Neuv Sermon Subalpin/A-i é tròp ciadel
A-i é tròp ciadel[modifiché]
An ësto mond a-i é tròp ciadel e confusion. Parèj, tanti a speto mach da 'ndess-ne an sël cò 'd na montagna për stess-ne an santa pas, ant ël silensi, e podèj concentresse an lòn ch'a val pì 'd tut. Cola-lì a l'era la funsion dij santuari, visadì d'esse "ël leugh dël rëscontr" an tra l'ànima e Nosgnor Dé. Noi i-j parloma e, dzurtut, a l'é chiel, ant ël silensi, ch'an adressa soa Paròla. Lolì a capita tròp ëd ràir përchè i l'oma tròp armor molest ant la testa, tròp fracass. Ch'a-i sìa tròpa confusion a càpita fin-a ant le gesie, ch'a l'han da esse 'd leugh ëd preghiera e nen d'àutr. Col-lì a l'era 'l motiv che Gesù a l'avìa scassà dal templ ëd Gerusalem tut lòn ch'a l'avìa nen da essje. Vëddoma lòn ch'a dis ël vangel an March 11:15-19.
"Quand ch’a son rivà a Gerusalem, Gesù a l’é intrà ant le cort dël Templ e a l’é butasse a scassene fòra coj che a-i vendìo e a-i catavo, e a l’ha comensà a stravaché le tàule dij cambista e le cadreghe ‘d coj ch’a-i vëndìo ‘d colombòt. A përmëttìa gnanca nen ch’a portèisso ‘d marcansìa ant l’area dël Templ. A l’ha comensà a mostreje a la gent parèj: “É-lo nen ëscrit: Mia ca as ciamerà na ca ‘d preghiera për tùit ij pòpoj? Ma voi i l’eve fane na trun-a ‘d làder” (March 11:15-19).
I podrìo imaginesse l'ansema dj'edifissi dl'antich templ ëd Gerusalem tanme un ëd coj santuari dël culto catòlich roman ch'a-i son soens an sël cò 'd montagne e che ij fedej a-i van për preghé, për porteje d'oferte votìve e për fé 'd pelerinagi - sensa naturalment dë statue o 'd mistà, përchè Nosgnor a-j proibiss. A-i ero le part dedicà ai servissi religios, ma, tut d'antorn, a-i ero 'dcò le boteghe për la vèndita d'articoj religios e 'd "sovnir", e lòn ch'a l'era da manca për l'arseiviment dij pelerin ...e tanti a-i fasìo ij sò bej profit comersiaj. A-i era pròpi 'n gran fërvor d'atività, tut dantorn al templ ëd Gerusalem, e 'dcò 'n gran ciadel. Ancheuj, ant ij santuari pì famos, për coj ch'a-i van "mach" për preghé, a l'han arzervaje 'd capele pì da banda anté ch'as peul stess-ne an silensi e sensa distrassion, për podèj trové d'archeujiment, lontan da la confusion, dai turista e da j'escursionista... Ëd sicur, tante atività ch'a-i é dantorn ai santuari a podrìo esse bin "giustificà"; a l'avìo na rason për essje, coma, për ël templ ëd Gerusalem, la presensa dij dëscambia-valute o dij venditor ëd bestie pr' ij sacrifissi.
Tant ëd lòn ch'a-i stasìa dantorn al santuari 'd Gerusalem a peudìa bin avèj ëd giustificassion, "a sërvìa", ma a Gesù "tut col ambaradan" a-j piasìa pròpi për gnente: tant ch'a l'é vera che chiel a l'era indignass-ne fòrt e, coma ch'a dis ël vangel, "a l’ha comensà a stravaché le tàule dij cambista e le cadreghe ‘d coj ch’a-i vëndìo ‘d colombòt. A përmëttìa gnanca nen ch’a portèisso ‘d marcansìa ant l’area dël Templ". Gesù as dimostra ambelessì un "dësturbeur" génit dl'atività dël santuari e ij sò gest a podrìo smijé pròpi "fòra pòst", tant da giustifichesse ch'a ciamèisso le guardie, la sicurëssa, për fé torné tut a "la normalità". Ëd sicur, tanti a l'avrìo di: "Col-lì a l'é mat", "Chi ch'a chërd d'esse?", "Un tal fanàtich religios a l'é da fërmé".
Tute nòstre giustificassion, contut, a ten-o nen ëdnans al fàit che Gesù - ch'as lo chërda o meno", a l'é chiel "ël padron ëd ca". Chiel a l'é 'l Fieul dël Pì-àut, col
che, ëd na manera brusca, "malgrassiosa", ma legìtima, a vorìa arporté l'istitussion dël templ, "la ca 'd Nosgnor" a soa funsion originària, visadì esse na génita "ca 'd preghiera", ël leugh dël rëscontr an tra Dé e sò pòpol. A l'avìa da esse 'n leugh "a disposission" ëd tute le gent - coma ch'a disìo ij profeta antich d'Israel. Ambelelì, ant un archeujiment silensios, d'òm e 'd fomne a l'avrìo eleva soe preghiere 'd lor a Dé, scotà la letura e la spiegassion ëd la Paròla 'd Nosgnor, elevà a chiel ël cant dij Salm. Ij sacrifissi sanglan a sarìo bin chità - ëdcò lolì conform a la paròla dij profeta - nen mach përché Crist, ant ël sacrifissi ùltim ëd soa përson-a a l'avrìa renduje inùtil, ma përchè a sarìo sublimasse ant l'oferta e la consacrassion a Nosgnor ëd la vita antrega dij chërdent medésim.
Ël Crist a riva coma Rè, a buta a stesse an sò tròno e tuta l'atension a l'ha da concentresse an chiel, e lolì a riguarda tant ël cheur ëd l'òm che anté la comunità dij chërdent as riuniss. Gnente e gnun a l'ha da dësturbé - a fa nen vàire ch'i lo podrìo giustifiché - col archeujiment silensios ch'a përmet al singol e a la comunità dij chërdent ëd relasionesse a Dé, sò Dé 'd lor. "Nosgnor a stà ant sò Templi sant. Che tuta la tèra a staga ciuto dëdnans ëd chiel!" (Abacuch 2:20); "Arpòs-te an Nosgnor e spera ‘n chiel. Sagrinte nen ëd la gent grama ch’a smija sempe ‘d fé foson, cruss-te pa dij sò ambreuj" (Salm 37:7); "Che tuti a stago ciuto dëdnans a la presensa ‘d Nosgnor, tute le gent, a fà nen chi ch’a sìo, përchè chiel as ausserà për seurte dal leugh sant andoa ch’a sta" (Sacharìa 2:13).
Soens ant le gesie "a-i é tròp ciadel" (pr' un motiv o n'àutr) e a manca cola "atmosfera" 'd concentrassion ch'an përmet la përcession ëspiritual, ël silensi ch'a përmeta 'd sente la vos ëd Nosgnor ch'an parla. Nosgnor a séguita bin a parlé, ma fa l'é 'dcò nòstra testa ch'a l'é tròp pien-a 'd "fracass" për podèjla scoté!
PREGHIERA
Nosgnor! Che mè cheur e mia comunità cristian-a a sìa sèmper mej ël leugh andova i t'ancòntro ant ël silensi e l'archeujiment. I veuj ste a sent-te con atension e fete ubidiensa; i veuj elevé anvers ëd ti ed paròle e 'd pensé bin medità, coj ch'a seurto da mè cheur; i veuj elevé anvers ëd ti ël cant dij Salm isapirà con partecipassion e cossiensa. Scassa da mi, it na prego minca na sorgiss ëd dësturb! Ant ël nòm ëd Crist. Amen.