Neuv Sermon Subalpin/Quand ch’as pija ciò për bròca
Quand ch’as pija ciò për bròca[modifiché]
A peul capité ch’i comprendoma nen bin quaicòsa ch’an diso e, coma ch’as dis, i pijoma ciò për bròca. Lolì a podrìa esse përchè i sentoma nen bin, ch’i l’oma ‘d pregiudissi o ch’i soma gnorant an cola matèria-lì. I podrìo sbaliesse an sle motivassion ëd col ch’an parla e arfuselo mach përchè i lo conossoma nen o deje contra përchè i pensoma ch’a sìa pì còmod fé parèj o ch’a sìa nòst anteresse deje contra. A-i ero ‘dcò tanti, ant ij sò temp, ch’a-j dasìo contra a Nosgnor Gesù Crist, ëd gent sia an bon-a fé che an malafé. Ant l’episòdi dl’evangeli ch’i lesoma ancheuj i trovoma ‘d gent ch’a pensava che Gesù a l’era n’òm ch’a l’avìa përdù ‘l lum dla rason o fin-a n’indemonià! Lòn ch’i l’oma da pensé ‘d lolì? Sentoma.
“Peui Gesù a l'é intrà ant na ca e torna a l'é radunasse tanta 'd cola gent che chiel e ij sò dissépoj a podìo gnanca mangé un bocon an santa pas. Quand ij sò a l'han sentì lòn, a son surtì për pijesslo e portess-lo vìa, përchè a disìo ch'a l'avìa përdù 'l lum dla rason. Ij magister ëd la Lej, ch'a j'ero vnùit giù da Gerusalem, a disìo: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel e a scassa ij demòni con l'agiut dël prinsi dij demòni". Antlora Gesù, avendje ciamà, a-j dis con ëd paràbole: "Com é-lo possìbil che Sàtana a scassa Sàtana? An efet, se coj d'un regn a son divis tra 'd lor, col regn lì a peul nen stess-ne 'n pé. E se ant na famija as fan la guèra tra 'd lor, cola famija a peul nen duré. Se donca Sàtana a fà l'opposision a chiel-midem e a l'é divis, a peul nen sostnisse e soa fin a manca nen tant ëd rivé. Gnun a peul intré ant la ca ëd n'òm fòrt e robeje lòn ch'a l'ha se prima as lo gropa nen bin ëstrèit. Mach an col cas-là a podrà derobelo. An vrità iv diso che minca sòrt ëd pecà e bëstëmmie a saran përdonà ai fieuj dj'òm. Ma chi ch'a bëstëmmia contra lë Spìrit Sant, a l'avrà mai gnun përdon, ma a sarà condanà për l'eternità. Sossì a l'era përchè lor a disìo che chiel a l'avìa në spìrit salòp” (March 3:20-30).
Da soa infansia e për apopré trant’ agn i l’oma gnun-e notissie ant ij vangej ëd lòn ch’a fasìa Gesù an col temp-lì. I podrìo figuresse ch’a l’avèissa na vita ant la nòrma con soa famija a Nasaret e che për mësté a faséissa ‘l minusié. Tut ant un moment, contut, ch’a “l’é rivaje soa ora” e a l’é presentasse dal profeta Gioann Batista ch’a predicava: “Pentive dij vòsti pëccà, përchè ‘l Regn dij céj a l’é fasse press”. A l’é an cola ocasion che Gioann a presenta Gesù al mond an disand: “Vardé-sì l'Agnel ëd Nosgnor ch'a leva 'l pecà dal mond!”. Peui Gesù, apress quaranta dì d’artir ant ël desert, a comensa soa euvra ‘d predicassion e ‘d varision. Dëdnans a col cambiament improvis ant la vita ‘d Gesù, cola ch’a l’é stàita la reassion dla famija ‘d Gesù? A lo dis ël vangel: “A son surtì për pijesslo e portess-lo vìa, përchè a disìo ch'a l'avìa përdù 'l lum dla rason”. Vera, ij sò a pensavo che Gesù a l’era dventà mat e a vorìo portess-lo a ca con la fòrsa! D’àutri a pensavo - e sossì a l’é ‘dcò scrit, che në spirit salòp a l’era ampadronisse ‘d chiel. A diso: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel“.
A l’é ‘n fàit che tanti comprendo nen chi ch’a sìa Gesù, a pijo ‘n bàilo a riguard ëd soa identità e dla significassion ëd soa euvra, a casco an dij malintèis, ant l’equivoco. Ël verb “equivoché” a veul dì pijé na còsa për n’àutra, pijé ciò për bròca, travisé, sfaussé. Sbaliesse a l’é nen un pëccà daspërchiel e as peul sicur avèjne ‘d toleransa e troveje na giustificassion - s’a l’é quaicòsa ‘d sincer, se la përson-a ch’a l’é sbaliasse a l’é dispòsta a cambié d’opinion, a coregg-se apress d’avèj considerà mej la question. Grassie a Nosgnor, fin-a la gnoransa e ‘l pregiudissi a peudo esse superà. A-i era ‘dcò diversi dissépoj ëd Gesù che, an sò temp, soens a comprendìo nen o a sfaussavo lòn che Gesù a disìa. A Simon Pero Gesù a l’avìa dije: "Lòn ch' i faso, adess it lo capisse nen, ma 't l'antendras pì tard" (Gioann 13:5). Ai dissépoj Gesù a-j nunsia che un dì ant l’avnì lor a l’avrìo comprendù mej lòn ch’a lo riguardava: “...lë Spìrit Sant, che ‘l Pare a mandrà an mè nòm, Chiel av mostrërà tut e av arciamrà a la ment tut lòn ch’i l’hai mostrave” (Gioann 14:26). L’apòstol Pàul a l’era stàit un nemis ëd Gesù - a comprendìa nen chi ch’a l’é Gesù, ma a sarìa stàit anluminà: “...bele se anans mi i bëstëmmiava contra ‘d chiel e, ampërtinent coma ch’i j’era, i-j dasìa adòss a sò pòpol. Nosgnor, contut, a l’é stàit misericordios anvers ëd mi, përchè i lo fasìa ant mia gnoransa e manch ëd fej” (1 Timòt 1:13).
N’àutra ròba, contut a l’é l’arfud ostinà, pien ëd nemicissia e gramissia. A Gesù a-j disìo: "Beelzebù ‘d sicur a l'é ampadronisse 'd chiel e a scassa ij demòni con l'agiut dël prinsi dij demòni" (22). Col-lì a l’era la pòsa ‘d coj che pròpi a vorìa avèj gnente da fé con Gesù, e ch’as arfusavo fin-a ‘d consideré mej lòn che Gesù a disìa e a fasìa. As butavo contra ‘d Gesù e a disìo ch’a l’era ‘l diav a feje fé lòn ch’a fasìa. Gesù a-j rëspond che la còsa a l’era nen lògica. Che ‘d sens a l’avrìa avù Sàtana scassé Sàtana? Ai sò nemis, contut, a-j fà pa nen d’esse illògich; a-j n’anfà nen fé ‘d rasonament - a veulo gnanca sté a sente. A-i é nen un ciòrgn pì grand che col ch’a veul nen sente.
Na vòta Gesù a l’avìa parlà ‘d në sgnor ch’a-j n’anfasìa gnente dij póver ch’a stasìo a soa pòrta e che gnanca ‘d Nosgnor a n’avìa ‘d considerassion. Tutun, quand che, a soa mòrt, soa ànima as presenta dëdnans a Nosgnor për rendje cont ëd soa vita, a finiss për esse condanà e për chiel a-i é pì gnente da fé. A l’é antlora ch’a suplica Nosgnor almanch ëd mandé quaidun an sla tèra për avisé ij sò frej, anans che për lor a sìa tròp tard, ëd copié nen lòn ch’a fasìa chiel, përché ch’as rendìo nen cont dël destin ch’a-j speta s’as arpentisso nen e a cambio strà. Sté a sente lòn ch’a disa ël vangel: “Antlora lë sgnor a l’ha dit: “It prego, donca, ò pare, ëd mandelo a ca ‘d mè pare, përchè ch’i l’hai sinch frej, përch’a-j renda testimoniansa dlë stat andoa ch’i son; për tëmma ch’a ven-o ‘dcò lor ant ës leugh ëd torment!’. Abraham a l’ha rësponduje: “Già lor a l’han Mosè e ij profeta: ch’a jë ëscoto!’. Lë sgnor a l’ha replicà: ‘Nò, pare Abraham, ma se quaidun dai mòrt a va da lor, as arpentiran!’. E Abraham a l’ha dije: “S’a scoto nen Mosè e ij profeta, as lasseran nen convince ‘d sicur gnanca da ‘n mòrt ch’a arsussita!’” (Luca 16:27-31).
Lòn ch’a dis la Bibia a l’é bin pro për comprende chi ch’a sìa Gesù, visadì col ch’a peul salvene da le conseguense dij nòstri pëccà. Ma é-lo che jë “scriba” modern a lo staran a sente, opura a seguitran a dì ch’a l’han nen da manca ‘d chiel e ch’a butran an pé fin-a dij complòt për ësbarassesne ‘d chiel? Për felo sté ciuto? Costa-sì a l’é la bëstëmmia contra lë Spirit Sant ch’a podrà pì nen esse përdonà: arfusesse teston fin-a ‘d consideré Gesù e dì che chiel a l’é ‘n busiard e n’andemonià. Na tal ostinassion a sarà nen përdonà. Fomse gnun-e ilusion.
PREGHIERA
Nosgnor! A-i é tante ròbe ch’at riguardo e che mi i le capisso ancora nen, ma it acòrdo fiusa. Im fido a la vrità ‘d toa Paròla, a la përson-a ‘d Crist, mè Signor e Salvator. I suplico che Tò Spirit Sant am anlùmina e am cissa a fé sèmpre mej toa volontà. Amen.