Document dla fej cristian-a/La Stra dël Pelerin/Capìtol 14

Artorn

---

Prima pàgina

La stra dël pelerin

Capìtol: 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 - 8 - 9 - 10 - 11 - 12 - 13 - 14 - 15 - 16 - 17 - 18 - 19 - 20 - 21 - 22 - 23 - 24 - 25 - 26 -

== 14. La fera ‘d Vanità ==

Pàgina arvëdùa da Majo Galin-a

Peui i l’hai vëddù an mè seugn che, cora che Cristian e Fidelin a l’avìo chità ‘l desert, tòst a l’han trovà na sità anans ëd lor ch’as ciamava Vanità. An cola sità as tnisìa na fera ciamà Fera ‘d Vanità. As ten tùit ij di dl’ann e a pòrta ‘l nòm Fera ‘d Vanità përchè la sità anté ch’as ten a l’é pì legera che ‘n buf ëd fum e che tut a l’é fat, sensa savor, sensa sostansa. Coma ch’a dis ël dit dël savi: “Un buf ëd fum, un buf ëd fum, tut a l'é mach un buf ëd fum ch'as në va”^[1]. Costa fera a l’é pa n’inissiativa neuva ‘d comersi, ma a l’era stàita stabilìa già ant l’antichità.

Adess i vado a mostreve soa orìgin. Scasi sinch-mila agn fà, a-i j'era ‘d Pelerin ch’a marciavo anvers ëd la Sità dël Cel pròpi coma ij nòstri, d’òm onest. Belsebù, Apolion e Legion, ansema ai sò cambrada, a l’avìo armarcà che ‘l senté che ij Pelerin a përcorìo an diression ëd la Sità dël Cel a passava pròpi travers ëd costa sità ‘d Vanità. Për lòn a l’avìo pijà la decision d’organisé pròpi lì na fera anté ch’as podèissa vendie minca sòrt ëd vanità e ch’a durèissa tut l’ann. A l’é për sòn che an costa fera as vendo tute sòrte ‘d marcansìe, coma ca, terèn, mësté, posission professionaj, onor, promossion, tìtoj, pais, regn, lussurie, piasì; e delissie për tùit ij gust, coma meretris, mojé, marì, fieuj, padron, serv, vite, sangh, còrp, ànime, argent, òr, perle, pere pressiose e ròbe parija. Peui, an costa fera as peul sempe vëdde ‘d ciarlatan, d’ambrojon, ëd gieugh, ëd comedie, e peui ‘d folaton, ëd faussàri, ëd birbant, ëd balòss e ‘d gent parèj. Ambelessì as peul ëdcò vëdde, e sensa paghé, robarissi, amassidi, adultéri e gent busiarda! Coma an d’àutre fere d’amportansa pì pcita, a-i é ‘d boteghe e dë strà, con ij sò nòm, anté ch’as vend tut lòn ch’as podrìa avèjne anvìa. Ant l’istessa manera it-i peule trové ‘d contrà con ij sò nòm specifich - visadì coj ëd pais e regn, andova ch’as peul catesse le specialità ‘d coj pais. Për lòn a-i é l'avnùa dl’Anghiltera, cola dla Fransa, cola dl’Italia, cola d’Almagna e via fòrt, con le vanità tìpiche ‘d coj pais-lì. Tutun, coma an d’àutre fere, na mercansìa particolar a l’é cola ch’as në fà la promossion pì granda. Parèj, an costa fera, a son ij prodòt ëd Roma ch’a parësso ant ij reclam ch’as vëddo da pì. A l’é mach an nòstra nassion britànica e in pòche d’àutre che coj prodòt-lì a son dëspresià.

Ore, com i disìa, la strà ch’a pòrta a la Sità dël Cel a travërsa diretament costa sità anté ch’as ten costa fera lussuriosa.  Coj ch’a vorèisso andé a la Sità dël Cel e nen passé da costa sità, a l’avrìo da seurte da cost mond^[2]. Ël Rè dij rè midem, cand ch’a l’era sì, a l’era ‘dcò passà da costa sità cand ch’a ‘ndasìa a Sò pais - e a l’era un dì ‘d fera! Vera, e a l’era Belsebù, ël prinsipal organisator e cap ëd costa fera, ch’a l’avìa anvitalo a caté vàire ‘d soe vanità. A l’avrìa fin-a falo dventé ‘l signor ëd cola fera, se mach a l’avèissa prostërnasse ‘dnans a Belsebù. Pròpi përchè a l’era na tal përson-a d’onor, che Belsebù a l’avìa mnalo strà apress ëstra, e a l’avìa mostraje tùit ij regn ëd sto mond përchè a podèissa, se possìbil, anciarmé ‘l Benedèt a sogetessje e caté cheidun-a ‘d soe vanità^[3]. Chiel, contut, a l’avìa gnun-a anvìa ‘d costa mërcansìa e, për lòn, a l’ha chità cola sità sensa sgairé gnanca na pcita moneda an coste vanità. A l’é donca për lòn che cola fera a l’é motobin antica e bin conossùa.

Ore, coma mi i disìa, costi Pelerin a l’avìo da travërsé costa fera, e a l’han falo. E varda-lì, cand cha son intrà ant la fera, tuti coj ch’a-i j'ero a son restane dëstornà e ant la sità midema a l’è fasse ‘n grand arbeuj. E lolì. për vàire rason. An prim leu, ij Pelerin a l’ero vestì an manera diversa da j’àutri ch’a fasìo d’afé an cola fera. La gent ëd la fera, donca, a-j beicava. A-i era vàire ch’a disìo ch’a j’ero ‘d beté, d’àutri a disìo ch’a l’avìo pa la testa a pòst, e d’àutri ancora ch’a j’ero dë stravagant. An ëscond leu, pròpi coma ch’as maravijavo ‘d sò abijament, parèj a l’ero ‘dcò dësconcertà da coma ch’a parlavo, përchè pòchi a podìo comprende lòn ch’a disìo. Ij pelerin a parlavo, a l’é ciàir, la lenga ‘d Canaan, ma coj ch’a tnisìo la fera a l’ero ‘d gent ëd cost mond; parèj che, da na banda a l’àutra dla fera, lor a smijavo ‘d gent barbàrica^[4] j’un për j’àutri. An ters leu, lòn ch’a dësturbava motobin j’ambulant dël marcà a l’era che costi pelerin a dasìo nen valor a sue mërcansìe. A l’avìo gnanca anvìa dë sté a vardeje. Se ij pelerin a j’ero ciamà a caté soa marcansìa, lor as butavo ij dij ant le orìje e a crijavo: “Dëstorna ij mè euj da lòn ch’a l’ha gnun valor^[5]”e a vardavo an àut për indiché che soe anvìe ‘d lor e pensé a j’ero an cel. Vardand ël comportament dij doi òm, un a l’ha ciamaje sbefios: “Lòn ch’i catereve, anlora?”. Ma lor, vardandlo séri, a l’han rësponduje: “I catoma ‘d vrità^[6]”. An col moment-lì j’òm ëd la fera a l’han ciapà l’ocasion ëd dëspresié ancora ‘d pì ij pelerin: vàire a-j pijavo an gir, d’àutri a-jë sbefiavo, d’àutri as adressavo a lor con un ton da rimpròcc, d’àutri ancora ciamand ch’a fusso patlà. Parèj a la fin a l’é fasse ‘n rabel^[7] e ‘n grand bataclan ant la fera, tant che tut a l’è stàit an ëdzòrdin.

Tut sossì tòst a l’é stàit arportà al signor ëd la fera, che a l’é vnùit giù an pressa e a l’ha delegà a vàire dij sò amis ij pì fidà ‘d ciapé costi Pelerin, che tant a l’avìo dësturbà la fera, e ch’a fusso sarà an na përzon e guernà. Parèj ij Pelerin a son ëstàit sogetà a n’anvestigassion e anterogà. A l’han ciamaje da ‘ndova ch’a vnisìo e andova ch’a ‘ndasìo, e përchè a l’ero vestì an cola manera dëstravisa. Ij doi òm a l’han dëspiegaje ch’a l’ero ‘d pelerin e strangé ant ël mond e ch’andasìo an sò pais, ch’a l’é la Gerusalem dël Cel. A l’han fortije che a l’avìo daje gnun’ocasion a la gent ëd la sità nì ai comerciant ëd maltrateje o lor  ëd buté d’ampediment a sò viage. A l’era mach che un a l’avìa ciamaje lòn ch’a l’avrìo vorsù caté, e che lor a l’han rësponduje ch’a l’avrìo catà mach ëd vrità. Tutun, coj ch’a l’avìo delegà a ‘nterogheje a l’han nen chërduje, e ch’a l’ero ‘d folitro o ‘d malavi ant la testa, e ch’a l’ero vnùit mach për causé ‘d problema a la fera.

Parèj a l’han ciapaje, patlaje, sbrinciaje ‘d pàuta e peuj saraje ant na gàbia për fene në spetàcol për tuta la gent ëd la fera. A l’é parèj che ij Pelerin a son restà ant la gàbia për un pòch ëd temp, e a son dventà ogèt ëd le schernie e dla malissia ‘d tùit, antant che ‘l signor ëd la fera a rijia ‘d tut lòn che a lor a l’era capitaje. Ij Pelerin, contut, a l’ero passient, a rëspondìo nen a j'ofèise con ofèise, ma pitòst con ëd benedission^[8]. A le paròle grame ch’a ‘rseivìo a rëspondìo con paròle bon-e, a le ingiùrie con dosseur. A-i j'era bin ant la fera d’òm con un disserniment pì grand e con meno pregiudissi che j’àutri, ch’a l’avìo anandiasse a traten-e e a ‘rprocé j’esaminator për j’abus ch’a comëttìo contra dij Pelerin. Tutun, l’ùnich arzultà a l’era che, con un ton da ‘nrabià, la gent a crijassava contra ‘d coj ch’a dësfendìo ij Pelerin e a-j disìo che coj-lì a l’ero pes ëd coj ch’a l’ero stàit butà an gàbia. A l’han acusaje d’esse ‘d traditor e ch’a l’avrìo fàit la fin midema ch’a sarìa stàita arzervà ai Pelerin. Coj ch’a dësfendìo ij Pelerin a replicavo che, për lòn ch’a podìo vëdde, ij Pelerin a l’ero chiet e da la ment ëmzurà e ch’a ‘ntendìo fé nen dël mal a gnun. A disìo ‘dcò ch’a-i j'era tanti ch’a fasìo comersi ant la fera, ch’a sarìo stàit lor midem pitòst pì adat a esse butà an gàbia, vera, e dcò ai fèr, an comparision a j’òm ch’a l’avìo maltratà. Parèj, apress ch’a l’avìo avù vàire discussion da tute le doe part, ij Pelerin a l’ero comportasse për tut ël temp ëd manera pì sàvia e moderà dë ‘dnans ëd lor, mentre che j’àutri a son butasse a rusaté an tra ‘d lor e fin-a a desse ‘d bòte.

Peui, costi doi pòver Pelerin a son ëstàit torna portà ‘dnans ai sò esaminator e acusà d’esse responsabij dël tomult ch’a l’era staje ant la fera. Parèj a l’han bastonaje sensa pietà, a l’han butaje an caden-e e a l’han ëmnaje sù e giù për la fera, coma n’esempi e ‘n teror për j’àutri, përchè gnun a parlèissa a favor ëd lor o as giontèissa a lor. Ma Cristian e Fidelin a son comportasse con saviëssa pì granda. A l’avìo arseivù la vërgògna e l’onta ch’a l’era staje adressà, con gentilëssa, umiltà ‘d cheur e passiensa tant da porté da soa part vàire dla gent ëd la fera.

Lolì a l’ha fàit anfurié na vira ‘d pì ‘l partì dij përsecutor, tant da feje ciamé che ij doi Pelerin a fusso butà a mòrt. Për lòn a l’han ëmnassà che la gàbia e le caden-e a l’ero pa ‘n castigh bastévol, ma ch’a l’avèisso da esse butà a mòrt për ij dann grev ch’a l’avìo fàit e për avèj anganà la gent ëd la fera. Anlora ij Pelerin a son ëstàit campà torna ant la gabia, fin-a al moment che n’àutra assion a fussa stàita pijà contra ‘d lor. Parèj a l’han ampërzonaje e a l’han fissà ij sò pé con ëd caden-e a ‘n such. Ambelelì a son arcordasse ‘d lòn ch’a l’avìo sentù da sò fedel amis Evangelista e lolì a l’ha ancoragiaje an soa condission ëd lor e patiment, përchè a l’era staje nunsià che ‘d ròbe parija a-j sarìo capitaje. A l’han ëdcò consolasse l’un l’àutr dal fàit che col ch’a l’avèissa avù ‘l destin ëd seufre a l’avrìa avù ‘d vantagi. A l’é për lòn che minca un ëd lor a l’ha desiderà segretament ch’a l’avèissa avù l’onor ëd tal soferensa. Con tanta gòj a son parèj fidasse a la Saviëssa ‘d Col ch’a governa tute le còse fintant che a fusso stàit anformà ‘d sò destin.

Peui, al moment ëstabilì a son ëstàit portà al process e dòp a la condan-a. A son ëstàit portà dë ‘dnans ai sò nemis për esse acusà. Ël nòm dël giùdes a l’era Soa Ecelensa Odialbin. Soa acusassion a l’era an sostansa la midema, combin che un pò diversa. Sò contnù a l’era sto-sì: “Che lor a l’ero ‘d nemis e dësturbeur dël comersi an sità; ch’a l’avìo causà dë dzordin e division an sità; e a l’avìo convinciù vàire ‘d soe opinion le pì pericolose, an dëspresi dla lege ‘d sò prinsi”.

Alora Fidelin a l’ha rëspondù: “I l’hai mach butame contra ‘d lòn ch’a l’é butasse contra ‘d Col ch’a l’é ‘l pì grand dij pì grand. Për lòn ch’a riguarda ‘n qualsëssìa dësturb, i l’hai dane a gnun, përché mi i son n’òm ëd pas. Coj ch’a l’ero stàit conquistà a nòstri sentiment, a lo son ëstàit an vardand nòstra vrità e nossensa. Lor a son mach virasse dal pes al mej. E për lòn ch’a riguarda ‘l rè dont i parle, sicoma ch’a l’é Belsebù, ël nemis ëd nòst Signor, mi i dësfido chiel e tùit ij sò tirapé!”.

Alora a l’han fàit na crija, che tuti coj ch’a l’avèisso cheicòsa da dì an favor ëd sò signor e rè contra ‘l përzoné a la sbara, ch’as presentèisso e ch’a disèisso lòn ch’a l’han da dì portand ëd preuve. Anlora a l’han presentasse tre testimòni: Invidia, Superstission e Ciapamersì. A l’han ciamaje s’a conossèisso ‘l përzoné a la sbara e lòn ch’a l’avìo da dì për sò signor e rè contra ‘d chiel. Parèj a l’é vnùit anans Invidia e a l’ha dit: “Mè signor, i conòsso cost òm da tant temp, e mi i vado a dé mia la testimoniansa sota giurament dë ‘dnans a costa onorèivola cort che chiel a l’é …”. Ël giùdes Odialbin a l’ha interrompulo: “Speté! Ch’a vada prima a presté giurament”. Anlora a l’ha prestà giurament e Invidia a l’é andàit anans a dì: “Mè signor, cost òm, malgré sò nòm plausìbil, a l’é n’òm dij pì viliach ëd nòst pais! A l’ha gnun-a considerassion nì për ël prinsi, nì për ël pòpol, nì për la lege nì për le costuma, ma a fà tut lòn ch’a peul për anfluensé j’àutri con cheidùn-a ‘d soe ideje dësleaj e pèrfide, cole che chiel a ciama prinsipi ‘d fede e ‘d santità. An particolar, mi midem i l’hai sentilo fortì na vira che ‘l cristianèsim e le costume ‘d nòstra sità Vanità a l’ero diametralment opòste e a peudìo nen esse arconcilià. An disend sossì, mè signor, chiel a condan-a tute nòstre assion laudàbil e nojàutri midem ch’i-j foma”. Alora ‘l giùdes, Signor Odialbin, a l’ha dije: “L’has-to cheicòsa d’àutr da dì?”. Invidia: “Mi signor, mi i podrìa dì motobin da pì che lolì, ma mi i vorìa nen ëstufié la cort. Se, tutun, a l’é necessari, cand che j’àutri gentilòm a l’avran portà soe evidense, s’a manca ‘ncora cheicòsa ch’a podrìa condané Fidelin, antlora mi i podrai gionteje ‘d pì contra ‘d chiel”. Anlora a l’han dije a Invidia ‘d resté a disposission.

A l’han peui fàit ven-a anans Superstission, e a l’han ciamaje lòn che chiel a podèissa dì për sò signor ël rè contra ‘d Fidelin. A l’han faje prësté giurament e parèj a l’é anandiasse a dì:

Superstission: “Mè signor! I conòsso cost tipo nen tant bin, nì i vorìa conòss-lo da pì. Tutun, sossì i conòsso da na conversassion ch’i l’avìa con chiel l’àutër di - visadì che chiel a l’é na pestilensa! Chiel a l’ha dit che nòstra religion a l’é sensa valor e ch’a podrìa mai fé piasì a Dé - e che ‘d conseguensa nòst cult a l’é inùtil, che nojàutri i soma ancora ant ij nòstri pecà^[9] e che a la fin i saroma tuti danà!”.

Peui a l’han faje presté giurament a Ciapamersì e a l’han ordinaje ‘d dì lòn ch’a savìa an favor ëd sò signor e rè contra dël përzoné a la sbara.

Ciapamersì: “Mè signor e vojàutri tuti ij gentilòm! I conòsso cost tipo già da vàire e i l’hai sentilo përnunsié ‘d còse da fé vërgògna. I l’hai sentilo crijé contra nòst nòbil prinsi Belsebù e a l’ha parlà con dëspresi dij sò onorèivol amis: ël signor Òmvej, signor Delissia carnal, signor Lussos, signor Anvìa ‘d Blaga Sagna, ël vej signor Lussùria, signor Angordisa, ansema a tut ël rest ëd nòstra nobilità. Peui a l’ha dit che se tùit j’òm a fusso dl’istessa opinion, sti òm a sarìo già stàit parà via da la sità. A l’ha nen tëmma ‘d crijassé contra ‘d ti, mè signor, che ora ‘t ses nominà sò giùdes, ciamand-te n’òm empi e malegn, ansema a motobin d’àutri nòm ëd difamassion ch’a l’ha ampautassà la pì part ëd l’aristocrassìa ‘d nòstra sità!”.

Cora che Ciapamersì a l’ha contà soa stòria, ël giùdes a l’é adressasse al përzoné a la sbara e a l’ha dije: “Ti, arnegà, eretich e traditor! Tl’has sentù còsa ch’a l’han testimonià contra ‘d ti costi onest gentilòm?”.

Fidelin: “Peudo dì chèich paròla a mia difèisa?”

Signor Odialbin: “Gargagnan ch’it ses! Ti ‘t mérite pa ‘d vive, ma d’esse massà sùbit, pròpi lì doa ch’it ëstas. Pura, përchè tuti a peudo vëdde nòstra compassion a tò rësguard, sentoma ‘n pò lòn ch’it l’has da dì, arviros e viliach!”.

Fidelin: “Prima ‘d tut, i diso an rëspòsta a lòn ch’a l’ha dit monsù Invidia che mi i l’hai mai dìt d’àutr che sossì: che qualsëssìa régola, lege, costuma o pòpol, ch’a vada contra a la Paròla ‘d Dé, a l’é diamentralment opòsta al Cristianésim. S’i l’hai dìt cheicòsa dë sbalià an sossì, alora convincc-me ‘d mè eror e i farai n’artratassion ëdnans ëd ti. An ëscond leugh, për rësponde a monsù Superstission, e a soa acusa contra ‘d mi, i l’hai dìt mach sòn: che na fede divin-a a l’é domandà ant l’adorassion ëd Dé, e ch’a peul nen ess-je na fede divin-a sensa n’arvelassion divin-a dla volontà ‘d Dé. Për conseguensa, tut lòn ch’a sia possà ant l’adorassion ëd Dé ch’a sia nen conformà con l’arvelassion divin-a, a l’é nen d’àutr che la religion inùtil dl' òm e che mai a porterà a la vita eterna. An ters leu, për rëspòsta a lòn ch’a l’ha acusà Monsù Ciapamersì, i l’hai dit che ‘l prinsi dë sta sità, con tuta soa crica e ij sò atendent, a sarìa motobin pì adat a sté ant l’infern che an costa sità e pais! E che, për lòn, Nosgnor a l’àbia pietà ‘d mi!”.

Anlora ‘l giùdes Odialbin a l’ha ciamà la giurìa, che për tut ël temp a l’era restà lì a sente e a osservé: “Vojàutri ij galantòm ëd la giurìa, i vëdde cost òm ch’a l’é fasse tant ëd col rabel an costa sità. I l’eve ‘dcò sentù lòn che costi degn gentilòm a l’han testimonià contra ‘d chiel e i l’eve sentù soa rëspòsta e confëssion. Ore, a l’é an vòst podèj felo pende o salvé soa vita. Tutun, i penso ch’a sia necessari deve chèich istrussion an nòstra lege. A-i j'era na lege, fàita dij temp ëd Faraon ël Grand, sërvent ëd nòst prinsi, përchè coj ch’a l’avèisso na religion contrària as multiplichèisso nen e a dventèisso tròp fòrt për chiel. Për lòn i mas-cc ch’a fusso nassù a l’avìo da esse campà ant ël fium^[10]. A-i j'era ‘dcò na crija fàita ai temp ëd Nebucodenesar ël Grand, n’àutr dij sërvent ëd nòst prinsi, che chionque a fussa nen prostërnasse e adorà soa imàgine d’òr, a sarìa stàit campà ant na fornasa afoà^[11]. A-i era ‘dcò n’At fàit ai temp ëd Dario che chionque a l’avèissa anvocà ‘n dio divers da chiel, a sarìa stàit campà ant la tampa dij leon^[12]. Ore, cost òm arviros ambelessì, a l’ha trasgredì la sostansa ‘d tute cole lege, nen mach ant ël pensé (ch’a l’ha gnanca pa da esse tolerà) ma ‘dcò an paròle e assion, na ròba ch’as peul nen toleresse ‘d pianta! Përchè la lege dël Faraon a l’era stàita fàita për la prevension dij dann, bele se gnun crimen a fussa stàit evident. E për lòn ch’a riguarda le lege ‘d Nabucodenesar e Dario, i vëdde ciàir che Fidelin a fà la contestassion doverta a nòstra religion! Për ël tradiment ch’a l’ha confëssà, a mérita ‘d meuire”.

Peui la giurìa a l’é surtìa. Ij sò nòm a j’ero: Monsù Sborgnà, Monsù Nenëdbon, Monsù Malìssia, Monsù Libertin, Monsù Teston, Monsù Borios, Monsù Inimicissia, Monsù Contacuche, Monsù Crudelità, Monsù Odialciàir e Monsù Implacàbil. Minca un dij member ëd la giurìa a l’ha dàit sò verdet contra ‘d Fidelin e a son rivà a la conclusion unànim d’acuselo ‘d colpevolëssa dë ‘dnans ëd signor Odialbin. Për prim, Monsù Sborgnà, ël portavos, a l’ha sclamà: “I vëddo ciàir che cost òm a l’é n’eretich!”. Peui Monsù Nenëdbon a l’ha giontà: “Gavé cost òm da la fàcia dla tèra!”. “Tutafàit!” a l’ha dit Monsù Malìssia, “përchè mi i l’hai an ghignon fin-a soa fàcia!”. Peui Monsù Odialciàir a l’ha osservà: “I podrìa mai soportelo!”; “Gnanca mi”, a l’ha giontà Monsù Libertin, “përchè a condanrìa sempe mè manera ‘d fé”. “Ampichelo,péndlo!” a l’ha ciamà Monsù Borios, “Mè cheur as arvira contra ‘d chiel!” a l’ha pianzinà Monsù Inimicissia. “A l’é na canaja, a l’ha diciarà monsù Contacuche. “L’ampicagion a sarìa fin-a pòch për col-lì”, a l’ha grognà Monsù Crudelità. “Felo dësparì da la vista!” a l’ha s-cionfà Monsù Odialciàir. A la fin Monsù Implacàbil a l’ha sclamà: “Mi i m’arconsiliarìa con chiel gnanca për tut l’òr dël mond! Parèj acusomlo sùbit ëd meritè la mòrt”. E parèj a l’han fàit.

A l'é parèj che Fidelin a l’é stàit condanà tut sùbit. A l’han portalo vìa da la cort e peui ancora ant la gàbia. Da là a l’é stàit sogetà a la mòrt pì crudel ch’a podèissa esse anventà. A l’han portalo fòra për castijelo conform a la Lege. Prim a l’han flagelalo, peui a l’han ferilo con ëd cotej. Apress ëd lòn a l’han massalo a prassà e passalo da part a part con dë spa. A la fin a l’han brusalo an sël ro ch’a n’a l’é restaje mach ëd sënner. Costa-sì a l’é stàita la fin ëd Fidelin.

Ore i l’hai vëddù che darera dla furfa, a-i j'era ‘n chèr con dij cavaj ch’a spetava Fidelin, che, pen-a che ij sò aversari a l’avìo sassinalo, soa ànima a l’é stàita portà via. Ël car a l’é dësparì peui an àut an sle nivole, al son ëd la tromba, fin-a a la via la pì davzin-a a la Pòrta dël Cel.

Për lòn ch’a riguarda Cristian, chiel a l’ha avù na certa pròroga e a l’é stàit armandà an përzon e a l’é restaje për un pò. Peui, Col ch’a governa tute le còse, e ch’a l’avìa ‘l podèj dla ràbia dij sò nemis an soa man midema, a l’ha fàit che Cristian a scapèissa da lor e l’ha seguità sò camin për la stra. Mentre ch’a ‘ndasìa, a cantava: “Bin, Fidelin, ti ‘t l’has professà fedelment. A tò Signor, ch’at saras benedì con Chiel, cand ij mischërdent, con tùit ij sò piasì inùtij, a son an camin ëd crijé sota soe condission infernaj, canta, Fidelin, canta, e che tò nòm a dzorviva, përché, bele se a l’han massate, it ses ancora viv!”.

Ore i l’hai vëddù an mè seugn che Cristian a viagiava pi nen da sol, përchè a l’era giontasse a chiel Speransos. Chiel a l’era stàit fàit parèj apress ch’a l’avìa vëddù Cristian e Fidelin an soe paròle, comportament e patiment a la fera. A l’ha fàit con chiel un pat da frej. Speransos a l’ha dit a Cristian ch’a sarìa dventà sò compagn. A l’ha dit a Cristian ch’a j’ero ‘dcò tanti da la fera ‘d Vanità ch’a sarìo andaje dapress. Parèj, un a l’é mòrt për rende testimoniansa a la vrità, mentre n’àutr as leva da soe sënner për esse ‘n compagn ëd Cristian an sò pelerinagi.

Nòte

1. “Vanità” a l’é ‘dcò la tradussion tradissional dl’espression ëd Qoèlet 1:1.
2. Cfr. 1 Corint 5:10-11 “Ant la litra ch’i l’hai scrivuve anans, iv dasìa l’avis ëd nen mës-ciève con coj ch’a fan na vita inmoral. I fasìa pa l'arferiment, tutun, a tuti coj che an ësto mond a son ëd libidinos, o d’àvid, dij làder, o d’idolatra, dësnò i l’avrìe da seurte fòra da sto mond! I vorìa dì ch’i l’eve nen da avèj 'd relassion con coj ch’a diso d’esse 'd cristian e che pura a son conossù coma 'd gent libidinosa, àvida, idolatra, coma 'd malelenghe, d’ambriacon o 'd làder. Con ëd gent parìja i l’eve gnanca da buteve a tàula ansema!
3. Cfr. Luca 4:1-13.
4. Cfr. “S’i parlèissa tute le lenghe dël mond, e fin-a cole dj’àngej, s’i l’hai nen d’amor, i sarìa tanme dij coèrcc ësbatù ansema ch'a fan mach ëd fracass o 'n tarabass ch’a stroma” (1 Corint 11:21).
5. Salm 119:37.
6. Proverbi 23:23 “Cat-te ‘d vrità e dala mai andaré: cat-te ‘d sapiensa, ëd dissiplin-a e d’anteligensa”.
7. Cfr. “Ij Giudé, nopà, a son vnù anvidios, parèj ch’a l’han antropà vàire d’ fagnan da la gent ch’a-i j'era al marcà e a l’han butà ansema na furfa për fé ‘d rabel an sità. A l’han tacà la cà ‘d Giason an serca ‘d Pàul e Sila për ëmneje a fòrsa dë 'dnas a la ciambrea dij sitadin” (At 17:5).
8. 1 Pero 3:9 - “Rende nen mal për mal, nì ofèisa për ofèisa, ma benedì, përchè ch’i seve ciamà a arsèive na benedission”.
9. Cfr. “... e se 'l Crist a l'é nen arsussità, vòstra fede a l'é n’ilusion e voi i seve 'ncora colpèivol dij vòstri pecà” (1 Corint 15:17).
10. Cfr. Surtìa 1:21.
11. Cfr. Daniel 3:6.
12. Cfr. Daniel 6:7.