Dissionari Italian-Piemontèis/u

Travaj ancora nen terminà

Cost dissionari a l'é dzurtut adressà a coj ch'a fan ëd tradussion da l'Italian al Piemontèis për publiché an ës sit. As capiss ch'a l'é 'ncora nen n'euvra compléta. Chi ch'a sa a peul sèmper feje d'antegrassion, an rispetand le convension ch'i l'oma sernù.

Italian – Piemontèis

A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z

U

Ubbidiente (agg): ubidient, ch'a scota.
Ubbidienza (sf): ubidiensa, scuté.
Ubbidire (vi): scoté, ubidì.
Ubriacarsi (sr): anciuchesse, ambriachesse, ampiombesse, pijé na cioca, pijé na sbòrgna, pijé na piomba, aussé ‘l ghëmmo, aussé la doja, aussé la majòlica.
Ubriachezza (sf): cioca, bronzògna, sbòrgna, piomba.
Ubriaco (agg): cioch, ambriach, alégher, sù ‘d gir, pist, cheuit.
Ubriacone (sm): ciocaton, ambriacon, surba, tin-a, botal, botalin.
Uccello (sm): osel, ausel.
Uccisione (sf): amassidi, sassinagi, sassinament.
Udire (vt): sente, sentì; (ascoltare): scoté, dé da ment, dé d'orija.
Udito (ag): sentì, sentù; (sm) sente, orija; avere l'udito fine: avèj l'orija fin-a, ël sente fin; perdere l'udito: perde 'l sente, vnì ciòrgn, vnì sòrd..
Uffa! (escl.): aof!
Ufficiale (agg): ofissial; (sm) ufissial; sottufficiale: sotufissial.
Ufficialità (sf): ofissialità; caràter; ofissial; ufissialità.
Ugonotto (agg): ugonòt.
Uguagliare (vt): fé ugual, ugualié, egualié, porté a l'istess livel, porté a pari, paregé; (essere pari) esse istess, esse l'istess, esse uguaò, smijé, paresse, corisponde, quadré.
Uguale (agg): ugual, egual, istess, l'istess, midem, medésim, compagn, identich, precis, pari; due per due è uguale a quattro: doi e doi fan quatr; doi për doi fà quatr; (sm) ugual, istess, l'istess; è uguale: a fà l'istess.
Ulteriore (agg): ulterior, pì anans; (altro) àutr.
Ulteriormente (avv.): ëd pì, na vira 'd pì; (pegioré/mijoré 'd pì; a val nen la pen-a 'd fatighé 'd pì), pì anans; pì tard, a në scond temp.
Ultimo (agg): ùltim, daré 'd tuti /ëd tut; [esse a j'ùltim], darié [ij darié dì 'd Carlevé]; l'ultimo giorno (teol.): ël dì darié.
Ululato (sm): uch, url, urlo, ucament, urlament.
Umile (agg): ùmil, modest, a la bon-a, sempi, grassios, sèmplice, ëd bon comand, dominà, sogetà, rispetos, benévol, riguardos; gente d’origine umile: gent ùmil, o modesta.
Umiliare (vt): umilié, mortifiché, confonde, smerdé, nacé; (vr) umiliesse, basesse, spërfondesse, bassé la cresta, dësgonfiesse, fesse cit.
Umiltà (sf): umiltà, umilità, modestia.
Unanime (ag): unànim, concòrdi.
Unanimità (sf): unanimità, midem ëspìriy, l'istess sentiment.
Ungere (vt): onze; (corrompere, lubrificare, bastonare) onze; [boca óita a peul pì nen dì nò].
Unguento (sm): onguent; [onguent bochin: saliva].
Unico nel suo genere (espr.): foravìa.
Uniformare (vt): uniformé, conformé; uniformarsi (vr): conformesse, adatesse.
Uniforme (agg) conform, ugual, simil. ,midem; (di superfici) pian; (sf) (divisa) divisa, uniforma.
Uniformità (sf): uniformità, conformità.
Unisono (sm): unìsson; unissono; (fig.) acòrd, acòrdi; [canté a l’unìsson, pensé a l’unisson].
Uno alla volta (espr.) un për vòlta.
Unto (agg): óit, vóit, oncc, ont; (sm) óit, vóit, oncc, grass, (materia untuosa) oitum, voitum: (unto e bisunto) óit e bësòit; [deje d’óit (:picchiare) óit come ‘n lum; fela óita (:farla sporca, farla grossa)]; sgrassare: gavé l’óit; (rel.) l’Óit, l’Onzù, ël Crist, ël Mëssìa, col ch’a l’ha arseivù l’unsion, la consacrassion, ël consacrament da Nosgnor.
Untume (sm): oitum, ontum, voitum, grass; untume solido: cracia.
Untuosità (sf): oitum, voitum; (fig.) faussarìa, servilism.
Unzione (sf): unsion, onsion, onzùa, onzuva, onzura, consacrassion: estrema unzione: euli sant; [unsion: oggetti di devozioni, immagini sacre].
Uomo: òm, òmo, òimo; (pl.) òm, òmo, òimo, òmini; (essere) creatura, përson-a, cristian, mortal, fieul d'Adam; uomo d’onore: òm ëd paròla; uomo capace: valentòm, òm an piòta /an gamba; uomo di chiesa: un ëd cesa; uomo di valore: òm ëd valor; uomo taciturno: òm ëd pòche paròle; uomo di paglia: prëstanòm, òm ëd bòsch; uomo valente: òm an piòta (an gamba).
Urlare (vi): crijé, crijassé, urlé, ulé, vosé.
Usare (vt): costumesse, costumé, esse costumà, avèj la costuma, avèj l'abitùdin; esse sòlit; (adoperare) dovré, usé, usesse; fé uso ëd, servisse ëd; "Usa e getta".
Usato: (pp) dovrà.
Usando: (an) dovranda.
Uscire: seurte, surtì; andé fòra; (di libri) fé seurte, publiché; uscire di mente (dimenticare): seurte da 'n ment, scapé da 'n ment; uscire dal seminato: andé fòra dla carzà, scapé da scòla.
Uso (sm): us, uso, costuma, usansa, abitùdine, costumansa; (impiego) usagi, impiegh.
Usurpare (vt): usurpé, ampadronisse, apropriesse, robé, pijé ‘d brut ël sò dj’àutri.
Utilizzare (vt): utilisé, dovré, fé vnì a taj.
Utilizzo (sm): utilisassion, utilisament.
Uva (sf): uva, ùa; uva bugliatica: lignenga, lugnenga, lujenga; uva spina: grisela; ribes: uva ramà, uva tramà; uva passa: uva pàssola; uva secca: zanzip; uva americana: uva fròla. uva american-a; acino d'uva: asibel; fiocine: borsòt; raspo: gich, rapa; grappolo: rapa.
Uvetta (sf) zanzip.