Salve Valtingòjer/La Canson ed Roland 4
La Canson ëd Roland, visadì na conta dij nòstri Bcé[modifiché]
(quarta pontà)
.jpg)
Blancardin e Gano (che a l’avìa ‘l përtuss dj’ërbëtte ch’a-j fasìa “giaco-giaco”), ognidun con soa scòrta, a cavalcavo donca fianch a fianch vers ël camp dij sarasin. Naturalment a j’ero ij Franch che, adess, a tenìo bin an vista ij branch d’uliv preocupà ‘d salvé la pel.
Nòstr brav poeta Turòldo an conta nen còsa ch’a-j passava për la testa a sti përsonagi an col moment, ma a l’é bel fé a capì che Gano a studiava come comportesse na vòlta rivà davanti al re dij sarassin Marsili. Tant për nen ësbalié a sercava ‘d fesse amis con col levantin che a lo compagnava campandje quaiche soris quandi che sò sguard a s’ancrosiava con col dl’autr. Blancardin, anvece a gabolava come fesse dì dal messagé cristian come a andasìo dabon le còse ant ël camp dij Franch e, tant për taché boton, a l’ha campaje lì n’elògi a Carlon:
| Original | ...e noi i dirìo |
|---|---|
| - ...Merveilus hom est Charles,
Ki cunquist Puille e tresture Calabre! Vers Engletere passat il la mer salse, Ad oes seint Perre en conquist le chevage: Que nus requert ça en la nostre marche? Guenes respunt: - Itels est sis curages. Jamais n’est ume ki encuntre lui vaille. - |
… a l’é pròpe n’òm d’amiré Carlon:
Ëd Puglia e ‘d Calabria a l’ha fane ‘n bocon! Vërs l’Inghiltera a l’ha passà ‘l mar salà, e amponù l’elmòsna për san Pé ambele-là Còs a serca ancora belessì an nòsta tèra? Gano a-j rëspond: - A l’é tant coragios A j’é pa gnun òm pi che chiel valoros.- |
Eh, sti levantin, a son pròpe ‘d drito, va là!
Bela tatica a l’é cola ‘d magnifiché ij sucess d’una përson-a amportanta parland con un sò tirapé specialment se chiel-sì a sa che chi a parla a l’é n’aversari dël sò cap: ël colaborator as sent d’amblé anluminà da “gloria riflessa” e a l’é sùbit pì bin dispòst a ciaciaré. E ciaciara ciaciara a peulo vnì fòra serte confidense.
An lo conta anche nòstr Turòldo. Scoté sì, scoté:
Blancardin: -Ij Franch, i lo soma tuti, a son motobin nobij, valoros, anteligent e savi, ma…
- Ma? – a dis Gano –
- Ma, second mi nèh, a fan mal coj duca e cont che a consilio Carlon a seguité sta guera. Sensa ofèisa, nèh, ma a podrìo anche porté voj e vòstr re a perdission.
Tach! Ël lamon a l’é lansà e la truta a l’a bocà!
- Oh – a-j confida Gano – a j’é pa gnun che a possa Carlon a andé avanti, ansi, fòravia che un, Orlando, ch’a-j ven-a n’assident!
- Orlando? – a-j ciama Blancardin.
- Si, Orlando, che ‘l diav a s’lo pòrta! Carlon a l’é sò barba. Sta facia da s-giaf a l’é na pest: orgojos e pien ëd blaga, sbefios e rompaciap. Sempre pront a pijé an torta j’autri e busticheje për cisseje a ancrosié le spa. An bataja as campa an mes ai nemis sensa tëmma, për fé vëdde a Carlon che a l’ha nen paura ‘d gnente. As chërd d’esse chisà chi sto pien ëd…, ma lassoma perde che a l’é mej! Se almeno un dì o l’autr cheichedun a-j fèissa na botonera ant la pansa a finirìo le nòstre dësgrassie e i podrìo sté an pas con tuti.
- A l’é pròpe un bel element anlora chiel-lì, neh? – a cissa Blancardin.
- Parlemne nen! E peui a l’é un rufian ëd prima fòrsa! Scoté sì ch’iv conto còsa che a l’ha fait l’àutra matin. Carlon a l’era setà tranquil a l’ombra e d’antorn a chiel i j’ero tuti noi cont, baron e capitani che i parlavo dla cassa, dle fomne e ‘d sòn e ‘d lòn e ‘d lolà. A riva Orlando tut ësparà con la corassa adoss, a sàuta giù da caval e sensa gnanca dignene d’un bondì as pòrta davanti al re, a s’anginoja e a j’euffr un motobin bel pom ross che a tnisìa an man. “Eccò mé imperator, a-j dis a sò barba, pijé sto pom che a rapresenta la tèra! Con sòn i v’euffro tute le coron-e d’ës mond!”
Capì che bërlichin che a l’é sto fanfaron d’Orlando?
Blancardin, capì che Gano a l’era pront a sveuidé ‘l sach dl’afel che a l’avìa an gola contra Orlando che chiel a odiava, a insist:
- Già che a l’é pròpe un tipo da pijé con le mòle sto Orlando. A veul conquisté tute le sità, sgrafigné tute le nòstre richësse, fesse vëdde sempre ‘l pì brav! Ma con chi a pensa ‘d podèj rivé a tant, eh?
- Ma con ij Franch, nò? A lo adòro, a stravëddo për chiel! E chiel a-j ten gropà dasendje l’òr, l’argent, ij cavaj, j’arm e tut lòn che a jë speta dij ravagi che as fan ant le sità conquistà. E peui Carlon, bonòm anche chiel, a-j conced tut lòn che a veul a sò novod!
- E già che parèj… sì, ansoma, a l’é nen belfé a fermelo.- a comenta Blancardin
- Eh, purtròp!- a fa Gano sconsolà – Oh, s’i trovèissa la manera për fermelo…
Sota un sol càud e tormentà da le pesante armadure che a-j quatavo da la testa ai pé, sto strop d’òmo a cavalco për stra e senté avzinandsse al camp dij sarasin. Quand che già a s’antërvëddo ij prim avanpòst dij sarasin Blancardin a blòca soa cavalcatura e:
- Me car Gano i peuss parleve da òm a òm?
- Giuradisne! Për chi i l’eve pijame! I son un sivalié mi, pa na serva! Parlé, parlé pura dësgenà.
Mentre j’òmo dle doe scòrte a së slontan-o Blancardin a sbassa la vos e a bësbija ant l’orija ‘d Gano:
- Na manera për gaveve dai pé për sempre Orlando a-i sarìa pro, s’im deve na man.
- Voi i m’anvite a nòsse con sta propòsta! Fòrsa! Fòra st’ideja.
- A ventrìa fé parèj. Mi i convincio mé re Marsili a aceté le condission che Carlon a buta për ritiresse e fé la pas e, se as riva a sòn, voi i feve an manera che…
| Original | ...e an nòst car piemontèis |
|---|---|
| Tant chevalcherent Guenes e Blancandrins,
Que l’un e l’altre la sue feit plevit Quë il querreient que Rollant fust ocis. Tant chevalcherent e veies e chemins Que en Sarraguce descendent suz un if. Un faldestoet out suz l’umbre d’un pin, ELa fut li reis ki tute espaigne tint, Tut entur lui vint milie Sarrazins. N’i ad celoi ki mot sunt ne mot tint, Pur les nuveles qu’il vuldreient oïr. Atant as vos Guenes e Blancandrins. |
Gano e Blancardin a l’han tant cavalcà
Che l’un a l’àutr soa fé a l’ha ampegnà: A trameran chè Orlando a sia massà. A l’han tant cavalcà për strà e për senté Sot d’un pin a Saragossa a pòso ‘l pé. Un tròno a j’é sota l’ombra d’un pin, Anvlupà da ‘n pàlio ëd seda, lissandrin: Lì a j’era ‘l re che la Spagna tuta a ten, D’antorn a chiel vint mila sarasin. Chi mòt a disa o mòt a fa a j’é nen, Për le neuve che tuit a vorìo scoté. A atendo la vos ëd Gano e ‘d Blancardin. |
Blancardin as davzin-a al tròno compagnà da Gano e a saluta sò re Marsili:
- Allah e Maomet a sio con voi, grand re. I l’hai portà vòstr messagi a Carlon.
- Ebin? – a-i fa Marsili – Còsa a l’ha dit?
- A l’ha aussà ij brass al cel, a l’ha caressà soa barba e laudà sò Dé e peui…
- Sù, fòrsa! E peui?
Blancardin a l’era n’òm motobin prudent. A savìa, chiel, che la reassion a le condission detà da Carlon a podìo tireje a còl na sabrà da part ëd cola testa anvisca che a l’era re Marsili e anlora, për nen savèj nì lese nì scrive, as fa da part, a së slontan-a na frisa e a dis:
- Forse a l’é mej ch’av conta tut, Gano, sto nòbil e potent baron che Carlon av manda come messagé. Da chiel i savreve se i podroma avèj la pas.
- Ch’a parla! I lo scotoma! –
Gano a l’ha avù tant temp për meditè e amposté sò dëscors e sicome a l’era un motobin àbil ant ël parlé a decid ëd parte sparà për fé vëdde che un sivalié ‘d Carlon a l’avìa paura ‘d gnun. Tant chiel a savìa che dòp l’acòrdi fàit con Blancardin për fé fòra Orlando, chiel-sì a l’avrìa giutalo a gavesse da l’ambreuj. E anlora giù la prima cotlà:
- Iv aluto ant ël nòm dël nòstr Dé che tuti dovoma adoré!
Come a dije a sto musulman: “Ch’a sia bin ciair da sùbit che ‘l mé Dé a l’é col giust e l’ùnich da adoré!”
Già st’introdission a l’ha faje monté la mosca al nas a Marsili che a l’é fase verd da l’afel ch’a-j montava an gola, ma a l’ha nen reagì sùbit përchè a j’anteressava savèj còsa che a-j mandava a dì Carlon. A l’ha strensù rabios ij pugn e a l’ha seguità a scoté Gano.
E ambelessì scuseme, ma a venta pròpe séguité la stòria con le paròle dël nòstr brav monio-poeta-cantastòrie Turòldo.
| Original | ...e a la mòda nòstra |
|---|---|
|
- IÇo vus mandet Carlemagnes li ber, |
- Sòn av manda a di Carlon ël vajant, |
Figureve un pòch la reassion ëd Marsilio! “Ma come as përmet sto sfacià d’un cristianass – a l’ha pensà – dë vnì a minaceme parèj davanti ai mé soldà! E peui, a mi, padron ëd tuta la Spagna a më smon mach ëd diventé un dij tanti feudatari ‘d col Carlon-lì mai vist e mai conossù! Ma chiel-sì i lo sangio bele sùbit mi, i lo sangio!” E anlora a s’àussa an pé e:
| Original | ...e noi i dirìo |
|---|---|
|
Un algier tint, ki d’or fut empenét; |
A ambranca na lansa laminà d’òr; |
...a soa spa. A coj temp ij sivalié a parlavo con soa spa che a l’era considerà n’amisa fedel e indispensabil. E a-j dasìo dël voi. Mincaun a l’avìa daje un nòm pròpi. Come i l’oma già vist prima la spa ‘d Gano as ciamava “Murglies” e pì avanti i conòsseroma d’àutri nòm.
|
Si li ad dit: - Mult estes bele e clere! |
E a l’ha dije: - I seve brilanta e bela! |
A costa reassion ëd Marsili e ‘d Gano, che come doi galet da combatiment as vardavo drit ant j’euj, ij sarassin, che a vëddìo nen l’ora ‘d terminé sta guera e tornes’ne tranquj a soa ca, a l’han crijà: - Ansoma, basta, molom’la un pòch lì! E che manere a son coste, làh! Calma, giù le man da j’arm e rasoné!. –
Ël Califfo, barba ‘d Marsili, a l’ha blocaje la man strèita an sla lansa e j’àutri cap sarassin a l’han pregà Marsili ‘d setesse torna sël tròno disendje che a l’era mej dovré un pòch pì ëd diplomassìa e nen parte sùbit an quarta për sbudlé sto ambassador arogant.
- Sti cristianass a son ignorant e maleducà. – a l’ha bësbijaje Blancardin - A cario sempre a testa bassa come ij tòr. A san nen dovré le bon-e manere. Noi levantin anvece i soma pì elegant ant le nòstre discussion, pì fin e quasi sempre i riessoma a fé vëdde ‘l bianch për ël nèir. Lasselo parlé e sfoghé, deme da ment che peui i lo butama ant ël sach.
Gano, vist che Marsili a l’era torna setasse e a smijava pì tranquil a l’ha dit:
- I son obligà a fé finta ‘d nen avèj vist che im minaciave ‘d mòrt përchè i veuj porté a compiment l’incarich che Carlon, ël potent, a l’ha afidame. I rinunsierìa nen a fé mé dovej për tut l’òr d’ës mond e anche s’a dovèissa costeme la vita! -
- Va bin, va bin, ma fomla curta – a-j dis Marsili – parlé!
- Pijev’la nen, ma le condission a son coste. O i acete sto pat opura… tèh, sì a j’é sta missiva dël nòstr re.– E con la man drita a l’ha sporzuila.
| Original | ---e an lenga piemontèisa |
|---|---|
|
Marsilies fut esculurez de l’ire, |
Marsili as së scolora për la rabia, |
As ferma àussand j’euj al cel e a man sversa a sbat un colp rabios an sël messagi.
- Ma sent chiel-sì! E tuti coj che a l’ha massame chiel anlora? Ma andoma avanti.
Lesoma: “S’i veule esse garantì për la vòstra vita mandeme come ostagi vòstr barba, ël Califfo, dësnò i sarài nen… vòstr amis?” E chi as n’an fa d’esse sò amis! Sto Carlon-sì a davan-a! Parlé parèj a mi! A mi che i son ël re dla Spagna! Si, a va bin, i l’hai già përdula quasi tuta am resta mach pi la sità ‘d Saragossa, ma a l’é pa nen un bon motiv për umilieme parèj. Eh, nò! Basta! I veuj pì nen lese gnanca na paròla! E mé barba i-j lo mando pròpe nen!-
- Pare – a-j dis sò fieul Jurfarét – Për ste paròle che a l’ha dit prima e për ste mnasse che a l’ha scrit sò ré, sto cristian, a dev meuire. Dem’lo a mi che i farài giustissia!
- Nò! – a l’ha rësponduje Marsili – Adess a l’é l’ora dël café. Tuti ij comandant con mi ant ël giardin. I gustoma sta delissiosa bevanda e i tnisoma consej për decide se fé meuire sto falabrach d’un cristian opura rimandelo con la nòstra risposta a Carlon.-
Quandi che Marsili e la soa nòbil coalera a son scoacionasse sij nòbij tapiss spetand che le grassiose odalische a servèisso ‘l cafè, Blancardin a ciama ‘l përmess d’avzinesse al re e, otnulo, a va a anginojesse da fianch a chiel e a-j bësbija ant l’orija:
- Nòstr glorios re Marsili, tornand a nòstr acampament i l’hai fàit ciaciaré col Gano-lì. A sarà anche coragios e brav a combate, nèh, ma a l’é nen un dij pì furb. A l’é sùbit confidasse con mi e i l’hai capì che, si, a-j veul bin a Carlon, ma a òdia ‘d cheur Orlando, col gram fieul ëd na bon-a dòna che a l’ha dane tanti crussi fin-a adess. Chiel, Gano, a vëdd nen l’ora ‘d gavess’lo dai pé për sempre. E sòn an farìa còmod anche a noi, pa vera?
- Ebin? -
- Ebin, se noi i doma na man a chiel, chiel a na da un-a a noi. –
- Si, ma come. –
- A-i sarìa ‘n proget che a më smija gnente mal. Modestament i l’hai sugerij’lo mi fasendje chërde che a fussa na soa ideja.-
- Ma a j’é da fidesse? A sarà nen na trapola? -
- Nò, nò. I l’hai div’lo che sto Gano a l’é nen dij pì svic-cio e peui i l’hai vist mi ant ël camp dij Franch j’ansult che a son campasse a còl chiel e Orlando. A l’é mancaje pòch che a ancrosièisso le spa davanti al sò re Carlon. –
- E qual a sarìa sto proget?
- Iv sugerisso, nòbil Marsili, ëd fé vnì ambelessì Gano e fevlo spieghé da chiel.-
- E përchè da chiel e nen da voi, Blancardin? –
- Përchè parej Gano as convicerà ancora ‘d pì che l’ideja a l’é soa, ma im racomando: voi fé mostra ‘d nen savèj gnente. Fé finta ‘d ciameje scusa për la vòstra giusta reassion ëd prima. Solielo un pòch ciamandje notissie su Carlon e i vëddreve… -
- Voi Blancardin i seve pì furb che Ulisse bonanima. E a va bin, andé a pijé sto Gano e portem’lo an sa che adess im lo travajo mi. –
E mentre che Blancardin a së slontan-a për andé a ciamé Gano, Marsili a pensa: “Sto Blancardin a l’é pì fauss che Giuda. A venta ch’i lo ten-a d’euj ‘d vòlte mai che un dì o l’àutr am fèissa quaiche scherz a mé dani!”
Quand che ‘l sivalié cristian a l’é rivà davanti a chiel, ël re dij sarassin a smija tut n’àutr che prima: a l’ha un soris che a jë slarga ij làver da n’orija a l’àutra, j’euj luminos e na vos vlutà:
- Oh, eccò sì ‘l nòstr brav cont Gano! – a l’ha tacà Marsili – Vnì, vnì avanti. Scoacioneve ambelessì davzin a mi ch’i pijoma un bon cafè ansema. Scuseme për prima, nèh. I son lassame trasporté un pòch tròp dal nervos e i vorìa adiritura colpive con la mia lansa. Purtròp mi i son fàit parèj: i reagisso sùbit decis, sensa penseje ansima, ma peui am passa e i torno a esse la përson-a pì brava d’ës mond.
“Si, a va bin, però se ‘l Califfo at blocava nen la man… eh?” A l’ha pensà Gano.
- Mi i veuj esse vòstr amis – a séguita ‘l re – e për dimostrev’lo, e anche për feme përdoné lë scat ëd ràbia ‘d prima, i m’ampegno ëd feve avèj, prima ‘d doman sèira, un cadò ‘d gran valor. I-i buto, come pegn dla promëssa, ste plisse ‘d ziblin; oh, vardé che a l’han un valor ëd pì che sinch sent libre d’òr, nèh. Ebin, s’i rispeterài nen la promëssa,ch’i l’hai fave i v’je portereve via.
- A vòstr bon cheur, grand re, e che Dé av na renda mèrit! – a-j rëspond Gano.
E Marsili:
- Ma adess, sù da brav, parleme un pòch dël vòstr grand re Carlon. I chërdo che a l’abia pì che dosent ani da tut lòn che a l’ha fàit! A l’ha conquistà tante tère e sità, a l’ha batajà a drita e a mancin-a, a l’ha fàit përsoné tanti re e a tanti dj’àutri a l’ha portaje via tut, tant che adess a van a pijé la mnestra dai fra. La soa vita ormai a l’ha già vivula! A dovrìa donca avèila an ghignon la guera, pa vera?–
- Mé re Carlon a l’é na përson-a squisìa! Për tant che i v’lo lòda e che iv conta le soe virtù iv na dirài mai bin a basta! Sò valor chi a podrìa contelo? Dé a lo fa splende ‘d costa noblëssa: as farìa massé pitòst che manché ‘d paròla ai sòj! –
- Si, a va bin, ma a l’ha già la barba e ij cavèj bianch. A l’ha parà tanti colp dë spa e ‘d lansa con sò scù e për tanti pais a l’ha penà e soffrù prima ‘d vince. Tanta gent a l’ha massà o a l’ha fàit massé! A së stracherà mai ‘d fé guera? –
- Mai! Fin ch’a viva sò novod Orlando! Che a l’é ‘l pì fedel a Carlon e ‘l pì scaudà! – e a vos bassa “Che ‘l diav a s’lo pòrta!” Peui seguitand - E con chiel a fà cobia Olivieri, sò compagn e amis dël cheur – e torna a vos bassa “N’àutr bel element”. - Peui a-i son ij dodes pari, ij nòbij pì fidà dël re, con vint mila armà che a formo la guardia real. Carlon a l’é bin guernà! -
- Mé car Gano – a dis Marsili – sente un pòch sì. Mi i l’hai n’esercit che a l’é dij pì bej con bin quatsent mila sivalié! Peuss nen forse combate Carlon e ij Franch? –
- Nen sta vòlta, deme da ment! I l’avrìe gròsse perdite d’òmo e quasi sicurament i vincereve nen. Lassé sté ste folairà e fideve dla rason. Iv dago mi na drita ‘d cole giuste, s’i veule. S’i më scote, voi iv lìbere dal pericol ëd perde la vòstra vita e la sità ‘d Saragossa e an pì i masse Orlando e parèj i m’lo e i s’lo gavoma dai pé për sempre.
- Avanti, sentoma!
- Mandé a Carlon tut lòn che i l’eve promëttuje con l’ambassada ‘d Blancardin: cavaj, gamej, muj carià d’òr e via parèj. An pì i-j mande ij vint ostagi ‘d bon-a famija che Blancardin a l’ha contratà. S’i veule nen mandeje vòst barba, ‘l Califfo, a fa gnente. I treuvo mi na scusa. S’i feve sòn iv grantisso che zichin-zichèt Carlon a torna an Francònia.
- Si, a va bin, ma Orlando come i lo masso?
- Orlando? Prest dit:
| Original | ...e disomlo an piemontèis |
|---|---|
|
- Li reis serat as meillors porz de Sizer, |
- A l’àut pass dla val Cize a sarà ‘l re |
Capì, brava gent ch’i lese sta stòria, che brigant e lasaron schifos che a l’era sto Gano! Eh, la gelosìa e l’invidia a son ëd brute bestie!
Andoma, però, avanti con la descrission che a fa ‘l nòstr brav poeta Turòldo ‘d costa pagina nèira dla cavaleria dl’Età ‘d Mes. Sta stòria a séguita, purtròp, con d’àutri moment pòch edificant.
Dòp che Marsili a l’ha ambrassà e basà Gano a l’ha dije:
- A sta mira, mé car amis, a l’é franch inùtil che i parloma ancora. Strensoma sùbit st’acòrd.-
- Glorios re Marsili – a-j rëspond Gano – l’acòrd a l’é bele che strensù! I l’eve la mia paròla da sivalié!-
- A sarà pro anche bon-a la vòstra paròla da sivalié – a-j fa Marsili dubios – ma da noi as costuma giuré su quaicòs ëd sacr.-
- E a va bin! Come ch’i veule! I v’lo giuro sle sante relichie che a-i son sl’ampugnadura dla mia spa! –
E a l’ha stendù la man an sla cros formà da l’ampugnadura dla soa spa disend:
- Giuro! Giuro che se voi i mande a Carlon tut lòn ch’av ciama, ‘l mé re a àussa le sòle pì che ampressa për tornes’ne a ca da soa fomnin-a d’òr. Iv giuro anche che Orlando, Oliviero e la guardia real a saran piassà an retroguardia. A stà peui a voi campeje a còl tuti ij vòstri armà e fene ‘d polpëtte! –
| Original | ...e an piemontèis |
|---|---|
|
Sur les reliques de s’espee Murgleis |
An sle relichie dla soa spa Murglei |
Marsili a l’é fase porté ‘l Còrano e posandje la man ansima a l’ha giurà a soa vòlta
- Giuro che se Carlon a part ampressa e a lassa an retroguardia Orlando mi i camperài a còl tuti ij mé armà e i farài an manera che Orlando a sia massà!
| Guenes respunt Ben seit vostre comant. | Guenes respunt Ben seit vostre comant. |
A sta mira, pijàit conossensa dël vërgognos tradiment ëd Gano, i podrìa anche saré sì sta pontà dla stòria për përmët-ve ‘d medité quaiche moment sù andoa ch'a peulo porté l’invidia, l’orgheuj e la veuja ‘d vendichesse che purtròp a son parèj present e spantià anche ant ij nòstri temp ant ël mond.
La dëscrission però dël sèguit dla sen-a, che Turòldo a fa ant ël sò poema, a rend ancora pì riprovevol, se a l’é possibil, ël comportament dël traditor.
Finìa, donca, la sirimònia dij doi giurament, as davzin-a a Gano un nòbil sarassin, Valdabrun, che an rijend a l’ha dije:
- Iv fas cadò dla mia spa che a l’é la mej ch’a-i sìa. L’èlsa a l’ha un grand valor, ma iv la don-o përchè in fase trové Orlando an retroguardia. –
|
Ben serat fait – li quens Guenes respunt; |
- A sarà fàit parej – a-j rispond Gano; |
Peui a ven n’àutr nòbil sarassin, Climborin. Anche chiel con un largh soris a-i fa:
- Pijé mé elm, che gnun-a spa a l’ha mai tajà e giutene a fé fòra Orlando.-
|
Ben serat fait – Guenes li respundit; |
- - A sarà fàit parej – a-j rispond Gano; |
E adess, sente, sente ‘n pòch sì che ròba! A riva adiritura la fomna ‘d re Marsili, la regin-a Bramimònda e:
|
- Jo vos aim mult, sire, - dist ele al cunte |
-Iv veuj tanta bin, signor, a l’ha dije al cont, |
E Gano, sensa gnun-e vërgògne, a ambranca anche sti cadò e a sj’anfila an sacòcia.
A sta mira ‘l gran re Marsili a-j ciama a sò tesorié, Malduit, se a l’é tuta pronta la ròba da spedì a Carlon.
- Si, mé re, tut. Setsent muj carià d’òr e d’argent, ij vint ostagi e le ciav dla sità! –
Anlora Marsili a buta na man an sle spale a Gano, come ch’as fa tra amison, e compagnandlo al caval:
-Mé car Gano – a-j dis (second mi sbefiandlo) - i seve motobin valoros e savi.
Figureve! Valoros e savi a un che a l’ha pen-a tradì an costa manera! Peui Marsili a séguita:
- I veuj feve ‘n cadò ‘d grand valor basta mach ch’im feve trové Orlando an retroguardia al pass ëd montagna ‘d Roncesvalles andoa i conto ‘d felo a tochèt.
|
De mun aveir vos voeill dunner grant masse: |
Dël mé avèj i veuj donevne tant: |
Nòstr brav poeta Turòldo a lo conta nen, ma Gano a sarà sens’autr vardasse d’antorn për vëdde andova ch’a j’ero sti muj. Nen vedendje a l’avrà campà n’uciada anterogativa a Marsili che, seguitand a pijelo an torta (sempre second mi, nèh) a-j dis:
|
Ja mais n’iert an altretel ne vos face |
A passrà nen n’ann ch’i v’je fasa avèj. |
- Paròla ‘d re! Adess torné pura dal vòstr re Carlon e im racomando, nèh, dësmentieve nen la promëssa. Oh, ma s’i veule fermeve ambelessì staneuit, gnun compliment. I foma na bela sin-a, na partìa a scach o s’i preferisse is lustroma j’euj con në spetacol ëd danza del ventre che i l’hai giusta un pàira ‘d balerin-e gnente mal che a son pen-a rivame dal Maròch e peui, alè, gòga mi gòga! –
Ma Gano a l’era, si, un traditoras, ma a l’era anche prudent e as fidava pòch dë sti levantin con cole facie da baraba e anlora:
- Am piasrìa pro, nèh, passé na bela giornà an vòstra companìa, ma i l’hai ‘n pòch ëd pressa ‘d torné a mé acampament për serte facende mie privà. Còse dlicà e përsonaj. –
E Marsili:
- Anlora fé bon viagi e tanti omagi a vòstra madama.
|
Guenes respunt:-Mei est vis que trop targe!- |
Gano a-j rispond:- L’hai vist ch’l’é fase tard! |
- Giassinte : an italian giacinti che an cost contest a son nen le fior ma Giacinti di Compostella valadì, an mineralogìa, Quarzo mirante al rosso cupo per presenza di ematite.
Fin dla quarta pontà (a séguita ambelessì)