saran maledì ij frut ëd tò sen e ‘l frut ëd toa tera, ij part ëd toe vache e lòn ch’a nass da toe feje. ¹⁹It saras maledì ant ël moment ch’it intre e quand ch'it seurte. ²⁰An tut lòn ch’it antraprendras, ël Signor at manderà la maledission, la costërnassion, le mnasse, fin-a ch’it saras dësterminà dël tut, già ch’it ses comportate mal an chitand-me. ²¹Ël Signor at manderà la pestilensa, ch’at farà scassé da la tèra ch’it ses an camin d’intrene për pijene ‘l possess. ²²At farà patì ‘d consonsion^[8], ëd frev, d’anfiamassion, d’infession, dë spa^[9], ëd mascaron^[10] e ‘d ruso ch’as tacheran a còl a ti fin-a ch’it në meuire. ²³Dzora ‘d toa testa, ël cél a dventerà tanme d’aram, e la tèra, sota ij tò pé, a sarà tanme ‘d fer. ²⁴Al pòst ëd pieuva, ël Signor a farà calé dzora dij tò camp ëd sabia e ‘d póer, fin-a a toa dëstrussion.

²⁵Ël Signor a farà che ij tò nemis at buto an dërota. It j’atacheras da na diression, ma ti ‘t në scapras për set d’àutre. Tùit ij regn dël mond, quand ch’a lo vëdran, a saran pijà da lë sbaruv për lòn ch’at ancapitrà. ²⁶Toe carope a vniran ëd carn da mangé për tuit j'osej dël cel, e për le bestie ferose dla tèra, e gnun a-j darà fastidi.

²⁷Ël Signor at fraperà dl'ólciola, coma ch’a l’era capitaje a j’Egissian, con tumor, rogna e con lë scabi che gnun a podrà arsanetne. ²⁸Ël Signor at fraperà ‘d matarìa, dë sborgnament e ‘d costernassion ëd cheur^[11]. ²⁹Ti ‘t n’andras anans a taton an pien mesdì tanme ‘n bòrgno ant lë scur^[12]. Lòn ch’it antraprendras a l’avrà pa ‘n bon ésit. An toa vita it saras dësfrutà e derobà, e gnun a vnirà a giutete. ³⁰S’it faras d'ampromëttiùre con na fija, n'àutr a andrà a cogesse con chila; s’it fabricheras na ca, t'andras pa a steie; it pianteras na vigna e d’àutri a në godran ëd sò frut. ³¹Dë 'dnans ëd ti a masran ij tò beu, ma ti it në mangeras pa la carn. It vëddras coma ch’at ròbo tò borich e it lo vëddras mai pì; ij tò strop a cascheran an man dël nemis, e a-i sarà gnun ch’at dësfenda. ³²Ij tò fieuj e toe fije a saran dàit coma dë s-ciav a ‘n pòpol forësté. A lo vëdran ij tò euj tut ël dì, ma ‘t podras feje gnente. ³³Un pòpol ch’it gnanca conossìe a rivrà e as mangërà ij frut ëd toa tèra e ‘d tò travaj; lor at dësfruteran e at maltrateran pr’ ël rest ëd toa vita. ³⁴It ëvniras mat për motiv ëd tut lòn che ij tò euj a vedran. ³⁵Nosgnor at colpirà 'd n'ólciola malëgna ai tò ginòj, e ansima a toe cheusse, dal che ti 't podras pa ess-ne varì: da la pianta dij pé fin-a dzora dla testa.

³⁶Ël Signor at farà andé an deportassion ansem al rè ch’it l’avras sernù, fin-a al pais d’un pòpol che nì ti e nì ij tò antich i conossìe. Ambelelà it l’avras da rende l’adorassion a d’àutri dio ch’a son mach d’ìdoj ed bòsch e ‘d pera. ³⁷Tut lolì a la mira ch’it dventras n’ogèt ëd maravija e ‘d dëstorna an tra tùit ij popoj che ‘l Signor a l’avrà mnate a steie ansema.

³⁸Ti 't camperas motobin dë smens an tò camp, ma 't na cheuieras mach na misèria, përchè j'aliòstre, s-ciodù 'l gran, a lo sbroleran e a lo broteran. ³⁹It pianteras ëd taragne, it-j coltiveras, ma 'l vin it lo beivras pa, it andras nen a cheujne l'uva, përchè 'l verm a lo rusierà tut. ⁴⁰It ëtniras d’olivé për tut ël pais, ma ‘t podras pa fete d’euli për përfumete përchè ij tò oliv a përdran sò frut. ⁴¹It l’avras ëd fieuj e ‘d fije, ma a resteran pa ij tò, perchè ch’as n’andran për dventé dë s-ciav. ⁴²N'armeja ëd bòje a vasterà ij tò erbo e 'l frut ëd toe tère. ⁴³A chërserà ‘l podèj dij forësté ch’a stan an mes a ti, mentre che ti’t n’avras sèmper ëd men-o. ⁴⁴A saran lor a prontete ‘d sòld, ma ti ‘t n’avras nen pro da prësteje a lor. Lor a saran ij prim e ti lë pnass.

⁴⁵E tute coste maledission a vniran dzora 'd ti, e at përseguiteran, e at arciapran, fin-a toa dëstrussion: përchè ti 't l'avras pa ubidì a la vos dël Signor tò Dé, për guerné ij sò comandament e ij sò statut ch’a l'ha date. ⁴⁶Coste maledission a saran për ti e për ij tò dissendent, na marca e ‘n portent për sèmper.

⁴⁷Se ti ‘t l’avras pa servì ‘l Signor, tò Dé, con gòj e con bon cheur quand che ti ‘t noàve ant l’abondansa, ⁴⁸it l’avras da serve ij nemis che ‘l Signor at manderà contra, an mes a la fam, a la sèj, la nudità, e a la scarsëssa 'd tut: at butran un giov ëd fer an sël còl, fina a toa dëstrussion. ⁴⁹Ël Signor a farà bogé contra 'd ti na nassion da leugn, dai finagi ij pì lontan ëd la Tèra, lesta parèj ëd n'òja che a së svanta, na nassion ch’it në capisse pa la lenga, ⁵⁰un pòpol dur ch'a l'avrà pa rësguard për la përson-a dël vej, e che a l'avrà gnun-a misericòrdia për le masnà. ⁵¹Col pòpol a mangerà 'l frut ëd toe bestie, e 'l frut ëd toa tèra, fin-a che ti 't sie sterminà. At lasran gnente, nì forment, nì vin, nì euli, nì ij bocin ëd toe vache, nì ij babero ëd toe feje, fin-a ch' it sie ruvinà. ⁵²Nen mach, ma sto pòpol a t'assedierà an tute toe sità, fin-a che toe muraje le pì àute e le pì fòrte, andova che ti it l'avìe butà tuta toa fiusa, a saran drocà an tut ël pais che ël Signor tò Dé a l'avrà date. ⁵³L’assedi dël nemis a sarà tant dur che për vive it l’avras da mangé ‘l frut ed tò sen, la carn dij fieuj e dle fije che ‘l Signor, tò Dé, a t’avìa acordate. ⁵⁴L’òm pì rafinà e dlicà d’an tra ‘d vojàutri a vaiterà d’un euj malegn sò frel, soa fomna medésima e ij fieuj ch’a-j resto. ⁵⁵A vorerà pa fé part a d’àutri ëd la carn dij sò fieuj, ch’a në mangërà për chiel, lòn ch’a-j restrà da mangé durant l’assedi e an mes ëd la misèria che ‘l nemis a l’avrà fàit ëd toe sità. ⁵⁶L’istess a farà la fomna pì rafinà e dlicà d’an tra ‘d voi, ch’a l’avrìa gnanc’ ancalasse ‘d buté për tèra la pianta dij sò pé, përché ch’a l’era csì dlicà e tëmrosa; chila a beicherà con d’euj stòrt sò marì bin-amà, sò fieul e soa fija. ⁵⁷Chila a së stërmerà da lor per mangé dë scondion la plassenta surtìa da chila e fin-a le masnà ch'a partorirà, nen vorénd-ne fé part con lor durant l'assedi e ant le streitësse dont ij tò nemis a l'avran strensute an tute toe sità^[13].

⁵⁸S’it sërcheras pa 'd buté an pràtica tùit ij comandament ëd costa lege, ch’a son ëscrivù an cost lìber, an avend tëmma 'd cost nòm glorios e tremend dël Signor tò Dé; ⁵⁹antlora Nosgnor a colpirà ti e toa fijolansa apress ëd ti, con ëd maleur strasordinari, con ëd maladìe malëgne e ostinà, ëd flagej gròss e përsistent. ⁶⁰A farà ch’at tombo adòss tute j’epidemìe che tanta pau at fasìo an Egit, e it në dësferas mai. ⁶¹At farà ‘dcò rivete acòl, fin-a a dësterminete, ògni sòrt ëd maladìe e ‘d piaghe gnanca nominà ant ël lìber ëd costa lege. ⁶²E vojàutri i restereve an pòchi, dòp ch’i j'ere stàit tanme le stèile dël cél, visadì 'd bon nùmer; përchè i l'avreve pa ubidì a la vos dël Signor tò Dé. ⁶³L’istess che ‘l Signor a l’avìa piasì ëd feve dël bin e ‘d moltiplicheve, chiel a l’avrà piasì ëd dësbleve e anienteve. I sareve rancà vìa da la Tèra ch’i seve an camin ëd pijene ‘l possess.

⁶⁴Ël Signor at ësbardlerà an tra tute le gent, da ‘n canton a l'àutr ëd la Tèra; e ambelelà ti it serviras d'àutri dio, che nì ti nì ij tò grand a l'avìo mai conossù: d’ìdoj fàit ëd bòsch e ‘d pera. ⁶⁵Ancora, ti 't l'avras gnun arlass an tra cole nassion-là; fin-a la pianta dij tò pé a s'arlamerà nen, përchè Nosgnor at darà un cheur tramblant, langor a j'euj e arlìa d'ànima. ⁶⁶At tnirà la vita pendùa a ‘n fil; neuit e dì it tërmoleras ëd pau: it vivras mai sicur. ⁶⁷La matin it diras: “Eh, a fùssa già sèira!”! E nopà la sèira 't diras: “Chi 'm fara-lo vëdde la matin?” për l'angossa ch’a sarà an tò cheur, e për lë sparm che tò euj a vedran. ⁶⁸Ël Signor at farà torné n'Egit për tèra e për mar, pròpi për la stra ch’a l'avìa dite: “It la vedras mai pì!”. Ambelelà voi vë smonreve s-ciav e servente për ij vòstri nemis, sensa gnanca trové cheidun ch’av cata.

Nòte

1. A l’é n’espression ebràica për tuta la vita e soe atività.
2. O “che a s'alveran contra 'd ti”.
3. O “tùit ij pòpoj dla tèra”.
4. O “che ti ‘t pòrte ‘l nòm dël Signor”.
5. O “a l’avran tëmma ‘d ti”.
6. O “ël travaj ëd toe man”.
7. 28:1-14 cfr. Deuteronòmi 11:13-17.
8. O “tubercolosi”.
9. O “ëd sëccura”.
10. O “niela”, “carbóncl”: maladia dle granaje.
11. O “confusion dla ment”, “conturbament”, “spavent” (תִּמָּהוֹן).
12. Cfr. Isaia 59:9-10.
13. Cfr. 2 Re 6:28-29; Lamentassion 4:10.