Anònim/Piemontèide/Cant 36
LUN-ES CANT XXXVI
[modifiché]Andoa a parlo àutri risorgimentaj
Pontava drita ’l dil vers na figura
coatà da gròss barbis.
Adòss campava gena e ’dcò paura,
pa l’ombra d’un soris.
“Finiomla con sta stòria, son ël rè
Savòja Carignan,
ël fieul dël prim ch’a l’ha batusse assè
për fé col Italian
un pòpol dabon lìber.” “Foma finta
che sòn a sìa vèra
a che ’nt le toe ven-e a-i cora ’ndrinta
ver sangh ëd nòsta tèra.
Përché deuv rispetete : la Savòja
it l’has lassala vende
me fussa na nojosa cita bòja
e sòn ’s peul pa difende.
Për lòn che peui riguarda Carignan
vëdras che ’l sò palass
bin presto svuidëran: a scapëran
vers l’Arn e peui pì ’n bass
ij sò cit abitant. Già Berto l’ha
cambialo ’l sò drapò
e për ël seugn miragi dl’unità
n’ha fane meuire ’d sò.
Bimblan-a e peui bimblan-a già l’avìa
fondalo ’l tradiment
dla ca, dël nòm, dla gent, dla soa famija
se fòra dij nòst dent
pudoma al mond crijé, ma ti ’t ses pes,
nen mach mèra menzin-a,
Velen gorign për tò Piemont it ses.
’T lo sas che ’n di ti fin-a
ël sangh lassëras score për le stra
dla toa capital?
Ò, scusa, l’é pì nen cola sità
bastansa ’n pòst regal.
Noi torna na provincia torneroma,
a mostrërà la scòla
a scrive ’n italian e lòn ch’i soma
camproma me ’d badòla.”
“ ’T la mòle co ’ij tò brògg? Son pa ’n sassin.
Mi son liberator
dle gent: j’é lë statut ch’a fa sté bin
ël mond andoa a cor
l’armà dël rè ’d Sardegna.Tùit a vòto
për esse unificà.
A l’han cassaje a càuss j’àutri vejòto
ch’a l’ero Maestà.
Mach mila ò pì brigant venta fërmé,
sbaruvo tùit ij brav,
ma a smija che tut sòn già për chité
a staga. Le mie nav
pudran torrnessne a ca e tùit ansema
faroma ’n socetà
na gran neuva nassion, patria midema
an tùit ij nòst canton.”
“Tornroma tra tre ani” a dis chila
“Andoma da Cavor”
ciam mi. “L’é pen-a stàit sotrà.””E ij mila?”
“Già falo l’han l’eror.”
Stupì j’era pì nen dle sghijaròle
dij temp e ’dcò sta vira
e sensa tiré ’l fià ò dì ’d paròle
i l’oma cambià mira.
“Arcòrdte lòn che sì ’t ës-ciaireras.”
Un pòpol ëd gent grisa
barbòta për le stra: “Giomai ël vas
spatara: mach na frisa
ëd deuit, d’onor ciamoma. Turinèis!
an ròbo ’l Parlament.
Stërmà l’han decidulo da ’n pò ’d mèis.
L’han por dla nòsta gent.
A scapo ’nt la Toscan-a, a spero peui
’d rivé fin giu a Roma.
Noi stofi soma sempe ’d resté a meuj.
Stavira noi bogioma.”
A l’era ’n di d’otober ant ël mila
eutsentsessantequat.
As buto j’òm armà an dobia fila
sparand come dij mat.
A dròco un dré dl’àut ansagnentà
con piomb an mes al cheur.
Le assion che mi col di l’hai bin s-ciairà
l’han pròpe fame scheur.
A-j masso me brigant, me traditor.
A l’era l’ùnich mal
ciamé che ’ncora stèissa sensa por
Turin la capital.
Ancheuj pì gnun arcòrda ’l di d’auteugn
nì ’l sangh dij Turinèis.
Me ’s fusso dësvijasse da ’n brut seugn
’s rabasto ij Piemontèis.
Mach sòn l’era ’l gran bin dla libertà:
sté sota ij foresté.
Ël sangh l’é stàit ël don ëd l’unità,
dël rest mej nen parlé.
Iv conto na faulòta pròpe dròla
ch’av lassa sté stupì.
L’é cola dle furmìe che badòla
a l’han butasse ’n di
con aria ’d savèj tant a giudiché
che ’l regn ëd le sigale
a l’era tut dësblà, tut da cambié,
tut mars fin ant le bale.
Parèj a l’han tacalo e ’n pòchi di
sò rè a l’é scapà.
“Adess buté a pòst cò ’mbelelì!”
a l’ha ’l Furmion crijà.
Peuj chiel l’é tramuvasse ’nt ël concert
lassand a le furmìe
ël pèis d’un neuv badò: ant ël desert
sfamé ’dcò le famije
dle neuve sitadin-e: ’n pò ’d furmìe
finisso al camposanto,
ma ’t sente? Le sigale benedìe
’nt ël mentre ’nvece a canto.