Anònim/Piemontèide/Cant 18
GIOBIA CANT XVIII
[modifiché]Andoa a parla Arduin d’Ivreja
E n’àut l’oma ’ncontrà ’nco ’d pì ’rzigant,
col mat dël rè ’Rduin.
Già rè, ’dess frà, ma sempe mes brigant,
un pèiver motobin.
“ ’T ses frà, pa na moniëtta, i peuss parlé
fin quandi ch’i n’hai veuja.
Se a sosta da la pieuva it peude sté
e’s bagna nen toa pleuja
l’é mérit dij mè sòld, dle donassion
për fela fé Frutuaria
Se ’dess mi veui conté mia narassion
gnun scapa fòra ’nt l’aria! ”
Parèj a comandava me ’n soa ca
coj pòvr frà ’d San Balegn
ch’a j’ero ’n pòch da chiel considerà
goregn, cit e malegn.
“Adess iv conto dl’òr ciapà ’nt ël ri
ch’a dà tanta richëssa
e peui dla gran bataja che ’n coj di
l’ha fàit la mia grandëssa.”
“No, torna! ” ’nt ël servel lor a pensavo,
peui come ’n purgatòri
ancora n’àutra vira a lo scotavo
me ’n gieugh obligatòri.
Sautava mach le part un pòch cative,
me ’l vësco sassinà.
Al rè servìa ’s pòst për podèj vive
e nen esse massà
e ’ntlora ’s costumava a fé ’l bon frà,
però ’l temperament
a l’era franch pì bon për un soldà
che për un penitent.
Cò noi l’oma setasse ’n mes a lor
për sente’l sò pensé,
ma chiel sàuta dij tòch, an pressa a cor
a lòn ch’a-j pias conté.
“Col diav dël prim Odon a l’era ’n drito,
combèn che chiel pensèissa
che j’àutri a j’ero mach dij cit ciovito
e chiel sol a podèissa
an quàder buté ’l mond, ma ’l sò novod
a l’era ’n fòl fotù.
L’é ’ndà cissà e borenfi giù vers sod,
l’é mai pì tornà su.
Pòch dòp a l’han butame la coron-a
ch’a l’era ’d Berengari
e l’hai guidà l’Italia con man bon-a
e nen come ’n gregari,
ma ij vësco nominà dai re alman,
ch’a ciamo ’mperador
a l’han baulame contra come ’d can
e sòn a-j fa pa onor.
A l’ha pensala furba ’l vej monarca
fasend ij vësco cont.
I l’oma come ’d beucc an nòsta barca
e contra sempe pront
i l’oma ij porporà. Da ’dess an peui
se ’n di vnirà ’n marchèis
me mi, furb, coragios ch’a dis: -Mi i veuj
ëd Lìgur, Piemontèis
Lombard e ’nco pì ’n là fé ’n regn potent.-
a-j soneran le ciòche
për fé ’nsubordiné la soa gent
e d’arme n’avrà pòche.
Epura a-i va pa tant: l’Orch e ’l Soan-a
son stàit mè difensor,
le gent dle vaj son stàite na burian-a
massand tùit j’invasor.”
Ij frà durmìo quasi mentre ’l fium
dj’event chiel a corìa
marcand un pòch le tinte. Come ’n num
dabon chiel as chërdìa.
“Përché ’t ses sarà ’ndrinta?” ciamo mi
“Se sempe la vitòria
l’é stàita la toa sòcia, stasend sì
’t ëstërme a la toa glòria.”
“Im sento giomaj vej. Na gròssa goèra
parèj l’hai risparmià
e motobin ëd sangh la nòsta tèra
vëdrà pì nen sgairà.
A venta savèj serne ’l temp pì giust,
ëdcò col ëd chité,
combèn che sì da noi l’é bin pì frust
che col quandi bogé.
Adess am fan baloard ste quat muraje
epura ’m sento bin.
’M ësguro dij pecà, le gran bataje
le lasso ai novodin.
Ma ti ’t ses un dl’avnì: rispond-me mach.
J’é ’nco l’imper dj’Alman? ”
E mi fas segn ëd nò. “Fòrse ij mè atach
conòsse ’nt ël doman? ”
“J’é tanti carlevé ch’a parlo ’d ti
an tut ël Canavèis.
Tò nòm l’é legendari ’nco ’n ’sti di
fra tanti piemontèis.”
“Lo vëdde? Përché ’ncora deuv stracheme?
L’hai fàit lòn ch’ i podìa.
E ’dess iv prego, për piasì, lasseme,
L’é ’l temp dl’Avemarìa.
El còrp già ’m dròca a tòch. Pì pòch am resta,
l’hai fàit dle grame assion
e se la nostalgìa ’m torna an testa
cissand le mie ’mbission
i torn al pian dij babi: ’l cheur a rusa,
lë spìrit a dreum pa.
I seugn ancó ’nt la neuit: la Parca a cusa,
ma presto tajërà.
L’é pen-a ’ncaminà mia vera lòta,
im bato ’nt ël silensi
tra ij lum mes ross mes giàun d’una gesiòta,
ël còrp già vej marensi
lassand ’d na nassion lìbera l’arcòrd
a chi ch’a l’ha ’d grumele.
Për mi l’é tut finì. L’avnì già ’m mòrd.
Trové mach ròbe bele! ”