Neuv Sermon Subalpin/Un mond ch'a l'é a la fin

Un mond ch'a l'é a la fin

Ant ël moment ëd minca na crisi ch'a frapa cost nòst mond, a-i é sèmper quajdun ch'a nunsia "la fin dël mond", coma s'a fussa tut ël pianeta tèra a 'ndé a tòch. Quante vire a l'han dit che nost mond a l'é a la fin! Coj ch'a diso parèj, contut, a capisso nen che l'anunsi che la Bibia a fà dla fin dël mond a l'ha tuta n'àutra significassion! Quand che Gesù a l'é mòrt a smijava la fin, ël faliment, la derota 'd na "bela ideja". Tut d'àutr: a l'era l'achit, l'inissi, 'd quajcòsa 'd neuv. Vardoma lòn ch'an dis ancheuj l'Evangel ëd March al capìtol 15 dal vers 38.

"Ma Gesù, avend fàit un gran crij a l’é spirà. Ant col moment-lì ël gran ridò dël Templ a l’é s-ciancasse an doi, da l’àut an bass. Ël centurion, ch’a stava dëdnans a chiel, quand ch’a l’ha vëddù la manera coma Gesù a l’era spirà, a l’ha sclamà: “A l’é vrità: sto-sì a l’era përdabon ël Fieul ëd Nosgnor!”. A-i era ‘dcò ansilì ‘d fomne ch’a vardavo da lontan. An tra ‘d lor a-i era Marìa Madlen-a, e Marìa, mare ‘d Giaco ‘l minor, e ‘d Giusèp, e Salòme. Coste fomne a l’avìo andaje dapress a Gesù quand ch’a l’era an Galilea e a lo cudìo. A-i era ‘dcò ansilì diverse d’àutre fomne ch’a l’ero montà con chiel a Gerusalem" (Marco 15:38-41).

A l'é pròpi finìa. Gesù a l'é mòrt. Ij sò aversari a l'han vagnà la guèra ch'a-j fasìo. Për Gesù, con soa crosificassion, tut a l'é stàit un gran faliment, na derota. Ij sò dissépoj a peudo torness-ne a ca. Da na certa mira lolì a l'avrìa podusse bin dì. Për lor a l'era tanme la fin dël mond. É-lo pròpi parèj? Përdabon? La domanda da fesse a l'é la fin ëd col mond?

Ant la Bibia, con "la fin dël mond" as parla pa dël "pianeta tera" ma 'd doi ròbe: (1) dl'esecussion da part ëd Nosgnor ëd sò giudissi 'd condan-a dl'ingiustissie ch'as comëtto an cost mond (e ch'a peul pijé vàire fòrme) e (2) lòn ch'a càpita quand che quajdun as anandia con fiusa a 'ndeje dapress a Gesù Crist coma sò Signor e Salvator.

Ant ël prim cas la "fin dël mond" a l'é la fin dj'ilusion ëd coj ch'a pensavo 'd fé a meno 'd Nosgnor an soa vita 'd lor, ël faliment ëd tùit ij sò progèt ëd grandeur. A l'é 'l mond dël pëcca e dl'ingiustissia ch'a va a la fin e ch'a l'é giudicà e dësblà. Ant lë scond cas, coj dij chërdent an Gesù Crist, la "fin dël mond" a l'é la fin dla vita veja e sensa sust, dla manera veja 'd vive che lor quand ch'a fan lòn che Gesù Crist a-j dis an soa Paròla. A l'é col sò mond-lì a 'ndé a la fin e che lor as deurbo a la novità ch'a pòrta Gesù Crist.

An efet, ël mond ch'a sarìa vnùit a la fin a l'era col ch'a rapresentava l'istitussion religiosa e polìtica dël templ dj'ebréo, ël templ ed Gerusalem dont ij sò prèive a na vantavo la grandëssa e la rapresentansa stòrica. An efet, pròpi col templ da lì a dontré agn ij roman a l'avrìo daje feu, a sarìa stàit dël tut dësblà. Lolì Gesù a l'avìa antivdulo e nunsialo.

E pròpi lòn ch'a càpita apress ëd la mòrt ëd Gesù, e che 'l racont evangélich an na parla, a n'é l'ilustrassion. Quand ch'el Crist a meuir an sna cros, arpossà brutalment pròpi da cole istitussion religiose ch'a l'avrìo dovù deje 'l bin-ëvnù, "ant col moment-lì ël gran ridò dël Templ a l’é s-ciancasse an doi, da l’àut an bass". Col-lì a l'era 'n ridò simbòlich ëd separassion dël leugh pì sant, "ël Santissim" dël Tabernàcol e ij fedej, la separassion an tra la santità 'd Nosgnor e ij pecator. Mach ij sacerdòt a podìo travërselo. A fasìo da mediator an tra 'l pòpol e Nosgnor Dé, ma quand che Gesù a l'é mòrt, col ridò a l'é s-ciancasse: la glòria 'd Nosgnor a n'é sortìa. Col leugh a l'é stàit dësconsacrà. Ij prèive a servo pì nen e a son desbergiairà. A l'era la fin, la fin dël Testament Vej, e l'achit ëd quajcòsa 'd neuv, ël Testament Neuv. Gesù na vira a l'avìa dit: "Gnun a cus un tacon dë stòfa neuva a un vestì frust, desnò ël tacon dë stòfa neuva a s-cianca la veja e 'l përtus a resta pì grand. E gnun a buta ëd vin neuv andrinta dij botaj vej, desnò ël vin neuv a romp ij botaj, ël vin a së spatara, e ij botaj as perdo: ël vin neuv a venta butelo andrinta a 'd botaj neuv" (March 2:21-22).

Adess, grassie a la mòrt ëd Gesù ant ël sacrifissi darié pr' ël perdon dij pëccà, ël chërdent an Chiel a l'ha la libertà d'intré ant el leugh santìssim ëd la presensa 'd Dé. La litra a j'Ebreo a dis: "Donca, car ij mè frej e seur, ora i l’oma pien-a libertà d’intré ant ël Tabernacol, ël leugh pì sant dël cél, grassie al sangh dël sacrifissi ‘d Crist medésim. Chiel a l’ha inaugurà për nojàutri na stra neuva, cola ch’a pòrta a la vita dëdlà dël ridò ch’a n’ampedìa l’intrada ant ël leugh santìssim, l’é a dì, travers soa carn. E dàit ch’ì l’oma un Gran Sacerdòt ch’a sta dzora dla ca ‘d Nosgnor, avzinomsje con cheur sincer e pien-a fiusa, da già che nòstre cossiense colpèivol a son ëstàite netià con ël sangh medésim ëd Crist e ij nòstri còrp con l’eva ch’a purifica" (Ebreo 10:19:23). Adess ël templ a l'é pa pì 'd pera, ma a l'é Gesù midem, la "pera dël canton", e 'l ridò a l'é soa carn midema. L'ùnich e darié sacerdòt a l'é Gesù, e gnun d'àutri.

Quand che Gesù a meuir, a càpito 'dcò d'àutre ròbe che gnun a sarìa mai spetassje, ëd ròbe stravise, e ch'a son la conferma dël caràter arvolussionari ëd tut lòn che Gesù a compiss. Damentre che ij dissépoj, mas-cc, a scapo vìa - ëd lor a j'é gnun segn ant ël racont ëd March, dantorn a Gesù - a resto mach le fomne, cole fomne che Gesù a l'avìo compagnalo fedelment e con amor për tut sò ministeri pùblich e giutalo. Nòst test a-j buta an granda evidensa: "A-i era ‘dcò ansilì ‘d fomne ch’a vardavo da lontan. An tra ‘d lor a-i era Marìa Madlen-a, e Marìa, mare ‘d Giaco ‘l minor, e ‘d Giusèp, e Salòme. Coste fomne a l’avìo andaje dapress a Gesù quand ch’a l’era an Galilea e a lo cudìo. A-i era ‘dcò ansilì diverse d’àutre fomne ch’a l’ero montà con chiel a Gerusalem". Lor, le fomne, a l'han gnun-a tëmma. Lor a lo chito pa, Gesù. Gnun a l'avrìa scassaje o fàje dël mal a cole fomne përchè antlora a contavo nen për la gent. Le fomne, contut, për Gesù "a conto", a son d'amportansa, a son onorà. E lor, le fomne, a l'avrìo avù 'n ròl amportant ant ël moviment cristian, tant da dventé le prime testimòni e nunsiatriss ëd l'arsurression ëd Gesù.

An cola ocasion a-i càpita 'dcò n'àutra ròba bin ëstravisa. Damentre che j'israelita e soe autorità a diso 'd cativèrie a Gesù e a lo arnego, un pagan, un "centurion roman, ch’a stava dëdnans a chiel, quand ch’a l’ha vëddù la manera coma Gesù a l’era spirà, a l’ha sclamà: “A l’é vrità: sto-sì a l’era përdabon ël Fieul ëd Nosgnor!”. Un ch'a l'é pa israelita e che 'l Mëssìa a lo spetava nen, a confëssa soa fede an chiel. Costa-sì a l'é la prefigurassion dl'intrada 'd gent d'àutre nassion ant ël pòpol ëd Nosgnor, l'achit d'un moviment ëd gent che ant ij sécoj a vnirà bin grand. Mentre che la pì part dij sò, j'israelita, a l'avìo arnegalo, d'àutra gent a ven e a pija 'l pòst dij mischërdent dël pòpol d'Israel. A vnirà 'l dì, coma ch'a diso tute le Scriture Sante, che 'd chërdent da tute le nassion dël mond, ansema ai fedej d'Israel, a saran ansema coma 'n sòl pòpol, e la conversion d'un centurion roman pròpi an col dì-lì a n'é la prefigurassion.

Fin-a a la fin Gesù "a së smentiss" pa. Lòn che Gesù a pòrta e a rapresenta a l'é neuv e arvolussionari, lìber, anti-conformista e anti-istitussional. A-i é 'd sicur na continuità con ël passà (ël Testament Vej) e an sù col-lì as fonda l'euvra 'd Gesù Crist, ma a l'é "vin neuv" ch'a l'ha da butesse an ëd butal neuv. S'à fussa butà an ëd botaj vej a sarìa andàit a sgairesse. La novità dël vangel ëd Gesù Crist a resta na neuva 'dcò ancheuj.

A l'é parèj che la vicenda 'd Gesù a l'é tut d'àutr che finìa con soa mòrt an cros: chila pitòst as anàndia. Lòn ch'a finiss a l'é 'n mònd vej ch'a pensava 'd trionfé. Coj ch'a pensavo 'd trionfé a falisso e a son butà an dirota. Col ch'a smijava d'avèj "përdù la guera" a l'é col ch'a l'ha sua vitòria. Da cola banda voleve sté vojàutri: dal mond vej ch'a tira j'ùltim o da la banda 'd Gesù, ch'a na sort vitorios?

PREGHIERA

Nosgnor Dé! It disoma mersì che pr' ël sacrifissi dël Crist. Sò còrp martirisà e s-ciancà a l'é dovertasse për nojàutri tanme la vìa dla comunion con ti. Gesù a l'é la pòrta, la pòrta doverta ch'a fa passé tuti coj ch'as confido an chiel. Che gnente 'd vej e mufì ch'a podèissa resté an mi, a sia d'antrap a toa euvra 'd redension. Fame tut neuv, it na prego. Arneuva mia vita. Për Gesù Crist, ël Salvator. Amen.