La Bibia piemontèisa
Ij Deuterocanònich

Éster[modifiché]

Gionta “A”

11[modifiché]

Ël seugn ëd Mordecai[modifiché]

²Ant l’ëscond ann dël regn d’Artaserse ël Grand, ël prim dël mèis ëd Nisan, Mordecai fieul ëd Iair fieul ëd Semei fieul ëd Chis, ëd la tribù ëd Beniamin, a l’ha avù un seugn. ³Chiel a l’era un Giudé ch’a vivìa ant la sità ‘d Susa, n’òm ëd le coste larghe, servitor a la cort dël rè. ⁴A l’era un dij përzoné che Nabucodenesar ëd Babilònia a l’avìa portà da Gerusalem con Rè Jeconia ‘d Giudèa. E costì a l’è stàit so seugn: ⁵rabel e confusion , tron e taramòt, tumult an sla tèra! ⁶Doi gran dragon a son vnùit fòra, tui doi parà al combatiment, an breugiand motobin fòrt,

⁷A col segnal tute le nassion a son prontasse a la guera për combate ‘l pòpol dij giust. ⁸Varda-lì un di ëd top e ‘d caluso, tribulassion/arlìa e angossa, malesse e agitassion gròssa an sla tèra. ⁹Tut ël pòpol dij giust a l’era an agitassion gròssa për motiv dël mal ch’a lo mnassavo. ¹¹Për la tëmma d’esse sterminà a l’avìo crijà a Nosgnor. A sò braj, tanme da na cita sorgiss, a l’è rivaie un fium gròss, na caterva d’eva. ¹¹Peui, varda-lì na lus, a l’ha fàit babòja ‘l sol, j’ùmij a l’avìo trionfà e ardovù a nen ij potent.

¹²Mardoché a l’è dësvijasse, an tnisend a ment ël seugn ch’a l’avìa fàit e, për tut ël di, a l’ha sërcà an tute le manere ‘d capì lòn che Dé a l’avìa decidù ‘d fé.

12[modifiché]

Complòt contra ‘l Rè[modifiché]

¹Mardoché a s’arlamava ant la cort dl’apartament real con Gabatà e Tara, ij doi einuch dël rè ch’a fasìo la vardia ant la cort. ²Tut ant un moment a l’è trovasse a ‘ntajesne dla conversassion dij doi e a l’ha savù che as prontavo a buté le man contra Artaserse, e për lòn a l’ha ‘nformane ‘l rè. ³Anlora ‘l rè a l’ha ‘ndagà ij doi eunuch e, apress soa confession ëd lor, j’eunuch a son ëstàit portà via. ⁴Ël rè a l’ha peui scrivù na crònaca a comemorassion dël fàit, antramentre che Mardoché a l’ha scrivune un resocont. ⁵E ‘l rè a l’ha comandà a Mardoché d’avèj fonsion a cort e a l’ha arcompensalo ëd tut lòn ch’a l’avìa fàit. ⁶Meno che, Aman, fieul d’Amedata, un Bugeo, visadì un”Plandron” che tutun a godìa ‘d n’onor gròss dacant al rè, a l’è anghignonasse con Mardoché e so agent për motiv dij doi eunuch dël rè.

Fin ëd la Gionta “A”

Gionta “B”

   === La litra dël Rè ===

13 Costa la còpia dla litra: “ Artaserse, Gran Rè, a scriv tut sòn ai governator ëd le sentevintesset provinse da l’Ìndia a l’Etiòpia e ai fonsionari sota ‘d lor: 2 ‘ Da già ch’i son vnùit a esse sovran ëd vàire nassion e padron ëd tut ël mond ( nen esaltà da presunsion d’autorità, ma an fasend sèmper con rason e deuit), i l’hai dessidù ëd buté la vita ‘d mia gent ant na pas sensa fin e, con ël but ëd fé ‘d mè regn un regn pacìfich e dovert an tut a l’esterior e d’ëstabilì ëd pianta la pas che tùit ij pòpoj a veulo. 3 “ Nen savend com as podìa fesse, i l’hai ciamaje ai mè consijé, e a Aman, sgond ant ël regn, n’ecelensa an tra ‘d noi për sust e na distinsion për soa bon-a volontà ch’a trambla nen, 4 e chiel a l’ha fane noté che an tra tute le nassion al mond a-i è na certa nassion nemisa che a l’ha ‘d lej contrarie a cole ‘d minca un pòpol e a-j dà pa da mente, tute le vire a j’ordinanse dij rè, parèj da ostacolè motobin l’unificassion dël regn che a l’è nòst but. 5 Is rendoma cont che sta gent, e mach lor, a fa oposission ëd pianta contra tuta l’umanità, an seghitand, ëd manera përversa, na dròla manera ‘d vive e ‘d lej, e a l’ha na mal-dësposission anvers tui nòstri anteressi, an fasend tut ël mal che a peul con ël but che nòst regn a riva pa a la stabilità.6 “ Për lòn i l’oma decretà che tuti coj marcà ant le lìtre scrite da Aman, responsàbil dj’afé e nòst sgond pare, a saran tui, comprèis fomne e masnà, distruvù da le spa dij so nemis, sensa misericòrdia e artnùa ant ël di ch’a fa quatòrdes d’Adar, mèis ch’a fa dódes d’st’ann. 7 Për lòn, che tui coj ch’a son ëstàit avers e ch’a van anans a éslo, ch’a peudo ant un di sol calé con violensa a l’infern dl’Ade, lassand bele de’d là nòsti anteresse san e sicur.

Fin ëd la Gionta “B”

Gionta “C”

Orassion ëd Mardoché

13 8 Anlora Mardoché a l’ha pregà l’Etern, an memoriand tut lòn che Chiel a l’avìa fàit. 9 A l’ha dit: “Nosgnor, Nosgnor, Rè ëd Tùit ij podèj, da già che l’univers a l’è an tò podèj e a-i è gnun che a peuda oponse a ti, quand ch’a l’è toa volontà ‘d salvé Israel, 10 përchè Ti ‘t l’has fàit ël cel e la tèra e tute le maravije ch’a son sota ‘l cel. 11 Ti ‘t ses Signor ëd tùit e gnun a peul contrastete. 12 Ti ‘t conòsse tut; it sas Nosgnor, ch’a l’è pa stàit për orgeuj o ansolensa, o për amor ëd la glòria ch’i l’hai fàit sòn an arfudàndme ‘d prostërmeme dëdnans d’Aman, ël superbi, 13 pura, mi i sarìa dëspòst a baseje le piante dij pé për salvé Israel! 14 Mi i l’hai mach falo për pa buté la glòria dl’òm dzora a cola ‘d Dé, e im prostërnerai nen ëd pianta an facia ë gnun gavà Ti, ch’it ses Nosgnor: e a për sòn ch’i farai tut con orgheuj. 15 Ore, Signor, Dé e Rè, Dé d’Abraham, guerna to agent, përchè j’euj dij nòstri nemis a son dëdzora ‘d noi për anientene, e a l’han anvìa ‘d dëstrùe l’ardità ch’a l’è stàita toa fin-a dal prinsipi. 16 Trascura pa la toa part ch’it l’avìe dësangagià për ti dal pais d’Egit. 17 Scota mia preghiera e compassion-a toa ardità; fa che nòst deul a ven-a esse na fésta, për vive e canté làude a tò nòm, Nosgnor; dëstruv nen ij làver ëd coj ch’at laudo”. 18 Anlora tut Israel a l’ha crijà con tut ël fià ch’a podìa avèj, përchè a l’avìo la mòrt an fàcia.

Orassion ëd Éster

14 Antlora l’argin-a Éster, sesìa da n’angossa mortal, a l’ha trovà sosta an Nosgnor. 2 A l’è gavasse an sò onor le vestimente an butandze a còl le veste dl’angossa e dël deul e, nopà ‘d përfum soasì, a l’è coatasse ‘l cupiss con ëd sënner e d’aliam, an umiliàndze ‘d pianta so còrp: minca part ch’a vorìa archinché, chila a la coatava con ij sò cavèj scarpentà. 3 A l’ha pregà Nosgnor, Dé d’Israel, e a l’ha dit: “ Òh, mè Signor, mach ti ‘t ses nòst rè; giùtme, përchè i son da sol,e i l’hai gnun d’àutri fòra ‘d ti a mè socors, 4 përchè mè privo a l’è an toe man. 5 Dal moment ch’i son nà, i l’hai sempe sentù dì ant la tribù ‘d mia famija che ti, Nosgnor, it l’has arlevà Israel da tute le gent e ij nòstri cé da tui nòstri antich për n’ardità sensa fin e, për lor, it l’has fàit tut lòn ch’it l’has dit. 6 Mach che adess noi i l’oma pëccà dëdnans ëd ti, e ti ‘t l’has consegnane ant le man dij nòstri nemis 7 da già che i l’avìo glorificà ij so dio. Ti ‘t ses giust, Nosgnor! 8 E adess ij nòstri nemis as contento pì nen mach ëd nòstra s-ciavensa mèra, ma a l’han fin-a butà soe man an sle man dij so ìdoj. 9 Për abolì lòn che toa boca a l’ha comandà e dëstruve toa ardità, për saré la boca ‘d coj ch’at làudo e dëstissé tò autar e la glòria ‘d toa ca, 10 për doverté la boca a le nassion a làuda ‘d mistà van-e e për magnifiché un rè mortal për sèmper. 11 “ Nosgnor, daje pa tò baston dël comand a lòn ch’a esist nen, e fa pa che a rijo ëd nòsta tmbà, ma sversa so but contra ‘d lor, e fa n’esempi ëd col ch’a l’ha anandià tut sòn contra ‘d nojàutri. 12 Arcòrdte, Nosgnor, fate conòsse d’ësto temp ëd nòsta aflission/arlìa/angossa e dame corage, òh Rè dij dio/dé e Magìster ëd tut ël domìni! 13 Bùtme an boca un dëscors eloquent dëdnans dël leon e vira so cheur a odié l’òm ch’an combat, përchè a sia lla fin ëd chiel e ‘d coj ch’a son d’acòrdi con chiel. 14 Ma sërca ‘d salvene con toa man e giùtme, mi ch’i son da sol e i l’hai gnun d’àutri che ti, tanme socoritor, Nosgnor. Ti ‘t conòsse tut, 15 e vojàutri i seve che mi i l’hai an ghignon l’ësplendor dij përvers, e n’abominassion për ël let dël nen-sirconcis e ‘d tùit ij forësté. 16 Ti ‘t conòsse lòn ch’i l’hai da manca, ch’i peus pa vëdde la marca ‘d mia posission d’orgheuj ch’a l’è dzora ‘d mia testa anti j di che mi ‘m presento an pùblich. I l’hai an ghignon tant ‘me na pata ëd mëstruj, e lo pòrto mach anti j di d’arpòs. 17 Tò servent a l’ha mai mangià a la tàula d’Aman, e mi i l’hai mai onorà ‘l Disné dël rè nì beivù ël vin ëd le libagion. 18 Dal di ch’a l’han portame ambelessì, tò servent a l’ha avù gòj mach an ti, Nosgnor Dé d’Abraham. 19 Òh Dé, toa potensa a l’è dzora ‘d tut, scota la vos dij dësperà e sàlvne da le man dij malfasent. E sàlvme dcò da mia pau!”

Fin ëd la Gionta "C"

Gionta “D”

Éster a l’è arservùa dal rè

15 Dël ters di , finìa l’orassion, Éster a l’è gavasse le veste për l’Adorassion e a l’è arvestisse dle vestimente an sò onor. 2 Peui, archincà con majestà, apress d’avèj anvocà l’agiut ëd Dé ël Tut-Vëddent e Salvator, a l’ha ciapà con chila doi sërvente; 3 dzora d’un-a as pogiava con dosseur për sosténse, 4 antramentre che l’àutra a -j portava l’ëstràssich. 5 Chila a l’era splendenta ‘d na blëssa perfeta e a smiava fin-a gioiosa, coma s’a fùissa amà, ma sò cheur a l’era sesì dal gel ëd la pau. 6 Cora che Éster a l’ha dëstraversà tute le pòrte, a l’è trovasse an facia ‘l rè. Chiel a l’era stà ansima sò tròno regal, paludà ‘d pianta ëd tuta soa majestà, tut quatà d’òr e ‘d pere pressiose. A fasìa pau. 7 Alvand ël moro, flambà ‘d glòria, chiel a l’ha beicala con flin-a ‘nvisca. L’argin-a a l’ha tramblà, a l’è vnùita spalia e a l’è tombà svnùa, a l’è crovà an sla testa dla sërventa ch’a-i j’ëstasìa dëdnans. 8 Anlora Dé a l’ha cangià l’ëspìrit dël rè an dosseur e, sbaruvà, a l’è arsautà dal tròno e a l’ha ciapala ant ij brass fin-a che a l’è chila a l’è arpijasse. E chiel a l’ha confortala con bon-e paròle an disend: 9 “ Còs j’è-lo Éster? Mi i son con ti! Fate corage! 10 T’andras pa a meuire, da già che nòstra lege a ven aplicà mach a la gent comun-a. Avzìnte!”. 11 Peui a l’ha aussà ‘l baròt d’òr dël comand e a l’ha tocaje ‘l còl; 12 a l’ha ambrassala e a l’ha dije: “Contme!”. 13 Chila a l’ha dije: “ Mè sgnor, i l’hai vëddute tant ‘me n’àngel ëd Dé, e mè cheur a l’è stàit bolversà da la tëmma për toa glòria. 14 Ti ‘t ses na maravija, mè sgnor, e tò visagi a l’è pien ëd grassia”. 15 E antramentre a parlava a l’ha perdù ij sentiment e a l’è tombà për tèra. 16 Ël rè a l’è sagrinasse e tùit ij sërvent a sërcavo ëd confortela.

Fin ëd la Gionta D

Gionta “ E”

Decret d’Artaserse

16 Cola che a séghita a l’è na còpia d’ësta litra: “ Artaserse, gran Rè, ai governator ëd le provinse da l’India a l’Etiòpia, sentevintesset provinse, e a coj che a son leaj a nòst govern, salut. 2 “ Vàire gent, tant pì onorà ch’a sio dla binvolensa pì generosa dij sò benefator, tant pì as dan ëd sagna, 3 e pa mach përchè a sërco ëd danegé nòsta gent, ma, an sò nen esse bon a soporté ‘l boneur ëd lor, a s’angagio fin-a a tramé contra sò benefator midem. 4 E pa mach a-j gavo a j’àutri l’arconossensa, ma, rabastà da ‘d vantarìe ‘d coj che dël bin a na san pan en ëd pianta, e penso fin-a dë scampé da la giustissia ‘d Nosgnor, ch’a l’ha an ghignon ël mal, an s-ceirand sempe tut. 5 E soens, vàire ëd coj che a son butà an pòst d’autorità a son vnùit a esse responsàbij an part ëd sangh nossent spantià e angagià an maleur sensa rimedi për përsuasion d’amis che a l’era staje fidà l’aministrassion dj’afé pùblich, 6 cora che ste përson-e con la fausserìa e l’angann ëd soa natura malëgna ambreujo la binvolensa genita dij so sovran. 7 Lòn ch’a l’è stàit fàit da gram për mojen ëd comportament pestilensial ëd coj che a esército ël podèj sensa dignità com as peul vëdse ant le stòrie veje che i arportoma e pì ancora ant l’anvestigassion ëd lòn ch’a l’è d’ancheuj. 8 Ant l’avnì nojàutri i s’aplicheroma ëd deje a tùit rechie e pas ant ël nòst regn, 9 an cambiand nòste manere e giudicand sempe lòn ch’a n’ancàpita dëdnans a j’euj con pì considerassion ëd dritura. 10 Për Aman, fieul d’Amedata, un Macédon (strangé al sangh persian e ‘d pianta sensa nòstra gentilëssa), da già ch’a l’era vnùit a esse nòst òspite, 11 a godìa tant ëd la binvolensa ch’i l’oma për minca nassion che chiel a l’era ciamà nòst pare e a-j fasìo tuti d’anchin tant ‘me a fùissa la sconda përson-a al tròno regal. 12 Mach che, pa bon a contnì soa tracotansa, chiel a l’è angagiasse a gavene ‘l regn e nòsta vita midema,13 e, con furbarìa e ambreuj a l’ha ciamà l’esecussion ëd Mardoché, nòst benefator, e dcò d’Ester, compagna sensa macia ‘d nòst regn, ansema a tuta soa gent. 14 Chiel a pensava an costa manera ‘d ciapene sensa difèisa e ‘d trasferì ël regn dai Persian ai Macédon. 15 Ma noi i l’oma trovà che ij Giudé, votà a la distrussion da st’òm maledì tre vire, a son pa malfasent, ma a son governà da ‘d legi motobin giuste 16 e a son fieuj dël Dé ch’a viv, ël pì àut, tutpotent, che a l’ha guernà ‘l regn a nojàutri e ai nòstri grand ëd la manera pì soasìa. 17 Donch, i fareve bin a buté pa n’esecussion le litre mandà da Aman, fieul d’Amedata, 18 përchè chiel, a l’è col ch’a l’ha fàit tut sòn; a l’è stàit giustissià a le pòrte ‘d Susa con tuta soa famija, përchè Dé, ch’a regna dzora ‘d tut a l’ha daje espress la punission che a meritava. 19 Për lòn, amplaché an pùblich da tute bande, còpie ‘d costa litra e lassé che ij Giudè a vivoconform soe costume. 20 E giuteje, përchè ‘l di ch’a fa tërdes dël mèis d’Adar, col midem di dël mèis darié, lor a peudo difendse al moment dl’aflission. 21 Përchè Nosgnor, ch’a regna dzora ‘d tut, a l’ha fàit d’ës di, na giornà ‘d gòj për so agent sernùa nopà che un di ëd dëstrussion për lor. 22 Për lòn, i guernereve ‘s di con tuta bon-a argiojissansa, tant ‘me na giornà ‘d marca an tra vòstre feste comemorative, 23 përparèj che, d’adess e për sèmper, a sia pa mach la rapresentassion ëd la liberassion për noi e për coj ch’a son fedej ai Persian, ma dcò la memòria dla distrussion dij nòstri nemis. 24 Minca sità e pais, sensa gnun-a ecession, che a fasa pa sòn ëd conseguensa, a sarà votà a la dëstrussion con lansa e feu. Gnun òm a podrà pì pratichela e fin-a bestie servaje e osej a l’avran an ghignon për sèmper.

Fin ëd la Gionta "E"

Gionta "F"

10 ËL SEUGN ËD MARDOCHÉ A L’È VNÙIT A ESSE REAL

4 E Mardoché a l’ha dit: “Tut sòn a l’è rivà da Nosgnor, 5 përchè mi ‘m n’aviso dël seugn ch’i l’avìa fàit a riguard d’ëste ciòse: tuta la metàfora a l’è compisse. 6 A-i j’era un cit adoss ch’a l’è vnùit a esse un fium, a-i j’era un foson ëd lus, d’eva e ‘d sol bondos. Ël fium a l’è Éster, che ‘l rè a l’ha sposà e a l’ha fala regin-a. 7 ij doi dragon i soma Aman e mi. 8 Le nassion a son cole ch’a son butasse ansema për dëstruve ‘l rè dij Giudé. 9 E peui a-i è Israel, mia nassion, ch’a l’ha crijà a Dé e a l’è stane salvà. Nosgnor a l’ha salvà so agent; Nosgnor a l’ha liberane da tuti sti maleur; Dé a l’ha fàit segn grand e portent, com a l’era mai ancapità an tra le gent. 10 Për sòn Chiel a l’ha tirà doe sòrt, un-a për ël pòpol ëd Dé e un-a për tute j’àutre gent, 11 e sti doi sortegg a son rivà a l’ora, moment e di dël giudissi dëdnans ëd Dé a an tra tute le nassion. 12 E Nosgnor a l’è avisasne ‘d so agent e a l’ha ‘rvendicà soa ardità. 13 Donch, lor a osserveran coste giornà ant ël mèis d’Adar, ël di che a fa quatòrdes e quìndes dël mèis, con ciambreja e gòj e argiojissansa dëdnans ëd Dé, ëd generassion an generassion, për sèmper an tra soa gent, Israel.”

POSCRIT 11

Dël quart ani dël regn ëd Tolomé e Cleopàtra, Dosité, ch’a disìa d’esse sacerdòt e levita, e Tolomé so fieul, costa litra, ch’a riguardava ij Porim, a l’è stàita portà n’Egit, essend diciarà auténtica e tradovùa da Lisìmaco, fieul ëd Tolomé, un dj’abitant ëd Gerusalem.

Fin ëd la Gionta “F”

Travaj ancora nen terminà