Dissionari Italian-Piemontèis/u
Travaj ancora nen terminà
Cost dissionari a l'é dzurtut adressà a coj ch'a fan ëd tradussion da l'Italian al Piemontèis për publiché an ës sit. As capiss ch'a l'é 'ncora nen n'euvra compléta. Chi ch'a sa a peul sèmper feje d'antegrassion, an rispetand le convension ch'i l'oma sernù.
|
Italian – Piemontèis |
U[modifiché]
- Ubbidiente (agg.): ubidient, ch'a scota.
- Ubbidienza (sf): ubidiensa, scuté.
- Ubbidire (vi): scoté, ubidì.
- Ubriacarsi (sr): anciuchesse, ambriachesse, ampiombesse, pijé na cioca, pijé na sbòrgna, pijé na piomba, aussé ‘l ghëmmo, aussé la doja, aussé la majòlica.
- Ubriachezza (sf): cioca, bronzògna, sbòrgna, piomba.
- Ubriaco (agg.): cioch, ambriach, alégher, sù ‘d gir, pist, cheuit.
- Ubriacone (sm): ciocaton, ambriacon, surba, tin-a, botal, botalin.
- Uccello (sm): osel, ausel.
- Uffa! (escl.): aof!
- Ugonotto (agg.): ugonòt.
- Ulteriore (agg.): ulterior, pì andans; (altro) àutr.
- Ulteriormente (avv.): ëd pì, na vira 'd pì; (pegioré/mijoré 'd pì; a val nen la pen-a 'd fatighé 'd pì), pì anans; pì tard, a në scond temp.
- Ultimo giorno (teol.): Al dì darié..
- Umile (ag): ùmil, modest, a la bon-a, sempi, grassios, sèmplice, ëd bon comand, dominà, sogetà, rispetos, benévol, riguardos; gente d’origine umile: gent ùmil, o modesta.
- Umiliare (vt): umilié, mortifiché, confonde, smerdé, nacé; (vr) umiliesse, basesse, spërfondesse, bassé la cresta, dësgonfiesse, fesse cit.
- Umiltà (sf): umiltà, umilità, modestia. Ungere (vt): onze; (corrompere, lubrificare, bastonare) onze; [boca óita a peul pì nen dì nò].
- Unguento (sm): onguent; [onguent bochin: saliva].
- Unico nel suo genere (espr.): foravìa.
- Uniformare (vt): uniformé, conformé; uniformarsi (vr): conformesse, adatesse.
- Uniforme (agg.) conform, ugual, simil. ,midem; (di superfici) pian; (sf) (divisa) divisa, uniforma.
- Uniformità (sf): uniformità, conformità.
- Unisono (sm): unìsson; unissono; (fig.) acòrd, acòrdi; [canté a l’unìsson, pensé a l’unisson].
- Uno alla volta (espr.) un për vòlta.
- Unto (agg.): óit, vóit, oncc, ont; (sm) óit, vóit, oncc, grass, (materia untuosa) oitum, voitum: (unto e bisunto) óit e bësòit; [deje d’óit (:picchiare) óit come ‘n lum; fela óita (:farla sporca, farla grossa)]; sgrassare: gavé l’óit; (rel.) l’Óit, l’Onzù, ël Crist, ël Mëssìa, col ch’a l’ha arseivù l’unsion, la consacrassion, ël consacrament da Nosgnor.
- Untume (sm): oitum, ontum, voitum, grass; untume solido: cracia.
- Untuosità (sf): oitum, voitum; (fig.) faussarìa, servilism.
- Unzione (sf): unsion, onsion, onzùa, onzuva, onzura, consacrassion: estrema unzione: euli sant; [unsion: oggetti di devozioni, immagini sacre].
- Uomo: òm, òmo, òimo; (pl.) òm, òmo, òimo, òmini; (essere) creatura, përson-a, cristian, mortal, fieul d'Adam; uomo d’onore: òm ëd paròla; uomo capace: valentòm, òm an piòta /an gamba; uomo di chiesa: un ëd cesa; uomo di valore: òm ëd valor; uomo taciturno: òm ëd pòche paròle; uomo di paglia: prëstanòm, òm ëd bòsch; uomo valente: òm an piòta (an gamba).
- Usare (vt): costumesse, costumé, esse costumà, avèj la costuma, avèj l'abitùdin; esse sòlit; (adoperare) dovré, usé, usesse; fé uso ëd, servisse ëd; "Usa e getta".
- Usato: (pp) dovrà.
- Usando: (an) dovranda.
- Uscire: seurte, surtì; andé fòra; (di libri) fé seurte, publiché; uscire di mente (dimenticare): seurte da 'n ment, scapé da 'n ment; uscire dal seminato: andé fòra dla carzà, scapé da scòla.
- Usurpare (vt): usurpé, ampadronisse, apropriesse, robé, pijé ‘d brut ël sò dj’àutri.
- Utilizzare (vt): utilisé, dovré, fé vnì a taj.