La Bibia piemontèisa/Testament Neuv/March/March 4

←March 3

La Bibia piemontèisa Vangeli 'd March

March 5→

March

La Bìbia piemontèisa - March 04

4

La paràbola dël sëmnor

¹Peui Gesù a l'é torna butasse a mostré davzin al mar e a s'ambaronava tanta 'd cola gent tut dantorn ëd chiel che Gesù a l'é montà s'na barchëtta an sl'eva e da là, setà, a parlava a la gent ch'a stasìa an sla riva^[1]. ²A-j mostrava motobin ëd còse con ëd paràbole e a-j disìa 'nt ël sò amaestrament: ³"Scoté: un sëmnor a l'é surtì a sëmné ⁴e a l'é capitaje che na part ëd la smens a l'é cascà longh la stra, e a-i é vnuje dj'osej dël ciel ch'a l'han mangiàjla tuta. ⁵N'àutra part a l'é cascà 'nt un leu pien ëd pere doa ch'a-i j'era nen vàire 'd tèra e a l'é chërsùa sùbit përchè a-i era nen ëd teren ancreus. ⁶Ma cand ch'a l'é surtìe 'l sol, a l'é restà brusà e dal moment ch'a l'avìa nen ëd rèis, a l'é restà sëccà. ⁷N'àutra part a l'é cascà antrames a dle spin-e e le spin-e a son chërsùe, a l'han stenzula e a l'ha frutà nen. ⁸E n'àutra part a l'é cascà 'nt na tèra bon-a e a l'ha frutà, vnisend su e chërsend ëd tal manera che un gran a l'ha portane apopré tranta, n'àutr sessanta, n'àutr sent". ⁹E a-j disìa: "Col ch'a l'ha d'orije për sente, ch'a staga a sente^[2]".

Ël motiv ëd le paràbole

¹⁰Cand ch'a l'é restà da sol, coj ch'a j'ero dantorn ëd chiel, con ij dódes, a l'han anterogalo a propòsit ëd cola paràbola-lì. ¹¹Chiel a l'ha dije: "A vojàutri a l'é përmëttuve 'd conòsse 'l segret dël règn ëd Nosgnor; ma a coj ch'a në son fòra, tute le còse as trato con ëd paràbole. ¹²Përchè an vëddend a vëddo, ma a s-ciàiro nen; e che an ëscotand a scoto ma a capisso nen; për nen ch'as converto e che ij sò pecà a sio përdonà^[3].

Gesù a spiega la paràbola dël sëmnor

¹³Peui a l'ha dije: "Vojàutri i comprende nen costa paràbola? Com é-lo donca ch'i capireve tute j'àutre paràbole? ¹⁴Col ch'a sëmna, a l'é col ch'a sëmna la Paròla. ¹⁵E valà, coj ch'a arsèivo la smens arlongh la stra, a son coj ch'a-j sëmno la paròla; ma dòp ch'a l'han ëscotala, Sàtana a riva dun-a e a pòrta via la paròla sëmnà 'nt ij sò cheur. ¹⁶L’istess, coj ch'arsèivo la smens ant ij leu andoa ch'a-i é 'd pere, a son coj che cora ch'a l'han sentì la paròla a l'arsèivo bin tòst con piasì. ¹⁷Ma a l'han pa 'd rèis an lor midem, e a duro mach un temp, ëd manera che an rivandje dij sagrin e la përsecussion për via dla Paròla, a son dun-a scandalisà. ¹⁸E coj ch'a arsèivo la smens an mes ëd le spin-e, a son coj ch'a sento la paròla, ¹⁹ma ij crussi dë sto mond e l'angann ëd le richësse, e l'angordisia dj'àutre ròbe, essend intrà 'nt ij sò spìrit, a strenzo la Paròla, e chila a resta sensa frut. ²⁰Ma coj ch'a l'han arseivù la smens ant na tèra bon-a, a son coj ch'a scoto la paròla, e che a l'arsèivo e chila a pòrta 'd frut; un tranta, e l'àutr sessanta, e l'àutr sent".

Ël lum sota 'n sigilin

²¹A disìa ëdcò: "As pòrt-lo 'l ciàir për butelo sota ‘n sigilin o sota 'n let? É-lo nen për butelo an sël candlé^[4]? ²²Përchè a-i é gnente 'd segret ch'a vnirà nen a savèisse, e a-i é gnente dë stërmà ch'a ven-a nen al dëscuvert^[5]. ²³Se cheicadun a l'ha dj'orije për sente, ch'a staga a sente"^[2]. ²⁴A l'ha ancor dije: "Pijé varda ‘d lòn ch'i sente; dla mzura ch'i dovre i sareve mzurà 'dcò vojàutri^[6] e av sarà dàita fin-a na gionta. ²⁵Përchè a col ch'a l'ha, a-j sarà dàit; e a col ch'a l'ha pa, a-j gavran ëdcò lòn ch'a l'ha^[7].

La paràbola dla smens ch'a chërs

²⁶A disìa ëdcò:  "Ël Regn ëd Nosgnor a l'é coma cand n'òm a sëmna dë smens ant la tèra. ²⁷Tant s'a deurm o ch'a sia dësvij, ëd neuit e 'd di, la smens a gica e a chërs sensa che chiel a sapia coma. ²⁸La tèra a dà^[8] daspërchila prima l'erba, e peui lë spi e peui, a la fin, ël forment ant lë spi. ²⁹Cand che 'l gran a l'é mur, col òm a-i buta dlonga l'amsòira, përchè 'l temp dl'amson a l'é rivà^[9].

La paràbola dla smens ëd senëvra

³⁰A disìa ancora: "A còsa podriom-ne comparisioné 'l Règn ëd Nosgnor, o con che paragon podriom-ne arpresentelo? ³¹A l'é parèj ëd la gran-a 'd senëvra che, cand ch'as sëmna 'nt la tèra, a l'é la pì cita ëd tute le smens ch'as campo 'nt la tèra. ³²Ma apress ch'a l'é sëmnà, a chërs e a ven pì granda che tute j'àutre piante, e a buta fòra 'd grand branch, tant che j'osej dël cel a peudo fé ij sò ni a soa ombra".

Coma Gesù a deuvra le paràbole

³³Parèj, con vàire paràbole 'd costa sòrt, a-j nunsiava la paròla 'd Nosgnor, conform a lòn ch'a podìo comprende. ³⁴A-j parlava nen sensa 'd parabòle; ma an privà a-j dëspiegava tut ai sò dissépoj.

Gesù a pàsia na burasca

³⁵Peui 'nt l'istess di, vnùa ch'a l'era la sèira, Gesù a l'ha dije: "Passoma da l'àutra banda dël lagh". ³⁶E chitand la furfa, a l'han ëmnalo ansem a lor, chiel essenda già là 'nt la barca. A-i j'era ëdcò d'àutre barchëtte ch'a-j compagnavo.

³⁷Ora, a l'é aussasse un turbij ëd vent tant fòrt, che j'onde a campavo l'eva 'nt la barchëtta, ëd manera ch'as ancaminava già a ampinisse. ³⁸Ma chiel a l'era a la popa, ch'a durmìa an s'un cussin. Anlora a l'han dësvijalo, e a l'han dije: “Signor, at në fà nen ch'i meuiroma?". ³⁹Ma chiel, an dësvijàndse, a l'ha crijaje al vent e a l'ha dit al mar: "Stà chièt, stà ferm"; e 'l vent a l'é chità e tut a l'é stàit chiet. ⁴⁰Peui a l'ha dije: "Përchè i l'eve tanta pàu? Com é-lo ch'i l'eve nen ëd fede?". ⁴¹E lor a son sentusse adòss na gran tëmma e as disìo l'un a l'àutr: "Ma chi é-lo chiel-sì, che fin-a 'l vent e 'l mar a-j dan da ment?".

Nòte

1. Cfr. Luca 5:1-3.
2. O "a farìa mej a sente".
3. Cfr. Isaia 6:9-10.
4. Cfr. Maté 5:15; Luca 11:33.
5. Cfr. Maté 10:26; Luca 12:2.
6. Na version latin-a e la version gòtica a gionta ambelessì: "...e a vojàutri ch'i chërde". Lolì a parëss na nòta 'd në scriba për dëspieghé la conession con "pijé varda". Cfr. Maté 7:2; Luca 6:38.
7. La significassion a l'é che col ch'a 'rsèiv volenté la dotrina 'd Gesù riguard a soa përson-a e 'l Regn dij Cej, a në pija part ancheuj e fin-a 'd pì ant l'avnì. Për col ch'a 'rfuda le paròle 'd Gesù, l'ocasion che cola përson-a a l'ha adess d'arsèive le benedission dël Regn un di a-j saran gavà për sèmper. Cfr. Maté 13:12; 25:29; Luca 19:26.
8. O "a produv".
9. Cfr. Gioel 3:13.