Sergio Bellino/Sernìa dj'ani '90 da Scartari Maldivian

Artorn

---

SERNIA DJ'ANI '90 DA "SCARTARI MALDIVIAN"

"Tre dent"  a l'é nen un, a son doi.

Butà giù parèj a smija n'andvinaja o 'n rompaservele, ma a l'é la pura vrità. Na spiegasision però a-i va: "Tre dent" a l'é lë stranòm ëd l'echipagi d'un dòni; a son doi che, butà ansema, a l'han an tut tre dent, Eccote spegà 'l bosìllis. Sò dòni a l'é 'l pì scarcassà dla Repùblica, ma a l'é dcò l'ùnich che, pieuva o vent, a fasa regolarment la spòla con la capital për procurene

le proviande, contut ch'a san gnanca còs ch'a sia ìl dìsel. Con lor i l'hai fàit vàire viagi e i son sempre trovame bin e fin-a divertime. Gavà 'd cola vira ch'a l'ha cucane 'n temporal e lor a l'han invitame a buteme a la sosta sot-cuverta. Dòp tre minute i l'hai preferì marseme coma n'aniòt pitòst che sté na minuta 'd pì a respiré col'aria che as tajava a fëtte da la fiàira 'd marsum; e dcò dl'àutra vira che, sempre për un temporal, ël pì svicio dij doi, col che 'd dent a n'avìa ancor doi, a l'é anfilasse sot-cuverta con na tòla a gavé d'eva. Minca tre minute a vnisìa su a voidé fòra bòrd soa tòla. Ma peui , ch'a sia chërsù 'l temporal o la fala i savrìa nen dì, la tòla as fasìa sempre pì gròssa fin-a a dventé 'n sigilin e chiel a fasìa nen a temp a calé giù che a spontava torna con soa caria.A rivava gnanca pì a la ridela për deje 'l gir. A la versava bele sl'assadura, tant a l'era la midema còsa. Ël bel a l'é che dantorn as vëddìo mach ëd montagne d'eva, nivoren-e tope e slavass dël bòja. E, për la bon-a man, i-j gionto che ij doi gris a l'avìo mai avù na radio sla barca. A tèra, ij doi vejòto, a jë stan mai pì che pòche minute, A vivo sla barca e a son atressass-la da pocio. Sla piataforma dël timon a son fasse doi gabiòt: un për la s-cionfëtta a carbonin-a dla cusin-a e l'àutr për ël còmod. Dël potagé surtì dal prim gabiòt i l'hai profitane 'l meno possìbil, com a l'é bon da capì. Mentre, a lë scond gabiòt, për fòrsa 'd còse, i l'hai pa podù fene a meno 'd feje na vìsita. A l'ha arcordame la tampa 'd  nòstre veje èire. Mach che, sota l'ass, nopà dël giass ëd feuje 'd castagna, a j'ero j'onde lusente dl'océan. . A-j mancava nen, stacà a 'n cordòt, la tòla dla conserva per le doverose ablussion che lor a fan rigorosament  con la mancin-a përchè la drita a l'é riservà a d'àutre incombense pì nòbile.

Ij reef  a son le costrussion madrepòriche che a fan da fondamenta a j'ìsole. S'i pense che a nasso da na përfondità 'd 150 o 200 méter për rivé a s-ciòde dal fil ëd j'onde, i peule feve n'idèja 'd soa imponensa. Ël big reefa fà da coron-a a l'atòl e a l'é un vàlid rampar contra le burian-e  che sovens a bùstico l'océan. Naturalment , Mare Natura sempre antivista, a l'ha lassaje dij passage che a servo a la navigassion ma, còsa pì importanta, ël va-e-ven ëd le corent necessarie al ricambi dl'eva andrinta a l'atòl.

Ël big reef a l'ha na forma arionda o, pì sovens, bëslonga, e a peul rivé - sempre an tema d'imponensa- a 100 km për 70 o 80. Lì 'ndrin a fiorisso da le 200 a le 300 ìsole. Ìsole antiche, veje, neuve e...an gestassion. E sì, përchè 'l travaj as fërma mai e, coj che ancheuj a son dij reef pen-a a fior d'eva, o bancà 'd sabia, doman - doman? - a saran d'ìsole.

Tut ësto travaj a lo fà un polpèt dël géner Corallium, classe Antozòi, sotclasse Esacoralli, tipo Metazòi, regn Animal.

Ël papé d'identità e lë stat ëd famija a son ëdcò lor imponent, ma as trata 'd na bes-ciòta squasi microscòpica che, për milanta milanten-e 'd generassion, a l'ha travajà sempre coma s'a l'avèissa da steje dapress al proget precis d'un architèt da j'idèje tant grandiose coma misteriose.

J'òm, s'i vardoma le proporsion, a l'han mai realisà cheicòs ëd tant imponent an tuta soa stòria.

Sergi Blin (3rs premi concors "Arzigh", Canal)

(S. Pantaleo d'Olbia)