La Fija dël Rè dj'Arfaj/Capitol 31
La Fija dël Rè dj'Arfaj
[modifiché]Cap. XXXI - La maledission dël Pais ëd j'Arfaj
[modifiché]Damentre ch'a corìo giù për la bricòla, ij mèmber ëd la ciambrèja d'Erl a intravo dcò a bel pòch ant la sombrura dla sèira ch'as dëstendìa grisa 'n sla val ëdzora dël brandon ch'as dëstrava da la dòira. Ij ciàir ch'a bërlusìo bonora da 'nt ij ciabòt, a mostravo che la gent a l'era antëcà e che le stra a j'ero veuide, gavà mach cand ch'a l'han ës-ciairà sò Sgnor Orion ch'a marciava silensios e cacc, parij ëd na gròssa ombra con ij culèis dapress, ch'a 'ndasìa 'nvers la ca dij sërvan, e ant la ment a l'avìa sigura pa 'd pensé dë sta Tèra. Ël vilage a fasìa vnì ij frisson da tute le drolarìe ch'a-i era, tavòta pì tante con pì che ij di a passavo, parèj che ij dódes vej a son ampressasse anans con ël cheur an boca e la batifania.
A la fin a son ruvà a la gesia dël Preciàire, ch'a l'era da la banda dla vilòtola ch'a vardava 'nvers la bricòla dla masca. A l'era 'l temp dël di che chiel a costumava selebré 'l "cant apress ëd j'osej", ch'a l'era 'ma ch'a ciamavo 'l cant ch'a cantavo an col leu consacrà apress che tùit j'osej a j'ero tornà a sò ni. Ma 'l Preciàire a l'era pa 'nt la gesia: a l'era fòra ant ël ginich ëd la neuit an slë scalin ël pì àut dëdnans al templi e a vardava 'nvers ël Pais ëd j'Arfaj. A l'avìa a còl soe paramenta bordà 'd porpra e ij pendantij simbòlich d'òr dantorn al còl, ma la pòrta dla gesia a l'era sarà e chiel a-j virava la schin-a. Ij dódes vej a son ësmaravijasse 'd vëggh-lo ambelelì.
E damentre ch'a së smaravijavo, ël Preciàire a l'ha 'ncaminà a salmodié con na vos sclin-a ant la sombrura e j'euj virà 'nvers alvant, anté ch'a fasìo già babòja cheidun-e dle prime stèile. A testa àuta, a parlava tant 'ma se soa vos a fussa bon-a a passé dëdlà dla finansa dl'ambrun e a fesse sente da la gent dël Pais ëd j'Arfaj. "Ch'a sio maledìe le ròbe ch'a van për lì," a l'ha dit, "ch'a l'han pa nèn da fé con la Tèra. Ch'a sio maledì tùit ij ciàir ch'a-i é ant ij mojiss e ij leu sortumos. Soa ca a l'é ant ël creus dij maré. Ch'a bogio pa pì da là fin-a al di dël Giudissi. Ch'a stago a soa ca e ch'a speto la danassion ambelelà. "Ch'a sio maledì ij faunèt, ij sërvan, j'arfaj e ij gomlin an sla tèra frëmma e tùit jë spìrit folèt ëd l'eva. E ch'a sio maledì ij boscarado ch'a-j van dapress a Pan. E tùit coj ch'a vivo ant la bruera e ch'a sio nen ëd bestie o d'òmo. Ch'a sio maledìe le faje e tute le fàule ch'a na conto e tut lòn ch'a campa 'd dësmentiure an sij pra dnans dël fé dël di e tute le stòrie contà da 'd gent malfidà, e le legende che j'òmo a trasmëtto ai sò arnovod da 'd temp sensa arligion.
"Ch'a sio maledìe le ramasse ch'a chito sò pòst arand al canton dël feu. Maledìe le masche e tute sòrt ëd mascarìe. "Maledì ij sercc ëd bolè velenos e chi ch'a-i dansa an mes. E tùit ij ciàir foravìa, le canson, j'ombre cërliche e le diciarìe ch'a na fan alusion, e tute le ròbe dròle dlë scalabrum e lòn ch'a n'han por le masnà che ij sò a l'han nen mostraje giust, e le conte dle masche e lòn ch'as fà ant le neuit ëd mes istà. Ch'a sio tùit maledì ansem a tut lòn ch'a varda 'nvers ël Pais ëd j'Arfaj e tut lòn ch'a ven da 'mbelelà." A-i era nen na contrà, nen un grané che ij culèis a-i dansèisso nen ansima: la neuit a l'era pontinà dij sò ciàir. Contut, damentre che 'l Preciàire a parlava, lor a l'han dàit andaré dëdnans a soe maledission, an flotand un pò pì leugn, tant 'ma se n'òra lingera a-j possèissa, ma a l'han torna 'ncaminà a dansé apress ch'a j'ero slontanasse na frisa. E a dansavo dëdnans, daré, a drita e a mancin-a 'd chiel frem ambelelà an sjë scalin ëd soa gesia, parèj ch'a-i era 'n reu 'd top tut dantorn al sant òm, e dëdlà d'ës reu a-i bërlusìa ij ciàir dij ciòm e dël Pais ëd j'Arfaj.
Nopà che 'ndrinta dël reu scur, anté che 'l Preciàire a slansava soe maledission, a-i era pa 'd ròbe dësconsacrà, nì le drolarie ch'a seurto fòra d'ëd neuit, nì 'l ciusij ëd vos ëscognossùe, nì 'l son ëd mùsiche ch'a ruvo 'mbelessì da 'd leu nen praticà da j'òmo; tut a l'era con as deuv e degn ambelelà e gnun misteri a dësrangiava la pas, foravìa da coj che j'òmo a l'avìo avune la përmission ëd bon giust. Ma dëdlà 'd col reu, da 'nté l'ìmpit fogos ëd le maledission dël sant òm a l'avìa campà 'ndarera tute le ròbe cërliche, ij culèis a ciabrissavo ansem a le vàire bisarìe ch'a s'arvërsavo cola neuit fòra da 'nt la tèra anmascà; ij gomlin a j'ero 'n camin a fè gròssa baudeuria, dësgià che ant ël Pais ëd j'Arfaj a l'era ruvaje la vos ch'a-i era 'd gent caparanta àora a Erl, e vàire creadure stravise, vàire monstro dij mit a j'ero glissà travers ël finage dl'ambrun e a j'ero vnùit a Erl për vèje, e ij culèis linger e busios a dansavo ant l'aria carià 'd mascheugn con un fé amisos për deje 'l bin ruvà. E pa mach ij sërvan e ij culèis a l'avìo tirà 'mbelelì 's pòpol gòtich da 'n soe tère faulose dëdsà dla finansa travërsà tant da ràir, ma dcò j'anvìe e ij pensé d'Orion a-j ciamavo a vnì 'mbelelì, përchè da cant ëd mare chiel a l'era parij ëd cole creadure foravìa e dij monstro dël Pais ëd j'Arfaj. Fin dal di ch'a l'avìa minojà 'n sël finage antra la Tèra e 'l pais anmascà, chiel a l'avìa sustà sempe 'd pì 'd vèje soa mare. E àora, ch'a lo vorèissa o nen, ij pensé ch'a l'avìa 'n sël Pais ëd j'Arfaj a ciamavo coj ëd soa rassa ch'a vivìo ant le tère dla màgica e, an col'ora che 'l son dij còrn a ruvava travers ël finage dl'ambrun, loràit a j'ero vnùit frandandëss-je dapress, sicoma che le reverìe ch'a rësguardo 'l Pais ëd j'Arfaj a son tut afàit parije dle creadure ch'a-i é 'mbelelà, giusta com a son ëd l'istessa rassa ij gomlin e ij sërvan. Drinta al reu 'd caciura anté che 'l Preciàire a ressitava soe maledission, ij dódes vej a stasìo ciuto a scoté minca na paròla. E cole paròle a jë smijavo confasente, pasiante e giuste, da già ch'a na pudìo pì dla màgica. Ma dëdlà dël reu scur, trames a lë sbërlusor dij culèis ch'a viscava la neuit, trames ai grign dij gomlin e l'alegrëssa sfogonà dij sërvan, anté che le legende veje a smijava ch'a dventèisso vive e le fàule le pì sbaruvante compìe, trames a tute sòrt ëd mascheugn, son ëstravis, forme e ombre baravantan-e, a l'é passaje Orion con ij can an marciand anvers matin e 'l Pais ëd j'Arfaj.