Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 24

Artorn

---

Prima pàgina

Ël Camin dij Pelerin (prima part)

Tape: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 - 27 - Sconda part

24. Ignoransa a s'argionz ai Pelerin

I l’hai peui vëddù an mè seugn, che Sperante a l’é vardasse andré e a l’ha vëddù Ignoransa, ch’i l’avìo lassasse darera, ch’as tnisìa dapress ëd lor. “Varda,” a l’ha dije a Cristian, “Ignoransa a l’ha ‘ncora nen chità ‘d vnine dapress!”.

Cristian: “Éh, éh, i lo vëddo bin. A-j pias pa dë sté an nòstra companìa”.

Sperante: “Tutun, a l’avrìa faje nen mal s’a fussa restà con nojàutri fin-a adess”.

Cristian: “Vera, ma i peuss garantite che chiel a la pensa 'd manera diversa”.

Sperante: “I son d’acordi, ma spetomlo”. Parèj a son fërmasse për speté che Ignoransa a j'argionzèissa. Peui Cristian a l’ha ciamà Ignoransa: “Ven sì con nojàutri. Përchè ‘t në stas tant andré? It mangioma pa!”.

Ignoransa: “Përchè ‘m pias dë sté daspërmì pitòst che an companìa, a meno che, naturalment, la companìa am confèissa mej”.

Anlora Cristian a la ciosionà a Sperante: “I l’avìa dìtlo che chiel a veul nen ësté con nojàutri”.

Parèj, an ciamand Ignoransa, Cristian a l’ha dit: “Ven sì, fomse na ciaciarada tant për passé ‘l temp. A-i é gnun d’àutri da ste bande-sì. Coma ch’a va? Com a l’é adess la relassion an tra Dé e toa ànima?”.

Ignoransa: “I spero ch’a vada bin, përchè im sento sempe pien ëd sentiment ch’am dan ëd consolassion antramentre ch’i vado anans”.

Cristian: “Che ‘d sentiment ch’a sarìo coj-lì? Fane ‘n pò capì”.

Ignoransa: “E bin, i penso a Dé e al Cel”.

Cristian: “Ma dcò ij diav e j’ànime danà a lo fan”.

Ignoransa: “Ma mi i-j penso e i n’hai anvìa”.

Cristian: “Tutun, l’istess a fan coj che an Cel mai a saran arseivù. Ëdcò l'aptit dël fagnan a l'é sensa fond, ma a oten nen^[1]!”.

Ignoransa: “Ma i penso a Dé e al Cel - e i l’hai chità tut për lor”.

Cristian: “Ëd lolì i son an dùbit, përchè chité tut a l’é bin malfé - vera, cola-lì a l’é na facenda pì dura che tanti a në sio cossient. Përchè penses-to d’avèj chità tut për Dé e ‘l Cel?”.

Ignoransa: “Përchè mè cheur am lo dis”.

Cristian: “Ma ‘l savi a dis: ‘Chi ch’a l’ha fiusa mach an lòn ch’a-j dis ël cheur a l’é sensa sust^[2]’”.

Ignoransa: “Lolì a s'arferiss a chi ch’a l’ha ‘n cheur malegn - ma ‘l mè a l’é bon”.

Cristian: “Ma coma podes-to dene la preuva?”

Ignoransa: “Am consola la speransa dël Cel”.

Cristian: “Lolì a podrìa ven-e da l’angann ëd tò cheur; përchè ‘l cheur d’un òm a peul smónje la consolassion ant la speransa dël Cel - e pura esse na speransa fàussa”.

Ignoransa: “Ma mè cheur e mia vita a son concòrdi - mia speransa a l’é donca bin fondà”.

Cristian: “Chi é-lo ch’a l’ha ditlo che tò cheur e toa vita a sio concòrdi?”.

Ignoransa: “Mè cheur am lo dis”.

Cristian: “Tò cheur at lo dis? A meno che la Paròla ‘d Dé a renda testimoniansa ‘d costa chestion, qualsëssìa d’àutre testimonianse a l’han gnun valor!”.

Ignoransa: “Ma é-lo pa ‘n cheur bon ch’a l’ha ‘d bon pensé? E a l'é pa na bon-a vita ch’a l’é conform ai comandament ëd Dé?”.

Cristian: “Òhi, a l'é ‘n cheur bon ch’a l’ha dij bon pensé, e a l'é na bon-a vita ch’a l’é conform ai comandament ëd Dé. Tutun, sensa dubi, na còsa a l’é avèj ‘n cheur bon e na vita bon-a, n’àutra a l’é mach pensé ch’a sia parèj”.

Ignoransa: “Disme, për piasì, lòn ch’it pense ch’a sio ‘d pensé bon, e na vita conform ai comandament ëd Dé”.

Cristian: “A-i é ‘d pensé bon ëd vàire sòrt - dontré ch’a riguardo nojàutri, dontré ‘d Dé, dontré ‘d Crist, e dontré d’àutre còse”.

Ignoransa: “Coj ch’a son ij pensé bon a riguard ëd nojàutri?”.

Cristian: “Coj ch’a son conform a la Paròla ‘d Dé”.

Ignoransa: “Cand é-lo che ij nòstri pensé a son conform a la Paròla ‘d Dé?”

Cristian: “Cand ch’i doma l’istess giudissi su nojàutri ch’a lo dà la Paròla. Fame spieghé: la Paròla ‘d Dé a dis ëd la gent an soa condission natural: ‘A-i é gnun ch'a sia giust, gnanca un^[3]’. A dis ëdcò: ‘tut lòn ch’a l’han për la testa a l’é mach ëd fé dël mal^[4]’ e ancora: ‘l’inclinassion ëd sò cheur a l’é përversa fin-a da masnà^[5]’ - anlora, cand ch’i pensoma parèj ëd nojàutri midem, antlora ij nòstri pensé a son conform a la Paròla ‘d Dé”.

Ignoransa: “I chërdrai mai che mè cheur a sia tant malegn!”.

Cristian: “Ëd conseguensa, an tuta toa vita ti ’t l’has mai avù un pensé bon a riguard ëd ti midem! Fame, contut, andé anans. Cand che la Paròla a dà n giudissi an su nòst cheur, a dà ‘n giudissi su nòstra condòta. Cand ij nòstri pensé riguard ëd nòst cheur e nòstra condòta a concòrdo con ël giudissi che la Paròla a dà ‘d tut’ e doi, antlora lor a son bon, përché ch’a son conform a la Paròla ‘d Dé”.

Ignoransa: “Dëspiegh-me lòn ch’it veule dì con lolì”.

Cristian: “A l’é ciàir. La Paròla ‘d Dé a dis che la manera ‘d comportesse dl’òm a l’é stòrta^[6] e përversa^[7] - visadì nen bon-a. A dis ch’a-i é gnun ch’a vada vreman an sërca ‘d Dé^[8], ma che tùit a l’han viraje le spale. Ore, cand che n’òm a pensa sincerament lolì dij sò pensé e condòta, e con un cheur umilià - antlora ij sò pensé a concòrdo con ël giudissi dla Paròla ‘d Dé”.

Ignoransa: “E peui, coj ch’a son ij pensé bon a riguard ëd Nosgnor?”.

Cristian: “Giusta coma ch’i l’hai dilo a riguard ëd nojàutri - cand che ij nòstri pensé su Dé a concòrdo con lòn ch’a dis ëd Chiel la Paròla. L’é a dì, cand ch’i pensoma ‘d Sò esse e atribut pròpi coma ch’an mostra la Paròla. Su lolì i peudo nen adess fete ‘n discors complèt. Tutun, për parlé ‘d Chiel an arferiment a nojàutri - i l’oma dij pensé giust su Dè, cand ch’i comprendoma che Chiel an conòss mej che nojàutri is conossoma, e ch’a peul vëdde ‘l pecà ch’a-i é an nojàutri cand e andoa che noi i lo vëddoma nen. E ‘dcò cand ch’is rendoma cont che Chiel a conòss ij nòstri pensé ij pì ancreus - e che nòst cheur, con tute soe përfondità, a l’é sempe dovert e ciàir da vëdde dë ‘dnans ai Sò euj^[9]. Pì ‘d lòn, cand ch’i noi i pensoma che tuta nòstra giustissia a l’é mach tanme dë spussa a Soe nariss, tanme n’odor gram - e che donca Chiel a peul pa soporté d’avèj nojàutri ch’i stoma dë ‘dnans ëd Chiel con tuta nòstra blaga d’esse chissà chi, fin-a s’i chërdoma d’avèj fàit tùit ij nòstri dovej”.

Ignoransa: “Penses-to forse che mi i sia ‘n tal folaton da imaginé che Dè a peussa nen vëdde pì dëdlà che mi i lo peuda - o che mi 'm presenta a Dé con ij mej dovej compì?”.

Cristian: “Beh, lòn ch’it pense ti a riguard ëd costa chestion?”.

Ignoransa: “Për fela pì curta, i penso che mi i l’àbia da chërde an Crist për la giustificassion”.

Cristian: “Coma ti ‘t podrìe chërde an Crist, cand ch’it vëdde nen vàire ch’it l’has da manca ‘d Chiel? Ti ‘t vëdde nen sia tò pecà original che ij pecà ch’it fase minca di. Ti ’t l’has n’opinion tant àuta ‘d ti midem e ‘d lòn ch’it fase, che parèj mai ti ’t vëdras lë bzogn ch’it l’has ëd la giustissia përsonal dël Crist për giustifichete dë ‘dnans ëd Dé. Com é-lo ch’it peule dì ch’it chërde ant ël Crist?”.

Ignoransa: “Mie chërdense a van tute bin, malgré tut lòn ch’it l’has dit”.

Cristian: “Ma ‘nlora, còs é-lo ‘d precis lòn che ti ‘t chërde?”.

Ignoransa: “I chërdo che ‘l Crist a l’é mòrt për ij pecator - e ch'i sarai giustificà dë ‘dnans a Dé da la maledission për ël mojen ëd la grassia ch’am dà d’aceté mia ubidiensa a Soa Lej. Për butela ant n’àutra manera, ël Crist a rend passàbil a Sò Pare ij dovèj religios che mi i compisso, an virtù dij sò mérit - e parèj i sarai giustificà”.

Cristian: “Përmëtt-me ‘d rësponde a toe chërdense an costa chestion. Prim, ti ’t chërde con na fede ‘d toa imaginassion - përchè costa sòrt ëd fede a treuva gnun-a dëscrission ant la Paròla. Second, ti ’t chërde con na fede fàussa - përchè ch’it pense che ti ’t saras giustificà për toa giustissia midema, pitòst che për la giustissia dël Crist. Ters, ti ’t fase dël Crist ël giustificator ëd toe assion, e pa nen ëd toa përson-a. Ti ‘t pense che toa përson-a a sarà giustificà grassie a toe assion, e lolì a l’é fàuss. A l’é për lòn che toa fede a l’é n’ilusion përchè, cand che Dé ‘l Tut-potent a ‘nandierà sò giudissi a nòst rësguard, ti ’t restras sota l’ira divin-a. Përchè la vera Fej a l'é cola ch’a giustifica e a possa l’ànima, ch’a sent vàire ch’a sia an condission ëd përdission, a trové n’arfugi ant la giustissia dël Crist. A l’é pa che ‘l Crist a manifesta soa grassia an rendend acetàbil a Dé l’ubidiensa ‘d na përson-a, ma la Fej vera a ‘rsèiv la giustissia dël Crist, l’ùnich ch’a l’àbia compì minca na giustissia con Soa ubidiensa përsonal a la Lej, e lolì cand ch’a l’ha fàit e patì për nojàutri lòn che cola Lege a comanda da nòstre man. L’ànima, quatà parèj da la giustissia dël Crist e presentà sensa macia dë ‘dnans a Dè, a l’é acetà da Dè e dzobligà da la condan-a”.

Ignoransa: “Che? Ti ’t vorìe che noi is fidèisso mach ëd lòn che ‘l Crist an Soa përson-a midema a l’ha fàit për nojàutri? Costa convinsion a arlamerìa le rëdne ‘d nòstre passion e an përmëttrìa ‘d vive an qualsëssìa manera pecaminosa che noi i voroma. Përchè antlora a l’avrìa nen d’amportansa la manera ch’i noi i vivoma - s’i chërdoma d’esse giustificà mach da la giustissia përsonal dël Crist”.

Cristian: “Ignoransa a l’é tò nòm e coma ch’a l’é tò nòm parèj ti ’t ses! Toa rëspòsta a dimostra lòn ch’i diso mi. Ti ‘t ses ignorant ëd lòn ch’a sia na giustissia ch’a giustìfica, e autërtant ignorant ëd coma buté al sicur toa ànima da l’ira afrosa ‘d Dé, për ël mojen mach ëd la giustissia dël Crist. Vera, ti ’t ses ignorant dj’efet genit ëd la fede salvifica, coma ‘l sogeté ‘l cheur a Dé, voreje bin a Sò Nòm, a Soa Paròla, a Soe vie e a Soa gent - e nen parèj ch’i t'imagine ‘d manera gnoranta”.

A costa mira a l’é giontasse a la conversassion ëdcò Sperante, e a l’ha ciamà: “Ignoransa - é-lo che Dé a l’ha mai arvelà ël Crist a tò cheur?”.

Ignoransa: “Che? Vardé-sì l’òm ëd j’arvelassion! Mi i penso che lòn ch’i dise tùit e doi vojàutri e ‘l rest ëd vòstra rassa, a sia mach ël frut dlë dzòrdin ch’a-i é an vòstra testa!”.

Sperante: “Monsù! Ël Crist a l’é tant ëstërmà da la comprension natural ëd l’òm che Chiel a peul pa esse conossù ‘d manera salvìfica, a meno che ‘l Pare a-j lo arvela^[10]”.

Ignoransa: “Cola-lì a l’é vòstra opinion, ma pa nen la mia. Lòn ch’i chërdo mi a val tant ‘me lòn ch’i chërde vojàutri, combin ch'i l’àbia pa csì tante nossion balorde coma ch’i l’eve vojàutri”.

Cristian: “Përmëtt-me ‘d dilo ant na paròla. Ti ’t dovrìe pa parlé an cola manera-lì tant legera. I përsisto a fortì con franchëssa lòn che ‘dcò mè bon amis a l’ha dit - che gnun a peul conòsse Gesù Crist sensa che ‘l Pare a l’àbia arvelàjlo. E peui, che cola Fej ch’a ‘mbrassa con vrità ‘l Crist, a l’ha da esse operà da la grandëssa strasordinaria dla potensa ‘d Dé. Pòver ti, Ignoransa, ch’i sento ch’it l’has mai fàit l’esperiensa dl’euvra ‘d costa fede an toa ànima. Dësvijte, anlora, rend-te cont ëd tuta toa misèria e treuva tò arfugi ant ël Signor Gesù! Mach për ël mojen ëd Soa giustissia ti ’t podras esse liberà da la condan-a^[11]”.

Ignoransa: “Vojàutri i marce tròp lest - i peudo pa tenme al pass con vojàutri. Andé pura anans. I l’hai da sté pì andré për un pò”.

Anlora lor a l’han dit: “Bin, Ignoransa, ti ’t ses tant fabiòch che ij bon consej adess i-j dëspresie? S’it j'arfude, sensa dubit ti ’t l’avras ëd dann e ‘d sagrin. Pensie a temp, ël bon consèj a sta frem e fòrt, e a salva da la mòrt. Tut it l’avras da perde s’it lo apressie pa”.

Cristian, alora, a l’é adressasse a Sperante e a l’ha dije: “Ven, mè bon amis, i vëddo ch’i l’avroma ancora da marcé daspërnojàutri”.

La conversassion an tra Cristian e Sperante

Parèj, i l’hai vëddù an mè seugn che lor a l’han slongà ‘l pass, damentre che Ignoransa a l’é restass-ne ‘ndré. Peui Cristian a l’ha dije a sò amis: “I l’hai pròpi pietà ‘d col povròm - ëd sicur a j'andrà mal a la fin”.

Sperante: “Aidemì! A-i é tanti ch’a son an cola condission an nòstra sità - famije antreghe, contrà antreghe, e vàire ‘d lor a pretendo d’esse ‘d Pelerin. S’a-i në j’é csì tanti da nòstre bande, vàire ch’a podrìo ess-ne ant ël pòst andova che Ignoransa a l’é nassù?

Cristian: “Sensa dubi la Paròla a dis: ‘Nosgnor a l'ha amborgnaje j'euj e a l'ha faje dventé dur ël cheur. A l'é për lòn che ij sò euj 'd lor a-i ës-ciairo nen e ij sò cheur ëd lor a capisso pa: përchè a sio nen convertì e ch'a varisso nen^[12]’. Adess, contut, ch’i soma torna daspërnojàutri, còsa penses-to ëd gent coma Ignoransa? Penses-to che lor a l’àbio na përsuasion genita ‘d pecà - e la tëmma ch’a-j ven dapress e sò stat a sio pericolos?”.

Sperante: “Nò, i penso ch’it dovrie ti rësponde a cola chestion, përchè ti ‘t ses pì vej che mi an esperiensa”.

Cristian: “Bin, alora i penso che lor a peusso cheivòta avèj convinsion ëd pecà; ma sicoma ch’a son ëd natura ignorant, lor a comprendo pa che tal convinsion a l’é për sò bin. A l’é për lòn ch’a sërco, dësperà coma ch’a son, ëd sofocheje e a séguito con presunsion a lusinghé sò cheur ëd lor”.

Sperante: “Mi i chërdo, coma ti’t dise, che la tëmma a tend al bin ëd l’òm, për drisselo anans ch’a parta për sò pelerinage”.

Cristian: “Sensa dubi a l’é parèj, s’a l’é na tëmma giusta. An efet, la Paròla a dis: ‘ Ël timor ëd Nosgnor a l'é 'l fondament ëd la vera sapiensa^[13]’.

Sperante: “Coma farìes-to la dëscrission ëd la tëmma genita?”.

Cristian: “La tëmma giusta o genita as manifesta an tre còse. Prim, da coma ch’a së s-cioda - a l’é causà da na convinsion salvìfica ‘d pecà. Second, a men-a l’ànima a tnisse strèita al Crist për ess-ne salvà. Ters, a fà nasse e përsiste ant l’ànima na riverensa granda për Dè, Soa Paròla, e Soe vie - an tnisend l’ànima còtia, e fasendla avèj pau dë slontanesse, sia a la drita o a gàucia, da tut lòn ch’a podrìa dzonoré Dè, brisé soa pas, crussié lë Spirit^[14] o fé che ‘n nemis a parla ‘d manera da rimpròcc”.

Sperante: “Bin dit! I chërdo ch’it l’has dëspiegà la vrità. L’om-ne adess scasi passà dëdlà dël Teren dl’Ancantament?”.

Cristian: “Përchè? Ses-to giumai strach ëd cost dëscors?”.

Sperante: “Nò, i vorìa mach savèj andoa ch’i soma adess”.

Cristian: “I l’oma mach ancora da fé men che doe mija. Ma artornoma a nòstra dëscussion. Ore, j’ignorant a capisso nen che cole soe convinsion ch’a tendo a feje pàu a son për sò bin - e për lon a sërco  ‘d sofocheje”.

Sperante: “Com é-lo che lor a sërco ‘d sofocheje?”. Alora Cristian a l’ha dëspiegaje: “Prim, lor a penso che coste soe tëmme a sio ansigà dal diav (ma, an efet, a lo son da Dè); e, an pensand parèj, a j'arzisto coma ‘d ròbe ch’a tendo dirèt a sò arvërsament. Second, lor a penso ‘dcò che coste tëmme a tendo a la dëstrussion ëd soa fede ‘d lor - cand, ëd belavans për lor, lor a l’han dël tut gnun-a Fej! Parèj lor a ‘ndurisso sò cheur contra ‘d cole tëmme. Ters, lor a përzumo ch’a l’avrìo pa da avèj tëmma. Për lòn, malgré soe tëmme - lor a dvento sèmper ëd pì presuntuos e sicur ëd lor midem. A la fin, lor a vëddo che cole soe tëmme a tendo a porteje via la patética presunsion ch’i l’avìo anans, e për lòn a j’arzisto con tuta soa fòrsa”.

Sperante: “I conòsso cheicòsa ‘d lòn ant mi midem - anans che mi përdabon im conossìa. A l’é stàit l’istess con mi”.

Monsù Temporari

Cristian: “Bòn, adess lassom-se andré a chiel midem nòst avzin Ignoransa e parloma ‘d n’àutra chestion ch’an dà ‘d profit.

Sperante: “Con tut mè cheur. Ancamin-a, donch!”.

Cristian: “Alora bin. Conossìes-to, apopré des agn fà, da toe bande, un tipo ciamà Monsù Temporari - ch’a l’era n’òm ch’as fasìa conòsse për soa religion?”.

Sperante: “Éh, i lo conossìa! Chiel a stasìa an Sensagrassia, na sità a apopré doe mija da Onestà, e chiel a vivìa davzin ëd na përsona ch’as ciamava Virtetorna”.

Cristian: “Vera, ma chiel, an efet, a vivìa sota l’istess tèit che Virtetorna. Bin, col òm-là, na vira, a l’era stàit dësvijà - i chërdo che chiel as rendèissa cont, ant na chèich manera, dij sò pecà e dla paga ch’a mérito^[15]”.

Sperante: “I son d’acòrdi, përchè ca mia, ch’a l’era meno ‘d tre mija da soa, chiel am fasìa soèns vìsita con motobin ëd lerme. I l’avìa pietà genita për col òm, e chèich ësperansa për chiel. Ma, coma ti ’t sas, nen mincadun ch’a crija ‘Nosgnor! Nosgnor!” a l’é salvà^[16]”.

Cristian:”Na vira, chiel a l’ha dime ch’a l’avìa pijà la decision ëd parte për ël pelerinagi, pròpi coma ch’i l’oma fàit nojàutri. A l’amprovista, contut, chiel a l’avìa fàit amicissia con un ch’as ciamava Salvachielmidem - e a l’é slontanasse da mi”.

Sperante: “Ore, sicoma che noi i parloma ‘d chiel, provoma a investighé le rason ëd la marcia andaré a l'amprovis che chiel a l’ha fàit, e d’àutri tanme chiel”.

Cristian: “Lolì a podrìa dene ‘d profit - parèj ancamin-a, për piasì”.

Sperante: “Bin, alora, a mè giudissi a-i é tre rason për coj ch’a fan marcia andaré. Prim, bele se la cossiensa ‘d tal përson-e a sia stàita dësvijà, soa ment ëd lor a l’é pa cambià. Për lòn, cand ël podèj ëd la colpa a langhiss, anlora a chita lòn ch’a l’avìa renduje religios, e për natura lor a ‘rtorno a soa vita 'd pecà. I vëddoma lolì coma fussa ‘n can malavi ch'a gumita lòn ch’a l’ha mangià, përchè a-j dà ‘d sagrin a lë stòmi. Cand che ‘l mal a chita e sò stòmi a l’é liberà, a ‘rtorna soa anvìa ‘d lòn cha l’avìa gumità e a lo bërlica torna. Parèj a l’é giust lòn ch’a l’é stàit ëscrit: ‘A l'é rivaje lòn ch'a dis ël proverbi midem: Ël can a l'é tornà a mangé lòn ch'a l'avìa gumità^[17]’”. Al prinsìpi a l’han maitass për ël Cel - ma mach përchè a l’han tëmma ‘d tombé ant ij torment dl’Anfern. Cand, tutun, a së sfrèida lor sens ëd l’Anfern, e soe tëmme ‘d danassion a vnisso men, a ven-o meno dcò soe anvìe dël Cel e dla salvëssa. A l’é parèj che, cand ch’a son andass-ne sò sens ëd colpa e soe tëmme, soa anvìa për ël Cel e soa felicità a meuir e lor a ‘rtorno a la vita ‘d pecà ch’a fasìo anans. N’àutra rason ch’a fan ‘retromarcia’ a l’é ch’a l’han ëd pàu servij ch’a-j craso. I parlo adess ëd la pàu ch’a l’han ëd la gent, përchè l‘avèj tëmma dj'òm a fà robaté ant un trabucèt^[18]’. Combin che lor a smijo d’avèj anvìa për ël Cel, fin-a a tant ch’a l’han ant j’orije le fiame dl’Anfern, pura, cand che col teror a sminojiss, a 'camin-o a cambié d’avis. Anlora a penso ch’a sia savi ‘d nen core l’arzigh ëd perde tut, o almanch ëd tombé an chèich sagrin ch’as podrìa schiné o ch’a sia inùtil, e parèj lor a ‘rtorno a soe costume mondan-e. N’àutr ostàcol ch’as buta për lor an mes a soa stra, a l’é l'onta ch’a ven d’esse considerà ‘d bërlicabardele. Lor a son orgojos e pien ëd bòria e, a sò euj, la pràtica dla religion a l’é da dëspresiesse. A l’é për lòn che, cand ch’a perdo sò sens ëd l’Anfern e dl’ira ch’a ven, lor a ‘rtorno a soa vita d’anans. E, a la fin, ël sens dl’esse an colpa e la meditassion su còse ch’a son afrose, për lor a son dolor. A-j pias nen ëd vëdde soa miseria anans d’intreje; bele se forse, s’a chërdèisso përdabon a la vista ‘d soa miseria dzorëstanta, lolì a podrìa feje scapé anté che ij giust a scapo e a resto al sicur. Ma, coma ch’i l’hai mensionate anans, dal moment che a schivio fin-a ij pensé ‘d colpa e dë sparm, na vira ch’a son liberasse da coj dësvijament an sij teror e l’ira ‘d Dè, a ‘ndurisso volonté sò cheur e a serno ‘d vie ch’a-j rendran sempe pì dur”.

Cristian: “I penso che ti ‘t ses rivà a la rèis ëd la chestion - ch’a l’é la mancansa d’un cangiament ver ëd ment e ‘d vorèj. Lor a son donca parèj dël delinquent ch’a tërmola dë ‘dnans al giùdes, e ch’a smija ch’a sia pentì; ma la rason a l’é soa pàu dla còrda dl’ampicà, e nen ch’a l’àbia ‘n ver armòrs për sò crimen. Lolì a l’é ciàir, përchè se mach a lassèissa col òm a soa libertà, a seguitrìa a esse ‘n làder e ‘n birbant, A l’opòst, se soa ment e sò cheur a fusso cangià përdabon, a sarìa motobin diferent”.

Speransos: “ I l’hai mostrate mie rason: che lor as n’artorno a soa condòta d’anans. Ora dëspiegh-me col ch’a sia ‘l senté che lor a përcoro cand ch’a ‘rtorno andaré”.

Cristian: “Volonté. Un: a dëstorno a spress ij sò pensé da minca arcòrd ëd Dé, dla mòrt e dal giudissi ch’a vnirà. Doi: peui, pòch a pòch, a chito ‘d pratiché ij sò dover religios, coma la preghiera privà, ël contròl ëd le passion, la vijà, ël dolor për ël pecà e còse parèj. Tre: peui lor a schivio la companìa ‘d cristian entusiàstich e fërvent. Quatr: dòp ëd lòn, a së sfrèido ant ij dover religios pùblich, coma scoté la Paròla predicà, lese la Paròla, la comunion divin-a e ‘d còse parèj. Sinch: peui ancamin-o, coma ch’as dis, a trové ‘d përtus ant ij vestì ‘d chèich përson-a divòta, an sërcand ëd trové na chèich macia an lor; a lo fan ëd manera diabòlica për avèj na scusa për campesse la religion darera dle spale. Ses: peui a comenso a giontesse a ‘d gent carnal, inmoral e mondan-a. Set: peui as lasso andé a dëscors carnaj e inmoral an segret. A son content s’a riesso a vëdde ‘d còse parèj an chicassìa ch’a l’àbia la fama d’esse onest, përchè l’esempi dj’ipòcrita a j'ancoragia. Eut: dòp sossì a comenso a gieughe con ëd pecà pcit. Neuv: sicoma ch’a son andurisse, as mostro alora coma ch’a son përdabon. Parèj, da già ch’a son ëstàit torna campà ant l’abim ëd la misèria, as perdran për l’eternità a càusa dij sò angann midem, a meno che ‘n miracol ëd la grassia a l'ampedissa”.

Nòte

1. Cfr. Proverbi 13:4 - “L'aptit dël fagnan a l'é sensa fond, ma a oten nen, ma l'aptit ëd coj ch’a travajo ‘d bon-a veuja a sarà sodisfàit con bondosità”.
2. Cfr. Proverbi 28:26 - “Chi ch’a l’ha fiusa mach an lòn ch’a-j dis ël cheur a l’é sensa sust, ma chi ch’a marcia an sla via dla sapiensa a sarà salv”.
3. Roman 3:10; Salm 14:1-3; 53:1-3.
4. Génesi 6:5.
5. Génesi 8:21.
6. Cfr. Proverbi 21:8 - “La condòta dl’òm gram a l'é tuta dë sghignarda, ma cola dl’òm net a l’é onesta”.
7. Cfr. Efesin 2:3 - “Tuti nojàutri na vòta i vivìo 'dcò parèj: i seguitavo mach j'anvìe passionaj e j'anclinassion ëd nòstra natura 'd pecator. I j'ero 'd natura l'oget ëd la flin-a 'd Nosgnor, tanme tuti j'àutri”.
8. Roman 3:11.
9. Cfr. Salm 139:1-3 - “Ti t'am esàmine e t'am conòsse. Ti 't sas cand ch'im anseto e cand ch'i m'àusso; fin-a da lontan ti 't conòsse mie motivassion. Ti t'am osserve atent cand ch'i viagio e quand ch'im buto a cogé për arposé; Ti 't sas tut lòn ch' i faso”.
10. Cfr. Maté 16:17 - “E Gesù a l’ha dije: “Ti ‘t ses bonoros,“Simon, fieul ëd Giòna, përchè ch'a l’é nen la carn e ‘l sangh ch'a l’han arvelate lolì, ma a l’é stàit mè Pare ch’a l’é ‘n cel!”.
11. Cfr. 1 Corint 1:30-31 “Nosgnor a l'ha butave 'n comunion con Crist Gesù. Për nòstr benefissi Nosgnor a l'ha fàit che chiel midem a fussa nòstra sapiensa, giustissia, santificassion e redension, parèj che, coma ch'a l'é scrit: ‘Se cheidun a veul pròpi vantesse 'd cheicòsa, ch'as vanta ‘d Nosgnor’".
12. Gioann 12:40.
13. Salm 111:10.
14. Cfr. Efesin 4:30 - “E crussié nen lë Spìrit Sant, ch'a l'ha marcave con sò cacèt për ël di dla redension”.
15. Cfr. Roman 6:23 - “Përchè la paga ch’a dà 'l pecà a l’é la mòrt”.
16. Cfr. Maté 7:21 - “Nen tuti coj ch’am diso: ‘Nosgnor! Nosgnor!’ a intreran ant ël regn dël cel. Ma a intrerà col ch’a fà la volontà ‘d mè Pare dël cel.”.
17. 2 Pero 2:22.
18. Cfr. Proverbi 29:25 - “Avèj tëmma dj'òm a fà robaté ant un trabucèt, ma col che a l'ha fiusa an Nosgnor a l'é al sicur”.