Anònim/Piemontèide/Cant 04
CANT IV – GIOBIA
[modifiché]andoa as parla ‘d Selt e Lìgur
Ma quand i son surtì da col bòsch gram
i son un pòch arpijame.
I l’hai trovà cò ’l temp për sente ’d fam,
da chila i son girame
e ’nco prima ’d podèj fé na domanda
con n’eva misteriosa
a l’ha ’mpinime bin, peui am comanda
con n’aria imperiosa
ëd nen ciamene ’d pì: la Providensa
l’avìa misurà
la giusta quantità për nen sté sensa,
ma gnanca sté ’ngolfà.
“Adess ch’i stago mej i veuj savèj
përché noi soma sì.
A j’é ’d vantagi fòrse a nen podèj
fé gnente ? I veuj capì.”
“ ’T ses ciuch, capisse nen? I l’hai portate
al temp quandi ’s mës-ciavo
nassion dij tò ’ntenà. Dòp ël combate
un pòpol neuv formavo.
Capisso ’l sentiment ëd compassion
për coj ch’a l’han perdù,
ma lor l’avrìo fàit le stesse assion,
l’avèisso mach podù.
Coj fòrt che le montagne a l’han passà
a sërco ’l vin e ’l sol,
la glòria, ’n nòm, l’onor, l’òr dle sità,
ël mond, ma nen mach col
che ’dess as anginoja ’dnans a lor,
ma ’dcò col dòp la mòrt.
Galèt të smijo sì, ma l’han teror
dla nav ch’a lassa ’l pòrt.
As campo sota ij pé dle creadure,
adòro tut un pòch.
L’é ’dcò ’n pòch për stëbbié le soe paure
ch’a masso an sij ròch.
Mi i veuj fete parlé con ij sò prèive,
stasèira l’é ’l moment
dòp sin-a quandi a tèra a fòrsa ’d bèive
l’é cioca cola gent.”
“E j’àutri chi ch’a son? Con che paròle
jer neuit lor a crijavo?
Smijavo forestere, quasi fòle,
’nt ël cheur am agitavo.”
A mi a l’ha rispondù ’n manera dròla
piorand ’me ’n gagnetin.
Pensava mi che ’l cheur l’avèissa ’d tòla,
la ment sensa sagrin.
Tra ’d noi, a l’é na gàbola dabon
che a vòlte ’m fà pensé
che tut ës viagi sì ’n tuti ij canton
ch’i l’hai chërdù pro ’d fé
a sìa fantasìa ’d sërvel mat
tròp véj për tajé ’n mes
ël bianch e ’l nèir, divide ’l gat dal rat.
I-j chërd a lòn ch’i les?
Tornoma a cole lerme disperà.
“Son sì, lòn ch’i l’hai dit? ”
l’hai dile con la vos la pì dlicà,
me chila a fussa ’n cit.
“Ancora i pòrt ël deul: coj përzoné
parlavo ’n dialèt mòrt.
Për sécoj j’ero stàit a comandé,
fasìo pa gnun tòrt
përché l’avìo vist bin pòca gent
dai mont a le pianure.
D’andoa nass ël sol e contra ’l vent
ch’as campa da ’n sle auture
l’avìo ’ncaminà la pì grandiosa
antica migrassion
sërcand na tèra neuva e generosa
portand ant la region
ël gran e la sapiensa ’d coltivé
j’ësmens ant la campagna
vnisend motobin fòrt savind dovré
la pieuva ’ndoa a bagna.
L’avìo ’ncontrà mach dij cassador
bin presto peui sparì
e lor a son stàit soj da ’mperator
padron dël sò avnì.
Ma ’n boro sì l’han falo : son stàit sensa
na forma dë scritura,
parèj l’han dësmentià la soa esistensa
e tuta soa coltura.
Soa lenga l’era ’n pòch come na magna
për mi, ma ’dess l’é mòrta.
I seugno ’dcò quàich vòta e ’l cheur am sagna
ch’a torna da ’nt la pòrta,
ma sai ch’i deuv pro vive ’nt ij magon
causà da la nadura.
I peuss mach pì speré ’nt un’iscrission
lassà ’nt una gravura.
El nòm ëd la Liguria, sòn a resta
ëd cola pòvra gent.
Speranse, tëmme, amor, canson ëd gesta
a l’ha rapile ’l vent.
S’ it varde ’nt ël tò sangh ël sò passagi
a l’é ’nco la pì sclinta
ëd tute coste trasse che coj viagi
che ’n ti as ëspecio ’ndrinta
at lasso ’n ardità mës-ciand ij gen
ëd tùit ij tò parent.
Ti sërca ’nt ël tò òr ross s’it sente nen
scotand la vos dël vent.
Mi i sai che ti curios it parlërìe
con j’òm ëd cola rassa,
ma chi ’n traduv ’dess cole drolarìe
a venta ’nco ch’a nassa.
At resta mach ch’it preghe për ògni ànima
s-ciairà ’nt ël nòst giré,
ëdcò për ij tò pòvr parent bonànima,
jer mòrt da përzoné.”
La giàira ’n sla montagna patanuva
da ciàira a passa a nèira,
marcioma a tut andé ’nt l’aria pì cruva
e frèida ’d costa sèira.