Anònim/Piemontèide/Cant 12
VENNER CANT XII
[modifiché]Andoa la Lenga a parla dij grand ideaj
“Se ’ntlora i fussa stàit ambelelì
l’avrìa pro batume
lassand nen vende a j’àutri ’l nòst bel ni.
A venta mach ch’it gume
ma peui it pòrte a ca la gran vitòria
dla giusta libertà.”
“L’é mach ant ël tò temp che ’n pòch la stòria
peul esse ’nco cambià.
Quand peui catòlich, lìber, piemontèis
un di ti ’t ses s-ciodù
ste bon-e qualità e nen ël pèis
ëd chi a l’ha combatù
ëd colp it l’has trovate ’n ardità.
Ma se la Providensa
l’avèissa mach vorsulo già gavà
’t l’avrìa tut: ti sensa
adess it bogërìe disreisà.
Ma Chila l’ha vorsù
da bon Dé provident che la vrità
’t l’avèisse ’n di savù.
Mach sòn a l’é ’l motìv dël tò giré,
përché t’ambrasse fòrt
cò ’d giust ël vej passà as lassa drè
e ’t lasse me ’n pèis mòrt
le veje ideje marse ’ngavignà
con cole ’nvece bon-e.
Un di ’t vëdras sti grop pì arlamà
e’ dcò d’àutre person-e.
Tut sòn ti ’t capiras, ma ’nco lontan
l’é ’l di quandi ’t savras
la cita diferensa tra ’l cristian
e coj che ti ’t vëdras
pitòst esse fanàtich ò tra coj
ch’as curo dël paìs
andoa a son nassù e àutri poj
ch’as chërdo ’n paradis
mach quandi adòro drap ansagnentà
già pront a spataré
për patrie fàusse e peui misconsacrà
tant sangh me fòj beté.
La tersa tentassion dla libertà
suprema as contradis
përché a lassa a l’àutra umanità
ël pòst dj’ës-ciav nemìs.
Adess të smijo coste mach paròle,
ma ’n di ’t trovëras ciàir
tut lòn ch’i l’hai già dit : àussa le sòle,
l’é ùnich pì che ràir
l’avèj n’insegnament tant personal
avind pa merità
la grassia dla sapiensa: mi ’m n’ancal
a chërdla nen sgairà.
Dess lassa perde cò ’t l’avrìe fàit
ant j’époche lontan-e.
J’uman dòp ch’l’han ciucià dla mama ’l làit
a vivo pòche sman-e
ò mèis o fòrse d’agn pòche desen-e
s’a son già fortunà.
Për pòch ’s rabasta ’l sangh drinta le ven-e
s’as fërma arpija pa.
Nassind a l’han portate tre regaj:
se l’òr a cata tut
veul dì che ’l tò ch’at salva da gròss maj
dabon tra coj pì brut
a l’é la libertà ch’at lassa serne
tra varie alternative,
a venta fòra e drinta ch’it la goerne
s’it veule dabon vive.
A còsa ’t servirìa chila sola?
A vive, ma sërvaj.
Anvece pì famije e nen mach cola
pì cita che peui mai
chitrà ’d vurèjte bin, na gran tribù
ch’as ciama ’ncheuj Piemont
l’ha fate pro da cun-a ’n gioventù.
Ij Magi a son stàit pront
a dete ’n bon përfum ch’at parla ’d tèra,
e ’d bòsch e ’d rì, ’d valade :
nufiandlo quandi ’t sente ’n pòch pi mèra
la vita tavanade
të smijo ij cit sagrin: la poesìa,
ij son vej milenari
at giuto a vëdde creus ’dcò l’armonìa
d’ës mond brut tafanari.
Ma ’l don pì àut e bel a l’é l’incens
ch’at serv për adoré
col Dieu ch’a lassa meuire come smens
për tùit podèj salvé
ël Fieul ch’a fa nòst fròcc, pressios amìs
che sempe a no compagna
fin quandi ’n fond at deurb ël paradis.
Da ’dess për la campagna
dël temp spassigëroma, ma vardand
s’as treuvo ’n pòch le trasse
dij don ch’l’han fàit ij Rè.Va ’nanz marciand,
dësmentia toe pajasse! ”
“Ma alora për bin vive a basta avèj
për guide sempe lor
e peui farai tut lòn ch’am fa piasèj
ma sensa fé dj’eror.”
“Fè, patria, libertà: paròle càude:
a bruso sensa ’l deuit.
A venta nen canteje tròpe làude,
dësnò ’t lassran bin cheuit.
Vëdroma me ch’as mës-cio quandi a rivo
ij don an costa tèra
vardand tante person-e mentre a vivo
soa sòrt o dossa o amèra.
Adess pontoma drit vers coj moment
ch’a l’han s-ciairà rivé
la Bon-a Neuva granda e nòsta gent
a l’ha dovù pensé.
Nassion e libertà son pì cative
da segue ’n sò svilup,
però j’é tante còse ch’i peuss dive
s’i seve ’n pòch galup.”