Anònim/Piemontèide/Cant 16
MARTES CANT XVI
[modifiché]Andoa a rivo ij Franch
E lest a riva ’l di dla gran bataja
al pé dël mont sacrà.
Lì chila veul mostreme la maraja
dij fòrt e ’d coj scapà,
ma mi i-j rispond che ’d nò, ch’i sai già tut,
ch’i l’hai studialo a scòla.
A chila ’l sò dëscors a resta mut,
la facia come fòla.
Mi i-j conto che ’nt l’Adelchi dël Manzon
as parla pròpe ’d lòn
e ’m ciam ant la memòria la canson,
m’am cria. “Basta, bòn !
Ma ti it conòsse tuti coj ch’am fan
vnì fòrt la smangission.
Vardelo, n’àut fanàtich italian,
l’é na maledission.
A chiel varda che Franch e Longobard
anteressavo pòch.
Parlava ai sitadin, ai sò lombard
con tesi da fabiòch.
Peui l’han cassà j’Alman grassie ai Fransèis,
veul dì pròpe al contrari
ëd lòn che chiel disìa e ij Piemontèis
giutavo ij mersenari.
Ma ’dess ampòrta pòch. Doi antenà
son coj che sì ’s patelo
e lòn ch’a l’han fàit lor, ’me ch’l’han lotà
a mérita s-ciairelo.”
Ressiame le mie gambe n’àutra vòta
i stago lì a vardé
un colp, na gran s-cissà, peui n’àutra bòta
e sensa pì pensé
i l’hai ancaminà a ’ndé vers ël fond
dla val lassand drè ’d mi.
ël sangh, ël brut, ël vóit dë sto vej mond
për peui torné pa pì.
“Adess son pì nen cita. Con ij Franch
giomai mi i son rivà
a esse cola che a sta al tò fianch.
Ed gròsse ardità
l’hai pì nen arseivù. Son piemontèisa
combèn che ’l nòm a sìa
rivame ’n pòch pì tard, ma ’nt la contèisa
dla stòria ’dess la mìa
peuss dì. I son chërsuva ’ncora, sì,
ma nen da nen conòsse
ch’i son. I pòrt la gheuba ’mbelessì,
ma ’ncora sërch le nòsse
con coj ch’am veulo bin, magara ciuch,
ma sensa esse gram.
A veulo ’n pòch gicheme, feme ’n such
ij furb e ij gran cacam.
Ma mi tùit j’agn ciap neuv an-namorà
e sòn am dà pì ’d vita
combèn che ’l mè bel ni sìa dlicà,
na tèra veja e cita.
E quandi ’l gris brut mond un pòch am poa
con ti mi fiorirai,
për tut ël tò avnì mi sarai toa,
për sempe mi i-j sarai.
Ij làver cantëran la mìa vos
e ’ndrinta ’ ncreus al cheur.
it goernëras canton për mi pressios
e lì sensa blagheur
sarai la toa campagna. Nen mach un
a l’é chi ch’am veul bin,
ma mi im regalo tuta a mincadun
e i-j fas passé ij sagrin.
Nen ùltim ti it saras, gnanca ’l pì grand
ma fòrta toa passion
l’é vnùita ’n costi di e continuand
vnirìa n’ossession.
Ancora a-i é ’n pò ’d temp da passè ’nsema,
peui sarerai la boca,
già rivo dj’àutri, mi i sarai midema,
ti dòvra lòn ch’at toca.”
“Veuj nen ch’a-i sio àutri, campje via
ansema stoma bin
Mi veuj toa vos, a chërs la gelosìa.
Ti, pensje ’n cicinin.”
“Për ti mi son un don, nen proprietà
e ’nsema soma brav,
stagh mal mach con un sol, come sfondà
’nt ël mar na gròssa nav.
A venta rispeté la mia natura,
son fàita për pì ’d doi
ò ’n cobia almeno. Mi sarìa pura
con un? Sarà da ’n froj
andrinta ’l sò servel? Mi it lasso pa,
ma girerai ël mond.
e ’dess che ’n pòch ëd noi l’oma parlà
lassoma ’ndé ’n sël fond.
ste còse. Pitòst varda che ’l Carlon
a passa ’nt ij neuv leu.”
“Adess a-i é ’d travaj. L’é ’l temp dël mon,
finì l’é col dël feu.
Torné ’n campagna, su! Ël giurament
av gropa al mè casà.
Tenilo fiss me fussa ’n sacrament.
Che gnun a pensa pa
che ’n dì ’s tornërà ’ndré: amperador
un di sarai ciamà
e chi contra mia armada ancora a cor
a l’é ’n sla bruta stra.
Iv dago come cap cont e marchèis,
scoteje come mi
e noi saroma brav tra ij piemontèis
e gnun am vëdrà pì.”
Nen tròp tranquilisà a mi smijavo,
però a soridìo
e ’n fond al sò servel già ’s bërlicavo:
ij camp ch’a dividìo
col pòst da Aquisgran-a j’ero sent
ò mila ò ’ncora ’d pì.
S’l’avèisso ’ncora vistla cola gent
sarìo già stupì.