Anònim/Piemontèide/Cant 30
MARTES CANT XXX
[modifiché]Andoa a finiss mal Tòjo Medev
“Mè fieul, la colpa tuta l’é ’d mè fieul!”
La bestia përzonera
crijava come ’n mat. “Ma còs a veul?”
savind già chi ch’a l’era.
“Son pro stàit duca e peui prim rè’d Sardegna.
Voi gent, steve a scoté!
L’é mach un brut babacio che ’dess regna.
Quand seurt da përzoné
iv faso tùit baron, cont, generaj,
ma feme scapé fòra.”
“Consolte con la fomna. Tùit ij maj
a passo con na mòra.”
Riìo dré dla pòrta: “ ’S brut vejass
a dreum gnanca staneuit.
S’a va ’nco ’nanz parèj a ven në strass.
Ventrìa buté ’d deuit.”
Arpijava torna ’l fià, peui già furios:
“Carlin, ven sì! ’T patel! ”
ma tùit as lontanavo e la soa vos
’s perdìa ’nt ël castel.
An mes ai crij dle lerme e ’ncora peui
sangiut che già galòpa.
“Che còsa i l’hai fàit mal? Giustissia i veuj,
l’han pijame për salòpa! ”
“La cobia dij reaj a viv stërmà.
Ël rè l’é stàit precis.
Pì gnun peul visiteje, l’é vietà:
gnun òm nemis ò amis.”
“Përché a càpita sòn? Col ch’a l’é ’l mal
che chiel l’ha confessà?
Se son nen pròpe fòl, st’òm sì a val
me des dij sò ’ntenà”
“Ti ciamlo pura a chiel, chërdo ch’a pàira.”
con mèra ironìa.
“A veul pì nen mangé, a l’é pì màira
cò soa compagnìa.
Parlé da bin, peui n’alucinassion
chërdrà d’avèj avù.”
Im set stupì, an gola ’n gròss magon.
“Për còs l’hai combatù? ”
Am varda con euj ùmid, mi i-j rispond
ch’i sai nen la soa stòria,
ma che për mi ’l sò cas gnanca lë scond
a l’é; con la memòria
torn dré a re ’Rduin, Guglielm marchèis,
a smija che sté ’n gabia
soens sìa ’l destin dij Piemontèis
combèn ch’a fasa rabia.
“Guglielm l’é stàit ciapà dai sò nemis
e l’àut l’é scapà prima.
Sì ’ndrinta l’han butame pì che amis,
un ròch ’m ësgnaca ’nsima.
Dal fieul, capisse?, ’l fieul son stàit tradì.
Mè sangh l’é stàit mè Giuda.
L’han pijame, l’han portame ’mbelessì,
l’han fame cambié muda.
E mi l’avìa fàit l’abdicassion,
stërmandme ’nt la Savòja.
Son mi ch’i l’hai fàit chiel mè caporion.
Son mi ’l caval ’d mia Tròja! ”
E peui ’s buta a pioré an na manera
ch’l’avrìa dësbogià
le alme giù ’nt l’infern, ma rèida ’ntrera
gorigna e ’dcò ’ndlicà
stasìa mia compagna. “Sensa chiel
magara ’dess fransèis
sì ’ntorn as parlerìa e a rabel
sarìo ij Piemontèis.”
“L’é vèra, ma ’s furbacio sì l’ha ’dcò
pijà l’àutra decision
portand ai foresté ’dcò ’l sò drapò
surtind da la region.
L’é fasse coroné dai Sicilian,
ma peui na piroëtta
dla stòria l’ha pro faje cambié ij pian,
ma ij Sard fan pa baudëtta.
E fesse ciamé rè për finì sì
’m ësmìja ’n pòch da fòj.
Scuseme, maestà, ma ’nt ij vòst dì
son sota ij veri eròj.”
“Andevne, veuj sté sol con mia disgrassia.
Son pa n’esibission !
Un di tùit mè sagrin sara ’nt la cassia
saran: consolassion
n’avrai da ’nt l’àutra part. Mè purgatòri
sarà mia garansìa.
Im pront për scapé via dal mortòri
prontà da mia famija.”
“Ma dòvra ’n pòch ël temp: dij tò pecà
a venta ch’it ësgure.
Ti scota mi. Da sì ’t surtiras pa.
Rason l’han toe paure.
A t’òdia ’l tò Carlin. Da Moncalé
at tirërà pa fòra.
Adess rivërà ’l temp già d’ancontré
bin n’àutra Fomna Mòra.
Ti sern n’àutra compagna: l’ùltim viagi
l’é ’dcò col pì ’mportant.
Pijé mal l’ùltima curva l’é ’n darmagi.
’T lo paghe dòp, ma tant!
Ti ’n vot l’avìe fàit a la gran Sgnora :
la gesia ’nsima al brich
che ’dess goerna Turin, lì, bela, dzora,
al pòst dij dé antich
’t l’has fàit edifiché: sòn a l’é bin.
Continua ’n cola stra.
Ti eufr, già ch’it l’has gnente, ij tò sagrin
e chila ’t giutërà.
Me Carl imperador a l’ha finì
sò di ’n Estremadura
me ’n frà e ’dess sò maj a son varì
e a vòla ’nt l’aria pura
parèj treuva toa vera libertà.
Vëdras che ste caden-e
saran un bel cadò : an verità
a massëran toe pen-e.”