La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Proverbi/Proverbi 16

←Proverbi 15

La Bibia piemontèisa Provèrbi

Proverbi 17→

La Bìbia piemontèisa - Proverbi 16

Provèrbi

16

¹Ij progèt dël cheur^[1] a son dl'òm, ma la rëspòsta dla lenga a ven da Nosgnor.

²Tute le stra 'd na përson-a a jë smijo ch'a vado bin^[2], ma a l'é 'l Signor a valutene lë motivassion e a vardé s’a son bon-e përdabon.

³Dà an guerna^[3] a Nosgnor lòn ch'it fase, e ij tò proget a andran a bon fin^[4].

⁴Nosgnor a l'ha fàit^[5] tut për un but^[6], fin-a l'émpi për ël di dël maleur.

⁵A l'é n'abomini për Nosgnor minca un cheur pien ëd bòria, e prest o tard a-j rivrà 'l castigh.

⁶Con la carità e la fedeltà as ëspurga^[7] la colpa, con la tëmma 'd Nosgnor a s'évita 'l mal.

⁷Cora che Nosgnor a l'é sodisfàit ëd la manera 'd fé ëd n'òm, a fà andé d'acòrdi con chiel fin-a ij sò nemis.

⁸Avèj pòch, ma con onestà, a l'è mej che avèj vàire intrade sensa giustissia.

⁹La ment ëd l'òm a pensa motobin a soa stra, ma a l'é Nosgnor ch'adressa^[8] ij sò pass.

¹⁰Ël rè a parla con l’autorità ‘d Nosgnor^[9]; ij sò giudissi a a l'han da pa përverte la vrità^[10].

¹¹Pèis e balanse giuste a son dël Signor, e tùit ij pèis che as deuvro a son soa euvra.

¹²Fé lòn che a l'é dësgiust^[11] a l'é n'abomini për ij rè, da già che 'l tròno a ven a esse pì fòrt con la giustissia.

¹³Al rè a-j fan piasì ij làver giust e a-j veul bin a col che a parla con dritura.

¹⁴La rabia dël rè a men-a 'd mòrt, ma l'òm savi a la pasierà.

¹⁵Ant la gòj dël visagi dël rè a-i é la vita, sò favor a l'é parèj ëd na nìvola ant ël temp ëd prima.

¹⁶A l'é motobin mej avèj^[12] ëd saviëssa pitòst che d'òr; avèj ël sust ëd Dé a l'é mej che l'argent.

¹⁷La stra dj'òm giust a veul dì sté leugn dal mal, col che a varda^[13] da bin soa stra a guerna la vita.

¹⁸Anans ëd la ruin-a a-i é orgheuj; anans dël tombé: l'esse pien ëd sagna.

¹⁹A l’é mèj vive ùmil con ij pòver che spartisse ‘d ladrarìa con ij superb.

²⁰Col che a l'é antivist ant la paròla a trovrà la richëssa e col che a l'ha fiusa an Nosgnor a sarà benedì.

²¹Col ch’a l’ha ‘n cheur savi a l’é considerà na përson-a ‘d sust; parlé ‘d manera grassiosa a rend convincent.

²²Esse prudent a l'é sorgiss ëd vita, la folairà a l'é ël castigh dij fòj^[14].

²³Cheur savi a fà prudenta la boca, e pì përsuasiva soa dotrin-a ai sò làver.

²⁴Le paròle a l'amel a son cotel ëd j'avije: dosseur për l'ëspìrit e arlass për ël còrp.

²⁵A-i é na stra che a cheidun a-j ësmija drita, ma peui, a men-a ai vieuj dla mòrt^[15].

²⁶L'aptit ëd col che a travaja a foson-a për chiel përchè a l'é cissà da la fam.

²⁷L'òm gram a men-a al mal e ansima ai sò làver a-i é un feu anvisch.

²⁸L'òm përvers a càusa 'd ruse, ël parlé mal ëd j'àutri a divid j'amis.

²⁹Na përson-a prepotenta a anciarma sò pròssim e a lo men-a ansima a 'd vieuj pa bon.

³⁰Col che a sghicia j'euj a progeta 'd ròbe grame, e col che as mòrd ij làver a l'ha già fàit ël mal.

³¹Ij cavèj gris a son na coron-a 'd dignità ch’as treuva an sla stra dla giustissia.

³²La passiensa bon-a e antivista a val ëd pì che n’òm fòrt, e col che a contròla sò temperament a conta 'd pì d'un che a l'ha vagnà na sità.

³²Le sòrt as campo an fàuda, ma tute le decision a ven-o mach da Nosgnor.

Nòte

1. An ebràich "ij but, pian dël cheur". La frase מַעַרְכֵי־לֵב (maʿarche lev) a signìfica "le disposission dla ment, ëd tò pensé".
2. Ël termo ebràich a l'é: “giust, genit, drit,” (זַךְ, zach) che a signìfica 'dcò: “mond, pur (nen antamnà), pulid, nossent.
3. Ël TM a les: גֹּל (gol, “comëtte, arcomandé”) da la rèis גָּלַל (galal, “robaté”). Jë LXX a l'han: “arvela (da arvelé)” coma se la rèis a fùissa גָּלָה (galah, “arvelé”).
4. La sintassi dla sconda clàusola a mostra na subordinassion: Vav dzora וְיִכֹּנוּ (vjicconu) a ven apress l'imperativ ëd la prima clàusola  tanme but o risultà.
5. Ël verb ebràich פָּעַל (paʿal) a veul dì “alenesse, për realisé, fèila.”
6. La Volgata latin-a a deuvra la forma לְמַעֲנֵהוּ (lëmaʿanehu) “për sò propòsit, but” pitòst che 'l test Masorétich  לַמַּעֲנֵהוּ (lammaʿanehu) “për soa rëspòsta”.
7. Ebràich: “a l'é espià”; opura “a l'é spurgà”.” Ës verb a riva da כָּפַר (cafar, “espié, pasié, pacifiché”.
8. Ël verb כּוּן (cun, “stàbil'; frem, confermà”) con צַעַד (tsaʿad, “pass, passé”) a peul vorèj dì “diressioné, adressé.”
9. Lét. “Ij laver dël rè a son oràcol”
10. O “an giudissi soa boca a faliss pa”. La sconda riga a dà l'efet ëd la prima: Se 'l rè a dëlìbera con mòt oracolar (קֶסֶם, qessem, voltà con “vërdèt o decision divin(-a)”), antlora a saran sicure soe assion.
11. Ëdcò “gramissia,”  podrìa ambelessì (רֶשַׁע, reshaʿ) mej fé capì n'assion criminal; ël vocàbol corelà “gram” a peul vorèj dì: colpa criminal.
12. La forma קְנֹה (qnoh) a l'é 'nfinitiva; la version greca a deuvra un partissìpi, e la volgata latin-a n'imperativ.
13. La sconda metà dl'emistìchi a deuvra doe paròle diverse për ''beiché, vardé, guerné.'' Un-a a l'é נֹצֵר (notser) “un ch'a varda soa stra,” l'àutra a l'é שֹׁמֵר (shomer) “ un ch'a varda soa vita”.
14. Ebràich “la dissiplin-a dij torolo [a l'é] folairà.” Dissiplin-a: ''מוּסָר'', musar.
15. Cfr. Provèrbi 14:12.