Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 19

Artorn

---

Prima pàgina

La stra dël pelerin

Capìtol: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 -

19. Ij Mont ëd le Delissie

Cristian e Speransos a l’han parèj arpijà la marcia e a son rivà ai Mont ëd le Delissie^[1], ch’a son ëd proprietà dël Signor ëd cola colin-a dont i l’oma già parlà na vira. A son donca montà an coj mont për contemplene ij giardin, ij vërzè, le vigne e le sorgiss d’eva. Ambelelà a son ëdcò lavasse - e a l’han beivù e mangià da cole vigne sensa dovèj paghé^[2]. Ora an sle còste ‘d costi mont, a-i era ‘d Bërgé ch’a pasturavo ij sò strop. As podìa vëddje dacant ëd la Stra Real. Parèj, a son avzinassje e, pogiand-se ai sò baston, coma ch’a fan ij Pelerin ëstrach cand ch’as fërmo a parlé con coj ch’a ‘ncontro për la stra, a l’han ciamaje: “Chi ch’a l’é ‘l padron ëd costi Mont ëd le Delissie?”.

Ij bërgé: “Costi mont a son la Tèra d’Emanuel^[3] e as peudo vëdd-se da Soa Sità. Coste feje a son ëdcò le Soe, përchè për lor Chiel a l’ha dàit soa vita^[4].

Cristian: “Costa vìa, é-la la giusta, cola ch’a pòrta a la Sità dël Cel?”.

Ij bërgè: “Si, costa-sì a l’é la via giusta”.

Cristian: “Vàire ch’a-i é ancora për riveje?”.

Ij bërgé: “Për tanti a smija bin da leugn, fòra che për coj che sensa dubi a-i rivran”.

Cristian: “É-la na vìa sicura o pericolosa?”.

Ij bërgé: “A l’é na vìa sicura për coj ch’a l’é intèisa esse sicura. ij giust a-i marcëran, ma coj ch’a son pa fedej as antraperan e a tombran^[5]”.

Cristian: “I-é lo fòrse ‘n chèich leugh d’arlass ambelessì për ëd Pelerin ëstrach e déboj?”.

Ij bërgé: “Ël Signor ëd coste montagne a l’ha dane l’ancombensa ‘d deje ospitalità a jë strangé - i seve donca ij bin-ëvnù për arposeve an cost leugh-sì”.

I l’hai ‘dcò vëddù an mè seugn, che cand che ij Bërgè a l’han capì che lor a j’ero ‘d Pelerin, a l’han domandaje: “Da ‘ndoa ch’i ven-e? Com é-lo ch’i seve partì për cost viage? Con che ‘d mojen i l’eve përseverà ant la vìa strèita - përchè mach pòchi ch’a comenso ‘l viage a riesso a rivé an vista ‘d costi mont?”. A tute cole domande nòstri Pelerin a l’han rësponduje coma ch’a l’avìo fàit an d’àutre ocasion. Cand che ij Bërgè a l’han sentì soe rëspòste, a në son ëstàit motobin content e a l’han vardaje con tant grinor. Alora a l’han ësclamà: “Bin rivà ai Mont ëd le Delissie!”.

Ij Bërgè, ch’as ciamavo Conossensa, Esperiensa, Vigilansa e Franchëssa, a l’ha pijaje për man e portaje a soe tende. A l’han anvitaje a pijé part a ‘n disnè ch’a l’era stàit prontà. Peui a l’han dije: “An farìa piasì che vojàutri i rëstèisse ambelessì për un pò për fé conossensa e për arpateve con le cose bon-e ‘d costi Mont ëd le Delissie”. Anlora ij Pelerin a l’han dit ai Bërgè ch’a sarìo restà con piasì. Parèj a son andàit a deurme, përchè a l’era già motobin tard.

Peui i l’hai vëddù an mè seugn che, dla matin, ij Bërgè a l’han ciamà a Cristian e Speransos ch’a andèisso un pò an gir con lor për gòde dla bon-a vista ch’a j’era là an àut. Alora ij Bërgè a son disse l’un con l’àutr: “Còsa ch’i në dise s’i portoma ij Pelerin a vëdde chèiche maravije?”. Cand ch’a son ëstàit d’acordi ‘d felo, a l’han prima portaje ans ël cò dla Colin-a dl’Eror, ch’a l’era motobin drita da la banda la pì lontan-a, A l’han ciamà ai Pelerin ëd vardé lòn ch’a-i era giù al fond. Alora Cristian e Speransos a l’han vardà giù e a l’han vëddù vàire òm ch’a l’ero stàit fàit a tòch, apress d’esse tombà giù dal cò dël mont. Parèj Cristian a l’ha ciamà: “Lòn ch’a veul dì sossì?”. Ij Bërgè a l’han rësponduje: “L’eve-ne mai sentù d’Imené e Fileto ch’a l’avìo scartasse da la vrità an disand che l’arsurression a l’é già vnùa e ch’a l’han dëstravià la fede ëd cheidun^[6]?”. “Eh, i l’oma sentilo”. Alora ij Bërgé a l’han dëspiegà: “Coj ch’a stan giù a al fond ëd costa montagna e fàit a tòch, a son pròpi coj-lì. A son mai stàit sotrà për esse n’esempi për tanti ch’a l’han da fé atension a nen avzinesse tròp al bòrd ëd la Colin-a dl’Eror”.

Peui i l’hai vëddù che ij Bërgè a l’han ëmnaje an sù ‘l cò ‘d n’àutra montagna, ch’a l’avìa për nòm Prudensa - e a l’han suplicaje ‘d beiché lòn ch’a-i era là lontan ant na val. Cand ch’a l’han beicà bin, a l’han osservà coj ch’a jë smijavo vàire òm ch’a marciavo sù e giù an tra ‘d tombe. A l’han armarcà che coj òm-là a j’ero bòrgno, përchè as antrocavo dzora dle pere ‘d cole tombe e a podìo nen trové la stra për seurte da col sementeri. Alora Cristian a l’ha ciamà: “Còsa ch’a veul dì lolì?”. Alora ij Bërgé a l’han dëspiegà: “L’eve-ne pa vëdù che ‘n pò pì giù da cole montagne, an sla Stra Real, a-i è ‘n passagi ant la palissada ch’a men-a a ‘n pra, a mancin-a dla vìa?”. “Éh, i l’oma vëddula”, a l’han replicà ij Pelerin. Alora ij bërgè a l’han seguità a dì: “Da col passagi as va për un senté ch’a và dirèt al Castel dël Dubi, ch’a l’é meinagià da Gigant Dësperassion. Coj òm bòrgno an tra le tombe a j’ero na vira ‘d Pelerin. Cand ch’a son rivà a col passagi ant la palissada, për motiv che la vìa giusta a l’era malasi da marceie, a l’han pijà la decision ëd chitela për passé da col bel pra. Peui a son ëstàit fàit përzonè da Gigant Dësperassion e campà ant ël Castel dël Dubi. Apress d’esse stàit për un pò tnù ant la përzon dël Gigant, chiel a l’ha s-ciancà ij sò euj ‘d lor da soe cassie e a l’ha mnaje an tra ‘d cole tombe, andova ch’a l’ha lassaje virolé fin-a al di d’ancheuj. Parèj as compiss ël dìt dël sagi: ‘L'òm che a së slontan-a da la stra dla saviëssa a tomberà an companìa dij mòrt^[7]’!”. Peui Cristian e Speransos a son vardasse con le lerme ant j’euj - ma a l’han dije nen ai Bërgé che pròpi lor a l’avìo podù trovesse an tra coj òm-là.

Poi i l’hai vëddù an mè seugn che ij Bërgé a l’han ëmnaje ant n’àutr leugh, anté ch’a-i era na pòrta an sla còsta ‘d na colin-a. A l’han dovertà cola pòrta e a l’han anvitaje a vardé lòn ch’a-i era dëdlà. Sghiciand andrinta, a l’han vëddù ch’a l’era ‘n leugh motobin sombr e pien ëd fum. A pensavo d’avèj ‘dcò sentì n’armor artronant coma ‘d feu, e ‘d crij ‘d vàire ch’a j’ero tormentà, e d’avèj sentì n’odor ëd sorfo. “Lòn ch’a veul dì lolì?” a l’ha ciamaje Cristian. Ij Bërgè a l’han dije: “Cola lì a l’’é la scursa ch’a pòrta a l’Anfern - la vìa ch’a ciapo j’ipòcrita. L’é a dì ‘d gent coma Esaù ch’a l’avìa vendù sò drit a la primagenitura^[8], e coma col ch’a l’ha vendù sò Magister^[9]: Giuda. O ancora coma Sander, col ch’a l’avìa bëstëmmià l’Evangeli^[10]. E coma coj ch’a diso ‘d busiardarìe e a ‘mbrojo coma Ananìa e soa fomna Saffira^[11]”. Anlora Speransos a l’ha ciamà ai Bërgè: “I capisso che tuti coj-lì a l’avìo l’arputassion d’esse dij Pelerin, pròpi coma nojàutri, nen vera?”.

Ij Bërgé: “Vera, e vàire ‘d lor a son tnusse an sla stra giusta për vàire temp”.

Speransos: “A l’avìo marcià an sla Stra Real për un bel tòch, e pura a son ëstàit arpossà ‘d manera miserèivola!”.

Ij Bërgé: “Vaire ‘d lor a j’ero rivà fin-a a costi mont - e pì lontan ancora!”. Peui ij Pelerin a son disse l’un l’àutr: “I l’oma da manca ‘d crijé a Nosgnor ch’an daga fòrsa!”.

Ij Bërgè: “Pròpi parèj! E i l’avreve da dovré cola fòrsa cand ch’i l’arseivreve!”.

A sta mira ij Pelerin a l’han avù l’anvìa d’arpijé sò viagi ‘d lor, e ij Bërgè a l’han consentì. Parèj a l’han marcià ansema anvers ëd la fin ëd coj mont. Ij Bërgé anlora a son disse l’un l’àutr: “Andoma a mostreje ai Pelerin ij cancej dla Sità dël Cel - s’a son bon a dovré nòst telescòp ëspecial”. Ij Pelerin a në son ëstàit volenté d’acòrdi e lor a l’han ëmnaje an sël cò ‘d na colin-a bin àuta, ciamà Ciàira, e a l’han daje ‘n telescòp. Cand ch’a l’han provà a vardeje ‘ndrinta - l’arcòrd dla còsa dariera che ij Bërgè a l’avìo mostraje, a l’ha faje tërmolé le man. Për lòn a podìo nen tant bin ten-e ferm ël telescòp për oten-e na vista ciàira, ma a l’han vëddù cheicòsa ch’a smijava ‘l cancel ëd la Sità e dcò cheicòsa dla glòria ‘d col pòst.

Dòp ëd lòn a son partì an cantand costa canson: “A l’é parèj che ij Bërgè a l’han arvelane dij segret ch’a son nen consentì a d’àutri ‘d conòssje. Vnì donca ai Bërgè, s’i veule conòsse ‘d còse ancreuse, ‘d còse stërmà, ‘d còse misteriose”.

Cand ch’a son ëstàit pront a parte, un dij Bërgè a l’ha daje na carta mapa ch’a-j mostrava la diression giusta. N’àutr a l’ha dije ‘d fé motobin atension a l’Adulator. N’àutr a l’ha butaje an guardia ‘d nen anpluchesse an sël Teren Anciarmant e ‘l quart Bërgé a benedije e faje ‘d vot ëd bon viage.

A l’é parèj ch’i son dësvijame da mè seugn.

Nòte

1. Cfr. Salm 36:8-9 - “Ti ‘t jë nurisse da l’abondansa ch’a-i é an toa ca, i-j lasse bèive dai tò fium ëd delissie. Përchè ti ‘t ses la sorgiss ëd la vita, la lus ch’an anlùmina”.
2. Cfr. Isaia 55:1-2 - “Cheidun ha-lo sèj? Ch’a ven-a pura e ch’a bèiva - e s’a l’ha pa ‘d sòld ch’a ven-a l’istess. Vnì, a-i é a disposission ëd vin e ‘d làit: tut a l’é a gratis! Përchè spende 'd sòld për lòn che a l'é pa 'd pan, vòste sostanse për lòn che av gavrìa pa la fam? Sah, scoteme e mangereve 'd ròbe bon-e e i gustereve 'd piat galup”.
3. Cfr. Isaia 7:14 “Donch ora Nosgnor midem at darà ‘n segn: na vergin a concepirà ‘n cit! Chila a butrà al mond un fieul e a-j darà ‘l nòm d’Emanuel, ch’a veul dì “Nosgnor a l’é con nojàutri”.
4. Cfr. Gioann 10:14-15 - “Mi i son ël bon bërgé; i conosso cole ch’a son le mie, e le mie am conòsso. Tanme ‘l Pare am conòss, ëdcò mi i conòsso ‘l Pare, e i dago mia vita për mie fèje”.
5. Osea 14:9.
6. Cfr. 2 Timòt 2:18.
7. Proverbi 21:16.
8. Cfr. Génesi 25:32.
9. Cfr. Maté 27:3.
10. Cfr. 1 Timòt 1:20 - “A na son n’esempi Imené e Sander: i l’hai campaje fòra e armëttuje a Sàtana përchè a amprendèisso ‘d nen bëstëmmié”.
11. Cfr. At 5:1 ss.