La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/2Re 23

←2 Rè 22

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

2 Rè 24→

La Bìbia piemontèisa - 2 Rè 23

2 Rè

23

J’arforme religiose ‘d Giosia

¹Apress ëd lòn, ël rè a l’ha convocà tuti j’ansian ëd Giuda e ‘d Gerusalem. ²Peui ‘l rè a l’é montà al Templ ëd Nosgnor con tut ël pòpol ëd Giuda e ‘d Gerusalem, ansema ai sacerdòt e ai profeta - tuta la gent, dal pì cit al pì grand. Ambelelà ‘l rè a l’ha dàit letura dël lìber dl’Aleansa tut antregh ch’a l’era stàit trovà ant ël Templ ëd Nosgnor. ³Ël rè a l’é butasse ant ël leugh ëd l’autorità dacant a la colòna e a l’ha ‘rnovà l’Aleansa a la presensa ‘d Nosgnor. Chiel a l’ha fàit la promëssa ‘d fé ubidiensa al Signor osservand tùit ij sò comandament, lege, e decret, con tùt sò cheur e l'ànima. An costa manera chiel a l’ha confërmà ij termo dl’Aleansa ch’a l’ero stàit anregistrà ant ël ròtol, e tut ël pòpol a l’é ‘dcò angagiasse a fé l’istess.

⁴Peui ël rè a l'ha comandaje a Chilchia, ël gran sacerdòt, al gran sacerdòt dë sconda e ai guardian dël Templ ëd tiré via dal santuari 'd Nosgnor tut lòn ch’a l’avìa da fé con ël cult ëd Baal, d'Asera e 'd tute le potense dël cel. Ël rè a l'ha fàit brusé tut fòra 'd Gerusalem ant ij camp dël Cedron e a l'ha fàit porté le sënner a Betel. ⁵A l'ha eliminà ij sacerdòt idolàtra che ij rè 'd Giuda a l'avìo nominà për smon-e ‘d sacrifissi ant ij santuari pagan ch’a-i j'ero ant le sità 'd Giuda e ant j'anviron ëd Gerusalem e a coj che a smonìo 'd sacrifissi a Baal, al sol, a la lun-a, a le costelassion e a tute le potense dël cel. ⁶A l'ha fàit tramudé 'l paloch sacrà dal Templ ëd Nosgnor, campàndlo fòra 'd Gerusalem ant la comba dël Cedron, andova ch’a l'é stàit brusà. Tut a l'è stàit ardovù an sënner e le sënner campà ‘ndrinta a na tampa pùblica^[1]. ⁷Ij quartié dij prostitù sacrà ch'a l'ero ant ël Templ ëd Nosgnor, a son ëstàit demolì parèj com andova le fomne a tëssìo ij vel për ij paloch d’Asera.

⁸Giosia a l'ha fàit vnì da le sità 'd Giuda tùit ij sacerdòt, an fasend profané tuti ij santuari andova che costissì a l'avìo sacrificà, da Geba fin-a a Beer-Sheba. Chiel a l'ha ëdcò demolì ij santuari a l’intrada dla Pòrta ‘d Giosuè, governator ëd Gerusalem. Costa pòrta as trovava a gàucia ‘d cola dla sità sùbit dòp che un a-i 'ntrava. ⁹Dël rest, a coj che a l'ero stàit ij sacerdòt dij santuari pagan a l’ha pa pì consentije ‘d serve a l’autar ëd Nosgnor, ma a podìo bin mangé ël pan sensa alvà an tra ij sò frej.

¹⁰Peui ‘l rè a l'ha profanà ëdcò Tofet^[2], ch'a l'era ant la comba dij fieuj 'd Chinom, përchè a podèissa pa pì esse 'l pòst ch’a servèissa a sacrifiché për ël feu ij fieuj o le fije dla gent a Molech^[3]. ¹¹A l'ha dcò fàit dësparì da l'intrada dël Templ ëd Nosgnor le statue dij cavaj che ij rè 'd Giuda a l'avìo consacrà al sol, da para dla càmera dl'eunuch Netanmelech, ufissié dla cort. Ël rè a l’ha ‘dcò fàit brusé ij chèr dedicà al sol.

¹²Ël rè a l'ha 'dcò demolì j'autar ch’as trovavo an sla trassa dla càmera àuta d'Acas, che a l'ero stàit fàit dai rè 'd Giuda e j'autar che Manasse a l'avìa fàit fé ant le doe cort ëd la ca 'd Nosgnor; a l'ha sfrisaje e campà soe póer ant ël torent ëd la valada dël Cedron^[4]. ¹³Ël rè a l'ha 'dcò profanà ij santuari pagan ch’as trovavo an facia 'd Gerusalem a man drita dël mont dj'Olivé, che Salomon, rè d'Israel a l'avìa drissà a Astarte, l'abominassion ëd la gent ëd Sidon e a Chemos, l'oror dij Moabita e a Milcom, abominassion dij fieuj d'Amon^[5]. ¹⁴Chiel a l'ha 'dcò fàit a tòch le stele, tajà ij paloch sacrà e profanà coj leugh an sbardlandje dzora d’òss uman.

¹⁵L'autar ch'a l'era a Betel a l'é dcò stàit demolì, parèj come ‘l santuari costruì da Geroboam fieul ëd Nebat, rësponsàbil d'avèj fàit pëcché Israel. A l'ha 'dcò campà giù st'autar e coj santuari, an brisàndne le pere fin-a a feje vnì póer: a l'ha 'dcò brusà ij paloch sacrà d’Asera^[6].

¹⁶Cora che Giosia a l'era virasse d'antorn, a l'ha vëddù tùit ij sepólcr ch’as trovavo ambelelà ant la montagna: a l'ha mandà a pijé j'òss ëd le tombe e a l'ha faje brusé an sl'autar, parèj an profanàndlo. Sossì a l’é capità giusta coma Nosgnor a l’avìa promëttù për ël mojen ëd l’òm ëd Dé cora che Geroboam a stasìa dacant ëd l’autar a la festa^[7].

Peuj Giosia a l’é virasse e a l’ha vëddù la tomba dl’òm ëd Dé ch’a l’avìa preanunsià tut sòn. A l’ha dit a vos àuta: ¹⁷“Còs é-lo ës monument ch'i vëddo?”.

E la gent ëd la sità a l’han rësponduje: “A l'é la tomba dl'òm ëd Dé^[8] ch'a l'era rivà da Giuda e che a l'avìa fàit la predission ch’a sarìa capità tut lòn che ti, peui, it l’has giusta fàit contra dl’autar ëd Betel!”

¹⁸Giosia a l’ha replicà: “Lasselo sté! Che gnun a vada a toché ij sò òss”. Parèj ch'a son lassasse an pas ij sò òss e coj dël profeta israelita rivà da Samaria e sotrà dacant ëd chiel.

¹⁹Giosia a l'ha dcò eliminà tute le costrussion ch’a-i j'ero dacant ai santuari pagan ant le sità ‘d Samaria, giusta coma a l’avìa fàit a Betel. A l’ero stàit butà ‘n pé dai vàire rè d’Israel e ch’a l’avìo fàit motobin anrabié Nosgnor. ²⁰A l’ha ordinà ch’a fusso butà a mòrt tùit ij sacerdòt dij santuari pagan e a l’han massaje dzora dij sò autar, e a l’ha fàit brusé d’òss uman dzora dj’autar për profaneje. A la fin, Giosia a l’é tornass-ne a Gerusalem.

Giosia a sélebra la Pasca

²¹Rè Giosia, peuj a l’ha mandà fòra na crija a tut ël pòpol, ch’a disìa: “I l’eve tuti da selebré la Pasca al Signor, vòst Dé, conform a la prescrission anregistrà an cost lìber ëd l’Aleansa”. ²²An efet, na Pasca përparèj a l'era mai pì stàita selebrà dal temp dij Giùdes, che a governavo Israel, valadì për tut ël temp dij rè d'Israel e dij rè 'd Giuda. ²³Ma ant l’ann ch’a fà disdeut dël regn ëd Giosia, costa Pasca a l’é stàita torna selebrà al Signor an Gerusalem.

²⁴Giosia a l'ha 'dcò dësfasse ‘d tùit ij negromant, j'andvin, ij mascon, le mistà dle divinità doméstiche, j’idoj e ‘d tute j'abominassion ch’a l’ero stàite praticà ant ël pais ëd Giuda e an Gerusalem, e lolì për buté an pràtica le paròle dla Lege scrite ant ël lìber trovà dal sacerdòt Chilchia ant ël Templ ëd Nosgnor. ²⁵Anans ëd chiel a-i j'era mai staie un rè che parèj ëd chiel a fussa convertisse a Nosgnor con tut ël cheur e con tuta l'ànima e con tuta la fòrsa, conform l'antrega Lege ‘d Mosé: dòp ëd chiel a l’é staie mai pì gnun ch’a sarìa comportasse parèj ‘d chiel.

²⁶Contut, Nosgnor a l'ha pa pasià la gran ràbia flambà contra 'd Giuda për motiv ëd tute le provocassion che Manasse a l’avìa comëttù contra ‘d chiel. ²⁷Për lòn ël Signor a l'avìa nunsià: “I slontanerai ëdcò Giuda da dë 'dnans ëd mi, parèj come che i l'avìa arpossà Israel. I slontanerai sa sità Gerusalem, che mi i j'era sërnume e 'l Templ anté che mè nòm a l’era da onoresse”.

²⁸Lòn ch'a resta dj'aveniment dël regn ëd Giosia e tute soe gesta a son memorià ant ël lìber ciamà 'ij Fàit dij rè 'd Giuda'.

²⁹Damentre che Giosia a l’era rè, ël faraon Neco rè d'Egit a l'era bogiasse për giuté 'l rè d'Assiria an sël fium Eufrate. Rè Giosia a l'avìa marciaje contra, ma Neco a l'ha massalo a Meghido pen-a che a l'ha vëddùlo. ³⁰Ij sò ufissiaj a l'han portà 'l mòrt dzora d'un chèr da Meghido a Gerusalem e a l'han sotralo an soa tomba. Ël pòpol dël pais a l'é andàit a pijé Joacas, fieul ëd Giosia, a l'han consacralo e proclamalo rè al pòst ëd sò pare.

Ël regn ëd Joacas an Giuda

³¹Cora che Joacas a l'é vnùit esse rè, a l'avìa vintetre agn; a l'ha regnà tre mèis an Gerusalem. Soa mare a l'era 'd Libna e as ciamava Camotal, fija 'd Geremìa. ³²Chiel a l'ha fàit lòn ch’a l’é mal a j'euj ëd Nosgnor pròpi com a l'avìo fàit ij sò antich. ³³Ël faraon Neco a l'ha ampërzonalo a Ribla, ant ël pais d'Amat, për felo pa pì regné a Gerusalem. Faraon a l'ha amponù al pais na taja special ëd sent talent d'argent e un d'òr. ³⁴Ël faraon Neco a l'ha nominà peui rè Eliachim fieul ëd Giosia, al pòst ëd sò pare Giosia, an cambiàndje 'l nòm an Jehoiachim. Peui a l'ha deportà Joacas n'Egit, andova che peui a l'é mòrt^[9]. ³⁵Jehoiachim a l'ha consignaje a Faraon l'argent e l'òr, përchè a l'avìa tassà 'l pais për podèj paghé ij dnè conform a la dësposission ëd Faraon. Con na taja 'ndividual proporsionà a la richëssa 'd mincadun, chiel a l'ha riscotù l'argent e l'òr da la gent dël pais për dèilo a faraon Neco.

Ël regn ëd Jehoiachim an Giuda

³⁶Vnùit rè, Jehoiachim^[10] a l'avìa vintessinch agn: a l'ha regnà óndes agn an Gerusalem. Soa mare a l'era 'd Ruma e as ciamava Zebida fija 'd Pedaia. ³⁷Chiel a l'ha fàit lòn ch’a l’é mal a j'euj ëd Nosgnor, conform a lòn ch’a l'avìo fàit ij sò antich.

Nòte

1. 23:4-6 cfr. 2 Rè 21:3; 2 Crònache 33:3.
2. Cfr. Geremìa 7:31; 19:1-6; 32:35.
3. Cfr. Levìtich 18:21.
4. Cfr. 2 Rè 21:5; 2 Crònache 33:5.
5. Cfr. 1 Rè 11:7.
6. Cfr. 1 Rè 12:33.
7. Cfr. 1 Rè 13:2.
8. Cfr. 1 Rè 13:30-32.
9. Cfr. Geremìa 22:11-12.
10. Cfr. Geremia 22:11-12; 26:1-6; 35:1-19.