Anònim/Piemontèide/Cant 13
SABA CANT XIII[modifiché]
Andoa as ancontra San Màssim
“Ël vësco, ciuto, ’l vësco!” an latin
crijava la maraja,
“Sbassé la vòsta vos, as sent pa bin,
a smija na bataja.”
S-ciassà ’dnanz a la Pòrta Palatin-a
la gent chërsìa ’nco.
A drita ’l gran teatro, la colin-a,
arcòrd ch’a l’era pro
grandiosa la vision dla mia sità
combèn ch’a fussa cita
e sota j’arch passava na gran stra
ariosa, larga e drita.
Ël vësco tùit saluta e ’ncamin-a
a ten-e ’l sò sermon:
“Noi soma mach na pòvra sitadin-a
stërmà ’nt un cit canton
dla Galia. Chi ’n difend da j’invasor?
Doe man a prun i l’eve,
dovreje për fé ’d mon, ël mond a cor,
fé lest ò ’v pentireve.
Da nòrd a-i riva ’d tut, fé na muraja,
salvelo ’l vòst bel ni;
sgairelo nen ël temp: gia ’l can a baja
j’é ij luv dëdlà dël ri.”
“La vòsta religion pòrta ruvin-a,
dësgrassie ’n sucession.
Ij dé celest son pien ëd nèira flin-a,
na gran maledission
a l’han campane ’dòss e giustament:
i l’oma pro tradì
e Mart ël dé dla goèra tenrà a ment
còs l’oma fàit noi si.
Cristian, seve për noi na maladìa
ch’an lassa veuid andrinta.
La cros a pòrta mal, campomla vìa,
nijomla ’nt l’eva sclinta.”
La gent l’é combatuva, a sa nen bin
cò fé, come s-ciapà
an mes a l’é ’l sò cheur, un gran sagrin
a-j lassa magonà.
“Lë stat a meuir da quandi vòsta fè
i l’eve spatarà,
ma ’l Fato l’é pì fòrt, l’é Chiel ël Rè
e për l’eternità
a veul ch’a sia Roma a comandé
le tère ’d tut ël mond.
Lasselo sol ël vësco a tamborné,
ël sol àut, càud e tond
an daga luminos n’avnì sigur,
schiné coj cornajass
ch’a pòrto mach ësgaro vestì scur.
Andevne ’n pòch a spass !”
As mës-cio e peui ’s patelo doi pensé
andrinta a coj teston
spetand mach na paròla bon-a a dé
na giusta solussion
A speto, a vardo Màssim come gris
ansios d’ëvnì ò bianch
ò nèir, as fa silensi, cheur divis
as gropo bin ai branch
spetand la diression, a l’é ’l moment:
“Roman, tùit, sitadin
sernù dal gran Dieu ùnich, bon-a gent,
fermeve ’n cicinin
scotand le mie paròle, fòrse noi
vuroma quaicòs d’àut
che ’l bin dël nòst ëstat e ’d tuti coj
che fin-a an broa al sàut
andoa ’l mond finiss an mes a l’eva
a formo l’imperial
domini? Nòsta lòta l’é pì greva,
noi l’alma nen mortal
vuroma ’dcò salvé, ancora ’d pì
salvroma ’l nòst ëstat.
San Paul parlava ciàir: vivoma sì
da òm nen da bon pat.
Peul esse ’n brav cristian gram sitadin ?
Chërdoma che ’l bon Dieu
an ciama ’d goerné bin ël sò giardin,
parèj come ij nòst beu
as frusto për lavré la bon-a tèra.
Parèj noi soma pront
a fela nòsta part an pas ò ’n goèra
da l’alba al ross tramont.
Ma steve ’n pòch tranquij, gnun fià ’n sël còl
i l’eve dal divin.
J’é mach la Providensa, mach un fòl
as chërd gropà a ’n destin.
Ël Dieu ch’a l’ha sernuve ’v giutërà,
ma a speta ’l vòst bogé.
S’iv gave però j’euj da la soa stra
voltandve ’n pòch andré
a rusa come ’l tron e soa passiensa
a mnassa d’ëscursé
e peui ëd tùit ij dé sareve sensa,
me ’v pense ’d podèj fé?
La lege ’v fa catòlich, si, lo sai,
nen lìber seve voi,
ma peuss bin dive ciàir che pròpe mai
Nosgnor a lassa soj
la gent che me bebero gagnetin
an Chiel a l’ha ’n pò ’d fiusa.
Parèj l’ha fàit ël pare Costantin,
l’ha pa sërcà na scusa
e dòp a l’ha vinciù e ’l sò gran nòm
ij sécoj goernëran,
fin quandi ’n nòsta tera a-i sarà n’òm
ij pòpoj l’arcordran.”
A s’àussa ’n gran rabel: “Soma con ti,
cristian, bon sitadin.
Ti pregh-ne ’l tò bon Dieu përché ’l nòst ni
as gava ij sò sagrin.”
J’é gnun ch’a staga dré mentre ’l bon sant
a lassa cola gent.
Cò ’ncheuj le soe paròle mincatant
a torno ’nt la mia ment.