Dissionari Italian-Piemontèis/n

Travaj ancora nen terminà

Cost dissionari a l'é dzurtut adressà a coj ch'a fan ëd tradussion da l'Italian al Piemontèis për publiché an ës sit. As capiss ch'a l'é 'ncora nen n'euvra compléta. Chi ch'a sa a peul sèmper feje d'antegrassion, an rispetand le convension ch'i l'oma sernù.

Italian – Piemontèis

A - B - C - D - E - F - G - H - I - J - K - L - M - N - O - P - Q - R - S - T - U - V - W - X - Y - Z

N

NA

Nano (sm): nan, nano, omnèt, omnucio, cit; (fam) gnero, gagno.
Nappa (sf): opa, napa, napin-a, fiòch, fiochèt, reusa ‘d bindej, gala, ponpon.
Narcosi (sf): andurmìa, narcòsi, anestesìa.
Narcotico (sm): narcòtich, andurmient, anestétich.
Narcotizzare (vt): dé l’andurmìa, narcotisé, anestetisé.
Narice (sf): nariss.
Narrare (vt): cobté, raconté, dì.
Narrativa (sf): narativa, géner ëd la conta.
Narrativo (agg): narativ, ch’a conta, dla conta.
Narratore (sm): chi ch’a conta, conteur, narador.
Narrazione (sf): conta, racont, narassion, stòria, fàula, novela, legenda, romanz.
Nasale (agg): nasal; voce nadale: vos any ël nas.
Nascente (agg): cha nass, ch’a sta për nasse; il giorno (il sole) nascente: ël dì ch’a s’anandìa, ël sol ch’a sponta (ch’as leva, ch’as àussa).
Nascita (sf): nàscita, nasse, nassensa, nassiment; (rel.) natività, natal.
Nascere (vi): nasse, vni (ven-e) al mond, vnì a la lus; (del sole o luna) nasse, alvesse, sponté; (di piante) buté, giché, nasse.
Nascondere (vt): stërmé, sconde, nasconde; (coprire) quaté.
Nascondiglio (sm): strem, stërmel, sterm, scondij.
Nascosto (agg): stërmà, scondù; di nascosto: dë scondion, dë scondrignon, dë scondion, dë sfròs, sotbanch, sotman, da stërmà.
Nasello (sm): (pesve) merlan, nadel, mërluss.
Nasiera (sf): moraje, mordacia.
Naso (sm): nas, nas a croch, aùss, a ponta, filà, aquilin, a balòta, sbërhnavà, caprissios, a bech d’òca, a bech ëd sivìtola, longh, ross, viola, grotulù, stop, spongos, regular.
Nasone (sm): nason, canapia, napia, napion.
Nassa (sf): bërtovel, nassa, nansa, cavagni. da pëscador.
Natale (sm ag): Natal; nativ; la festa di Natale: Natal.
Natalità (sf): natalità.
Natalizio (agg): natalussi, ëd Natal.
Natante (sm): ch’a noa, cg’a galegia, ch’a sta a gala; (sm) natant, batel, imbarcassion.
Natatorio (agg): niatòri, natatòri.
Natività (sf): nàssita, natività.
Nativo (sm e agg) nativ, un dël pòst, natural.
Nato (agg pp): nà, nassù.
Naturalmente (avv.) naturalment, natural, a l'é antèis, a l'é sotantèis, a l'é ciàir

NE

Né (cong.): nì, né; (in coppia) nì ... nì.
Ne (pron.) ne, në, na, n’.
Neanche (avv. e cong.): gnanca, gnanch, nen; non sapeva neanche lui il perché: a savìa manch chiel ël përchè.
Nebbia: nebia; [(un nebbione spesso:) un nebion ës-ciass].
Necessario (agg) necessari; se fosse necessario: al cas; non è necessario: a fà nen da manca; sarebbe necessario: a-i andarìa.
Necessità (sf): necessità, esigensa, òbligh, bzògn, urgensa; aver necessità: avèj da manca.
Negare (vt): neghé, di che ‘d nò; (rifiutare) arfudé.
Nel caso in cui: quand che, se mai.
Negro (ag e sm): mòro, nèir, négher.
Neutralizzare (vt): neotraisé; (rendere inefficace) rende inùtil, rende 'd gnun efèt.
Nevvero (cong.): nèh, nòh, nen vera.

NI

Nickel (sm): nìchel.
Niente (pron.): gnente, niente, nen, pa nen; niente affatto: nen d’autut, gnente afàit, un bel gnente, gnente ‘d gnente; nient'altro che: gnent àutr che [a fan gnent'autr che travajé].
Nientemeno: (avv) adritura, dritura, gnentemen, gnentemeno; (cong.) tutun, pura, contut, con tut lòn, con tut lolì.
Nipote (sm): novod, anvod, nëvod; (femm.) nevoda, anvoda, nëvoda..
Nitidezza (sf): sclintor, ciairëssa, lindor.
Nitido (agg): ciàir, sclint, polid, lustr, limpid. [cél sclint. vin sclint].

NO

Nobile (sm, agg): nòbil; (sf) nòbila.
Nobiliare (agg); nobiliar.
Nobilitare (vt); nobilisé, nobilité; (rifl.) nobilesse, nobilitesse.
Nobilmente (avv.): a la nòbil, a la nòbila.
Nobiltà (sf): nobiltà, nobilità, noblēssa. nobilum; (spreg.) nobilaja, nobilum.
Noia (sf): tedi.
Noioso (ag): nojos, stofios, fastidios, grev, pesant.
Nomade (sm): sìngher, vagabond, viandant; (fam) girondolon.
Nomea (sf): fama, cativa fama, cativa arputassion, cativ nòm.
Nome (sm):: nòm; cognome: cognom, soprannome: stranòm; (gramm.) nòm sostantiv, sostantiv; (buona reputazione): bon nòm, crédut, bin-a reputassion, bon-a nòmina; (cattiva reputazione) brut nòm, dëscrédit, cativa reputassion, cativa nòmina; fama: fama; (nel nome di) ant ël nòm ëd; (non avere figli maschi): perde 'l nòm; nome proprio: nòm pròpi.
Nonostante (prep.) malgré, conbin, contut che, tutun.
Norma (sf): nòrma, règola, lege, màssima, diretiva, normativa; [për vòstra nòrma; për soa nòrma e régola].
Notevole (agg): notèivol. notévol, notàbil, considerévol, consideréivol, bin grand.
Notizia (sf) neuva, notìssia, anunsi, nunsi, novità, partecipassion.
Notorietà (sf): fama, nòm; (giur.) notorietà; crearsi una notorietà: fesse un nòm.

NU

Nucleo (sm): nos, nùcleo.
Nulla (nulla): gnente, niente, nen, pa nen, nen d'autut; nulla osta: përmess, autorissasiin, nula-òsta.
Nullafacente (sm) fagnan (fr. fainéant).
Nullatenente (sm e agg) pòver.
Nullità (sf): gnente, còsa da gnente; (giur.) nullità, invalidità (d’at).
Nullo (agg): sensa valor, nen vàlid, nul.
Numerale (agg): numeral.
Numerare (vt): conté, numeré; buté ‘l nùmer, numeroté; (le piante) paginé, numeré.
Numeratore (sm): numerator.
Numerazione (sf): numerassiin, conta.
Numerico (agg): numérich
Numero (sm): nùmer; (cifra) cifra, gifra; (quantità) nùmer, quantità; gran numero di persone: furfa, turba.
Numeroso (agg): numeros, tant, bon nùmer.
Nuocere (vi): porté ‘d dann, dabegé, neuse, comoromëtte, compërmëtte, sgairé, ruviné.
Nuora (sf): nòra.
Nuotare (vi): noé, nové, noaté, novaté; nuotare disordinatamente: sbaciassesse; fare il bagno nel fiume: noatesse.
Nuotata (sf): noà, noatà, novà, novatà
Nuotatore (sm): noeur, noateur, noador, noatador.
Nuoto (sm): nov. Stili: a ran-a, a spalon, ëd fianch, a la marinara, ëd ponta, a mulinel, a farfala, da mòrt, ëd dòss, lìber; guadare a nuoto: travërsé a nov.
Nuova (sf): neuva, notìssia, novità.
Nuovamente (avv.): torna, ëd bel neuv, giamej.
Nuovo (agg): neuv; nuovissimi: neuv nuvent; rimettere a nuovo: arnové; di nuovo: tirna, ëd bel neuv, giamèj.
Nutrice (sf): bàila, mare bàila, nurissa, che non allatta: bàila sùita.
Nutriente (agg) nuritos, nutritiv, nutrient, sostansios sostantos.
Nutrimento (sm): nutriment, nuritora, nutrìa, nurìa, aliment, sustenta.
Nutrire (vt): nutre, nutrì, nurì, sostenté, manten-e, sosten-e, alunenté, gavé la fam, sfamé.
Nutritivo (agg): noritos, nuritiv, nutritiv, nutrient, sostansos.
Nutrito (agg): nutrì, bin nutrì, arpassù, (di fuoco) viv, foà.
Nuvola (sf): nivola, nùvola, nebia; (nuvole a cirri) brus-cèt, a rissolin: nuvoloni: nebion, nivolob, nivlon; nuvolaglia: nivoren-a, nivolen-a; nuvole rade e vagantu: s-cianch (bron) ëd nivole.
Nuvolo (agg) nivi, nuvol, nivlos, nivolos.
Nuvoloso (agg): nivo, nìvol, nivlis, nuvolos; fòsch.
Nuziale (agg) da spos, ëd nòsse, nussiak.
Nuzialità (sf): nussialità, quantità ‘d mariagi (ëd matrimòni).