La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/March/March 14

←March 13

La Bibia piemontèisa Vangeli 'd March

March 15→

March

La Bìbia piemontèisa - March 14

14

Ël complòt contra Gesù

¹A-i mancava dòi dì a la festa 'd Pasca^[1] e dle Frascà^[2]. Ij cap dij sacerdòt e ij magister ëd la Lege ancora a sercavo n'ocasion për ciapé Gesù për furbaria e masselo, ²ma nen durant le celebrassion ëd la Pasca, për tëmma 'd na solevassion dël pòpol.

L'onsion ëd Gesù

³Ant ël mentre ch'a l'era a Betania, ant la ca 'd Simon (n'òm ch'a l'era stàit lebros) e ch'a disnavo, a l'é rivaje na fomna con un vas d'alabaster pien ëd përfum ëd nard pur, ëd gran' pressi. A l'ha dovertalo^[3] e a l'ha vërsà 'l përfum an sla testa 'd Gesù^[4]. ⁴Cand ch'a l'han vëddù lolì, contut, cheidun ëd coj ch'a j'ero a tàola con lor a l'é montaje la flin-a. A disìo: "Përché mai sgairé parèj tut col përfum ch'a costa 'd sòld? ⁵A l'avrìa podusse vende për pì che tërsent dëné e dovré l'arzan pr' ij pòver!". E a l'arprociavo fòrt. ⁶Ma Gesù a l'ha replicaje: "Lassela 'n pas! Përché feje d'osservassion? A l'ha fàit na bon-a assion anvers ëd mi. ⁷Përch' i l'avreve sèmper ëd pòver con vojàutri^[5] e i podreve feje 'd bin tute vire ch'i vorereve; ma mi i l'avreve nen sèmper. ⁸Sta fomna a l'ha fàit lòn ch'a podìa fé: a l'ha onzù d'euli mè còrp prima dël temp prontand-lo për la sepoltura. ⁹In vrità iv diso ch' an qualsëssìa leugh dël mond ch'a sarà predicà cost evangeli a sarà 'dcò arcordà costa fomna e a spiegran lòn ch'a l'ha fàit.

Ël pian për tradì Gesù

¹⁰Anlora Giuda Iscariot, un dij Dòdes, a l'é 'ndass-ne a trové ij cap dij sacerdòt për rangesse con lor e consegné Gesù ant soe man. ¹¹Cand ch'a l'han sentì 'l motiv përchè a l'era vnù, a son motobin arlegrass-ne e a l'han promëttù 'd deje 'd sòld. A l'é parèj che Giuda adess a sercava n'ocasion për tradilo.

La Pasca

¹²Ël prim dì dla Festa dle Frascà^[6], cand ch'as sacrificava l'Agnel ëd Pasca, ij sò dissépoj a l'han dije: "Andoa veus-to ch'i andoma a fé ij preparativ për toa sin-a 'd Pasca?". ¹³Parèj Gesù a l'ha mandà dòi dij sò dissépoj a Gerusalem con coste istrussion: "Andé 'nt la sità e n'òm av vnirà 'ncontra portand na gerla d'eva. Andeje dapress. ¹⁴Ant la ca 'ndoa ch'a intra, dije al padron ëd ca: 'Ël magister a ciama: Andoa ch'a l'é la sala a mangé andova ch'i podrai fé la sin-a 'd Pasca con ij mè dissépoj?'. ¹⁵E chiel av mostrerà na gran' stansia al prim pian ch'a l'é già pronta. A l'é 'nsilà ch'i prontereve la sin-a". ¹⁶Anlora ij sò dissépoj a son andass-ne ant la sità e a l'han trovà tut coma Gesù a l'avìa dije, e a l'han prontà la sin-a 'd Pasca. ¹⁷A la sèira, Gesù a l'é rivà a la ca con ij sò dódes dissépoj. ¹⁸Antant che a j'ero a la tàula ch'a mangiavo, Gesù a l'ha dit: "In vrità iv diso che un ëd vojàutri ch'a mangia ansem a mi^[7] am tradirà". ¹⁹E a l'han comensà a sagrinesse e a l'han dije l'un apress a l'àutr: "L'é-lo mi?". ²⁰A l'ha rësponduje: "A l'é un dij Dódes, un ch'a moja 'l pan con mi ant la midema scuela". ²¹A l'é sicur che 'l Fieul ëd l'òm as na va, second ch'a l'é scrit ëd chiel, ma maleur a la përson-a da chi 'l Fieul ëd l'òm a l'é tradì: a saria stàit mej che a fussa mai nassùa.

La Sin-a dël Signor

²²Antant ch'a mangiavo, Gesù a l'ha pijà 'l pan, e dòp ch'a l'ha përnunsià la benedission^[8], a l'ha brisalo, a l'ha dajlo 'n pòch a pr'un e l'ha dije: "Pijé, mangé, sossì a l'é mè còrp". ²³Peui, avend pijà la copa, a l'ha rendune grassie, a l'ha dajla, e da cola-lì a l'han beivune tuti. ²⁴E a l'ha dije: "Sossì a l'é mè sangh, ël sangh^[9] che conferma l'Aleansa^[10] an tra Dé e sò pòpol. A l'é vërsà coma 'n sacrifissi për tanti^[11]. ²⁵In vrità iv diso ch'i beivrai pì nen dël frut ëd la vigna fin-a al dì ch'i lo beivrai neuv ant ël Regn ëd Nosgnor". ²⁶E dòp d'avèj cantà 'd Salm^[12], a son andass-ne al Mont dj'Ulivé.

La predission ëd l'arnegament ëd Pero

²⁷Për la via, Gesù a l'ha dije: "Tuti vojàutri i vë slontanreve da mi^[13], përchè a l'é scrit: 'I patlerai 'l bërgé e le feje a saran tute dësbërgiairà^[14]', ²⁸ma apress ch'i sarai arsussità dai mòrt, i andrai prima 'd voi an Galilea^[15] e iv rëscontrerai ansilà". ²⁹Pero a l'ha dije: "Tuti a podrio cò slontanesse da ti, ma mi nò: mi i lo farai mai!". ³⁰E Gesù a l'ha dije: "In vrità it diso che ancheuj, pròpi costa neuit, prima ch' ël gal a l'àbia cantà dòi vire, ti 't l'avras negà tre vire fin-a 'd conòss-me!". ³¹Ma Pero a-j disìa ancora pì fòrt: "Nò! Bele s'i dovèissa meuire ansem a ti, mi it arnegrai mai!", e tuti a l'han dije l'istèss.

Ant ël Getsèmani

³²Anlora a son andàit ant un pòst ch'as ciama Getsèmani, e Gesù a l'ha dije ai sò dissépoj: "Asteve ansissì fin-a ch'i l'abia pregà". ³³E a l'ha pijà con chiel Pero, Giaco e Gioann, e a l'ha comensà a sagrinesse e a agitesse fòrt. ³⁴E a l'ha dije: "Mia ànima a l'é crasà da ‘n crussi e da na tristëssa mortal. Sté sì con mi e vijé". ³⁵Peui a l'é 'ndàit un pò pì an là, a l'é campasse për tèra e a pregava che, s'a fussa possibil, col' ora afrosa ch'a lo spetava a passèissa lontan da chiel. ³⁶A disìa: "Abbà, Pare, tut a l'é possibil a Ti. It suplico, fame nen bèive da sta copa 'd patiment; contut, ch'a sìa nen lòn ch'i veuj mi, ma lòn ch' it veule Ti!". ³⁷Peui a l'é tornà e a l'ha trovaje ch'a dormìo; e a l'ha dije a Pero: "Simon, deurmes to? Has-to nen podù vijé gnanca n'ora? ³⁸Vijé e preghé ch' i intre nen an tentassion, përché lë spirit a l'ha bon-a veuja, ma 'l còrp^[16] a l'é débol". ³⁹Anlora a l'é tornà 'ndré e a l'ha pregà con le mideme paròle. ⁴⁰Cand ch'a l'é tornà da lor na sconda vira, a l'ha torna trovaje ch'a dormìo, përchè ch' a podìo nen ten-e j'euj dovert, e a savìo nen còsa rëspondje. ⁴¹Cand ch'a l'é tornà da lor për la tersa vira, a l'ha dije: "Adess deurme pura e arposeve. Nò, i l'eve deurmì assè: l'ora a l'é rivà. Ël Fieul ëd l'òm a va esse dàit ant le man ëd gent grama^[17]. ⁴²Ausseve, andoma. Vardé, col ch'am tradiss as avzin-a".

Ël tradiment e l'arest ëd Gesù

⁴³E sùbit, mentre ch'a parlava 'ncora, Giuda, un dij Dòdes, a l'é rivà, e con chiel na gran tropa armà dë spa e 'd baston. A l'ero stàit mandà dai cap dij sacerdòt, dai magister ëd la Lege e da j'ansian dël pòpol. ⁴⁴Ora, col ch'a lo tradìa, a l'avìa daje 'n segn, an disand: "Col ch'i darai un basin ëd salùt a l'é col ch'i l'eve da aresté: ciapelo e portelo via bin guardà". ⁴⁵Donca, cand ch'a l'é vnù, a l'é avzinasse sùbit a Gesù e a l'ha dije: "Rabbi!" e a l'ha daje 'n basin. ⁴⁶Anlora a l'han butaje le man a còl a Gesù, e a l'han pijalo. ⁴⁷E un ëd coj ch'a l'ero lì present, a l'ha tirà fòra soa spa e a l'ha ciapà 'l servitor dël gran' sacerdòt dëstacandje n'orìa. ⁴⁸Anlora Gesù a l'ha dije: "I seve sortì për pijeme coma s'i fusse dapress a 'n brigant, con dë spa e 'd baston. ⁴⁹Mi i j'era tùit ij dì an mes ëd vojàutri a mostré ant ël Templi e i l'eve nen pijame, ma tut sossì a l'é rivà përchè le Scriture a sìo compìe^[18]". ⁵⁰Anlora tùit ij sò dissépoj a l'han chitalo e a son ëscapà via. ⁵¹Ora, a-i era lì 'n cert giovnòt ch'a-j andasìa dapress, vestì mach con un linseul ëd lin. A l'han sercà 'd pijelo cò chiel, ⁵²ma a l'é reussì a scapeje dësfand-se dël linseul e a core via tut patanù.

Condanà dal Consistòri

⁵³Parèj a l'han menà Gesù dë 'dnans al gran' sacerdòt e lì a son radunasse tùit ij cap dij sacerdòt, j'ansian e ij magister ëd la Lege. ⁵⁴Pero a-j andasìa dapress da lontan rivand fin-a ant la cort dël gran' sacerdòt. Ansilà a l'era setasse an compania dle guardie, e a së scaodava arand' al feu. ⁵⁵Ora, ij cap dij sacerdòt e 'l Consistòri antregh a sercavo na chèich testimoniansa contra 'd Gesù për felo meuire, ma a na trovavo pa. ⁵⁶A-i na j'ero diversi ch'a portavo 'd fàusse testimonianse contra 'd chiel, ma soe diciarassion ëd lor a concordavo nen. ⁵⁷A la fin cheidun a l'é aussasse e a l'ha portà costa fàussa testimoniansa: ⁵⁸"I l'oma sentì ch'a disìa: 'I camperai giù stò Templi ch'a l'é fàit con ëd man d'òm e in tre dì i na butrai 'n pé n'àutr, ch'a l'é nen fàit con ëd man d'òm^[19]". ⁵⁹Ma 'dcò 'nlora soe testimonianse 'd lor a concordavo nen. ⁶⁰A l'é antlora ch' ël gran sacerdòt a l'é ausasse dë 'dnans a tùit j'àutri e a l'ha 'nterogà Gesù disand: "Rispondes-to nen? Còs é-lo che sti-sì a diciaro contra 'd ti?". ⁶¹Ma Gesù a stava ciuto e a rëspondìa pa. Ël gran' sacerdòt a l'ha 'ncora interogalo, e a l'ha dije: "Ses-to 'l Mëssìa, ël Fieul dël Benedet?". ⁶²E Gesù a l'ha dije^[20]: "Vera. I lo son, e i vëdreve 'l Fieul ëd l'òm astà a la drita dla potensa 'd Nosgnor, e ch'a ven an sle nivole dël cel". ⁶³Anlora 'l gran sacerdòt a l'ha s-ciancasse con oror soe vestimente e a l'ha dit: "I l'oma pì nen da manca 'd testimònianse. ⁶⁴I l'eve bin sentì la bëstëmmia! Còsa vë smija-lo? Cola ch'a l'é 'l vòstr verdet?". Anlora tuti a l'han crijà "Colpèivol! A mérita 'd meuire^[21]!". ⁶⁵E cheidun a l'é butasse a scracèje adòss e a quateje la facia e deje 'd pugnatà, e a-j disìo: "Profetisa e dine chi ch'a l'ha patlate!". Le guardie, peui, dasendje dë s-ciaf, a l'han portalo via.

Pero a 'rnega Nosgnor

⁶⁶Ora, ant ël mentre che Pero a l'era giù ant la cort, a l'é vnuje un-a dle serve dël gran' sacerdòt. ⁶⁷E cand ch'a l'ha vëddù Pero ch'a së scaodava, a l'ha vardalo an facia e a l'ha dije: "Ti 't j'ere un ëd coj ch'a stasìa con ël Nazaré, con Gesù! Nen vera?". ⁶⁸Ma chiel a l'ha negalo, e a l'ha dije: "I lo conòsso nen col òm, e i sai nen lòn ch'it dise!". Peui a l'é sortì fòra, ant ël vestìbol, e 'l gal a l'ha cantà. ⁶⁹E la serva, avend-lo torna beicà, a l'é butasse a dì a coj ch'a l'ero lì present: "Sto-sì a l'é pròpi un ëd coj-là!". ⁷⁰Ma Pero a l'ha negalo na sconda vira. E ancora 'n pòch apress, coj ch'a l'ero lì present a l'han dije a Pero: "A l'é sicur che ti 't ses un ëd coj là, përchè ti 't ses ëd la Galilea: tò acsàn a lo dà a conòsse!". ⁷¹Anlora Pero a l'ha giurà e spërgiurà e a l'ha dit: "Ch' i sia maledet s'i diso nen la vrità: i conòsso pròpi nen l'òm ch'i dise!". ⁷²E 'l gal a l'ha cantà për la sconda vira, e Pero a l'é arcordasse 'd lòn ch'a l'avìia dije Gesù: "Anans ch' ël gal a l'àbia cantà dòi vire, ti 't l'avras negà tre vòlte fin-a 'd conòss-me!". E essend sortì, a l'é butasse a pioré.

Nòte

1. Cfr. Surtìa 12:1-27.
2. O "dij Pan sensa Alvà" (Masòt)"
3. O "a l'ha s-ciapalo".
4. Cfr. Luca 7:37-38.
5. Cfr. Deuteronòmi 15:11.
6. O "dij Pan sensa Alvà" (Masòt)"
7. Cfr. Salm 41:9.
8. O "dòp d'avèjne ringrassià Nosgnor Dé".
9. Cfr. Surtìa 24:8.
10. Cfr. Geremìa 31:31-34.
11. O "ij vàire".
12. O "le làude", visadì le Hallel (הלל) - La série 'd Salm 113-118 cantà o lesù a la conclusion dël seder ëd Pasca. Hallel a veul dì "làude".
13. Let. "scandalisà", "fareve dzarsion".
14. Cfr. Sacharìa 13:7.
15. Cfr. Matè 28:16.
16. O "la carn".
17. O "dij pecator".
18. Cfr. Luca 19:47; 21:37.
19. Cfr. Gioann 2:19.
20. Cfr. Daniel 7:13.
21. Cfr. Levitich 24:16.