Anònim/Piemontèide/Cant 25
GIOBIA CANT XXV
[modifiché]Andoa la gent a s’anrabia
“Dabon i l’eve ’n prinsi ’nt una gabia? ”
“Nen prinsi, ’l gran marchèis.
A crìja come ’n mat, a smija ’n rabia,
con chiel son pa cortèis.”
I j’ero ’dess passà ’nt ël mond mandreugn,
Lissandria la sità
andoa a l’é finì col grandios seugn
dij nòbij dël Monfrà.
A l’era pendù ’ndrinta al Palass Vej
e tùit d’antorn riìo.
Dël sirco lë spetàcol l’era mej
e gnanca lo savìo
ch’a l’ero’mbarbarì, tut àut. Pensavo
d’avèj la siviltà
tra ’d lor mentre ’l marchèis che lor trussiavo
a l’era ’l brut passà.
“S’i fussa pa stàit sì, ’dess tùit ’Gioin
sarìe, s-ciav fransèis,
ma mi l’hai combatù con coj sassin
salvand ij Piemontèis.”
“Noi soma nà gent lìbera, an pias pa
sté sota rè ò marchèis.
Përché ’t ses vnùit bin fòra dël Monfrà ?
Ti fin-a ij Turinèis
pensave ch’at servisso! Fòl fotù!
A riva la toa fin,
adess l’é mej lassete lì pendù.
Rigreta, gram sassin! ”
Peui quandi l’han lassalo ai sò pensé
i soma rivà noi
e chiel an dëspresiava me ’d vaché,
me i fusso brut vóit poj
vardava ij neuv rivà: “Da ’ndoa i rive? ”
“St’òm sì ven dal Monfrà.”
“Alora libereme, peuss pa vive
ampess ampërzonà.
Noi soma ’d sangh regal, sti sitadin
as chërdo chissà lòn.
Noi l’oma combatù ij sarassin
e ’dess an riva sòn.
Noi soma ij fieuj glorios ëd l’Aleram.
A l’é n’imperador
ch’l’ha dane coste tere, fer e aram
as mës-cio pa. L’onor
l’é mach dij cavajer e ij gròss comun
son fàit da campagnin
ch’a l’han scapà dai camp. A j’é quaidun
che ai gram Alessandrin
a daga ’n pò ’d rason? L’avèisso ’d deuit
starìa pa sì ’nt l’aria,
ma a son mach dij baròt, a spusso, cheuit
dal sol con la malaria.”
“Però! Che bruta bifa! ” mi i pensava
scotand cole parole.
Sbrinciava già tròp longh quandi a pissava.
Për chiel maraje fòle
a j’ero ij sitadin. Dla libertà
ël gran valor l’hai lì
dabon pròpe sentì, l’hai ringrassià
për esse n’òm dl’avnì.
E come Giòrz ëd Cher l’era piasume
sentindlo come ’n frel
con j’àutri Lissandrin l’hai pro beivume
ël giuss pì càud e bel
dla fòrsa e dla vitòria, ma mia sòcia
la testa a sopatava.
Mi j’era ’ncagninà. Da la sacòcia
me sempe già tirava
bin fòra n’obiession.“ ’T lo fase apòsta?
Fas boro daspërtut ?
Peul mai la mia ideja esse la vòsta ?
O deuv mach stemne mut ? ”
“ ’T ses ti ch’it l’has sernume ’n di ’nt la stra.
Spetava ch’a passèissa
quaidun, ’t ses rivà ti e i l’hai scotà
comand da ’nt l’àut : s’i stèissa
dabon a giudiché ’t sarìe mòrt.
’T ses dur come ’n gròss ròch,
ma vist ch’it sente furb e giust e fòrt
it lasso sol un tòch.”
Parèj, già ch’j’era lì, l’hai registrà
sentind davzin pioré
tut lòn che a mi disìa ’mpërzonà
Guglielm: “Monsù! Scoté!
Mi son nà da na rassa ’d paladin
e mai podrai comprende
ël mond ch’a nass sì ’ntorn, ma ij novodin
ch’i peuss pì nen difende
l’avran sangh imperial: ij Grech d’Orient
as mës-cio ’nsema a noi.
Unioma ’n neuve ven-e l’Ossident
e l’est. Vedreve voi !
Saroma j’Aleràmich Paleòlogh
se tut a va da bin.
Parèj j’é pa da manca ’d gran astròlogh
për vëdde ’n gran destin.”
“Marchèis, veuj pa ofende, ma ’nt l’avnì
gnun vòst l’é finì bin.
Monfrà l’é ’n nòm ch’as dòvra ’nt ij nòst di
mach për marcandé ’l vin.
Toe tère son spartìe tra provinse
con capitaj sità
ch’a l’ero toe nemise, con le pinse
la glòria a va ciapà.
L’imper ëd Costantin a l’é finì
’nco prima ’d toa famija,
ma ’dcò la toa rassa a j’é pa pì.
Cò costa a l’é finìa.
E gnun a l’ha scotà ’l vòst testament
e j’ùltim sucessor
a vivo, ma a-j conòss mach pòca gent.
Pa rè ! Pa’mperador ! ”
E mentre chila a torna s-ciàiro bin
la facia dël marchèis,
ël veuid, la por, la vita sgairà ’n fin
lo sgnaco sota ’l pèis.