Pier Luis ëd Barban/Compare Da Manca e Monsù Spingon

Compare Da Manca e Monsù Spingon

(récita – omagi a la comedia Franseisa)

Compare Da Manca, lo dis dëlcò ‘l cognòm, l’è in modest comerciant che l’ha vendì dël provisti alimentar a Monsù Spingon. Cost-qui l’è ‘n ric latifondista benestant che, se ‘l peur, ël paga gnun. El segret d’issa cita farsa l’è col ëd savej sempi anterompi ël pòvri Da Manca tuti ‘l vòti che chiel ël riva a ponto ‘d ciamé d’essi giustament pagà da monsù Spingon. Monsù Spingon la studia tuti për nen dovej saldé ‘l sò débit.

SPINGON (tut premuros e gentil): Ah, car ël mè Da Manca, avziné-vi, son content ,ma lo ch’a dic: son contentissim ëd vog-vi. Porté passiensa se mi am la pij con la servitù che l’ha nen avì ‘l bon gust e la sensibilità ‘d fé-vi entré pen-a ch’i sévi rivà . L’è vèj che j’heu dacc l’ordin precis ëd nen fé entré gnun, ma pròpi gnun. Ma s’ordin-lì l’era nen për voi. Voi j’évi o dirit ëd trové la mè pòrta sempi doérta: dì e neucc! I mè dipendent i son pitòst divagà e i san nen distìgui i rompiciap e i perdabali, da i gentilòm stimàbil; veuj dì… la gent da ben come voi.
DA MANCA: Monsù, am sent ben obligà ant i vòcc confront, dòp tuti si paròli grassiosi !
SP (girà vers la servitù): Contacc! Testi-veuidi ch’i sévi mac, i lassi monsù Da Manca ant l’anticamera con tuta l’atra gent: lì a j’è bon-ben dij mangiapanatradiment, dij nojoson, e comonque dla gent ordinaria; e ‘n sa manera-qui voiacc i permeti a galantòm come monsù Damanca dë sté an mes a sa gent modesta? Chiel… nò o dev nen sté ant l’anticamera. Lo che j’évi facc a l’è verament riprovévol. Varda-lì… j’han abandonà compare Da Manca con i popolan ëd bassa estrassion social.
DA: Aj fa nen, aj fa nen…
SP: Come?.. Seu nen come div-lo, voi i sévi ël mè pu car amis!
DA: Al vòst servissi - monsù Spingon - al vòst servissi… Ma scoté, mì son amnì për ciamé-vi… (o fa segn con la man come për dì… dé-mi dij sòld)
SP: Fòrsa alora, porté ‘na poltron-a comoda për monsù Damanca…ò për ël cavajer Damanca… dovivo nen fè-vi cavajer?
DA: Nò, nò…j’han nen fa-mi… Ma, tornand a bomba, mì a stag pròpi ben an pé, e an pé peus di-vi lo ch’a j’heu da di-vi
SP: Nò,nò,nò… veuj che v’anséti tranquìl e còmod dvan da mì
DA: L’è nen necessari.
SP (vers la servitù): Gavè dlònc sa bruta cadreghëta e andé a pié ‘na poltron-a për ël mè amis pu car.
DA: Ma… Monsù voi am piji ‘d bala. Me a son mac amnì…
SP: Nò,nò,nò… mi a seu ël rispet che mì av dev, e veuj gnun-i diferensi ëd rango tra mì e voi!
DA: Ma Monsù…
SP: (j’è rivaji la poltron-a) Anseté-vi!
DA: Ma l’è nen ël cas, mì j’heu mac ‘na paròla da dì-vi, e a peus di-la tranquilament d’an pé. Më smija d’avèj-lo za dicc. Mì a son amnì për…
SP: Nò, vë scot nen, s’av biti nen còmod e ansetà.
DA: Fas come veuri voi… scoté… mì…
SP: Contacc, bòja fàus, giurapapé, ma… monsù Da Manca, i sévi ch’av vog pròpi ben… an bon-a salùt…. sì, sì… e dëlcò ëd bon-imor.
DA: Oh sì…Monsù… son quì për continuè a ofrì-vi i mè servissi. Vardé… mì sareiva amnì për ciamé s’am pag…
SP (continua an manera prepotenta e con vos fòrta, sensa dé da ment lo ch’ël dis ël pòvri Da Manca): Voi j’évi ‘na salùt formidàbil! Dij laver fresc, in colorì pu che ecelent e j’euj… oh ël vòst simpàtic ësgoard o l’è tant ësvicc.
DA: Am lament nen – monsù Spingon- an verità mì sareiva amnì a ciamé-vi…
SP: E come la sta Madama Da Manca…, vòstra sposa?
DA: A sta ben, grassie a Dio…
SP: A L’è pròpi ‘na brava person-a…
DA: Dcò chila l’è al vòst servissi; an verità mì sareiva mnì a ciamé-vi…
SP: E vòstra cita anvoda Claudìna, come va-la?
DA: Gnun al mond o sta ben come chila.
SP: Ah cola meraviliosa Claudìna! L’è tant simpatica e tant bela, aj veuj in gran ben… cherdì-mi.
DA: Tròp onor monsù Spingon, me voreiva…
SP: E col farinel ëd Nicòla l’at anvodin? O fa sempi tant bordel con ël sò tambor?
DA: Sempi… sempi, a ca nòstra l’è tuta ‘na gran “percussion”, ma mì a voreiva…
SP: E ‘l vòstr cagnolin Bruschet o lòcia sempi la coa come ‘l sò sòlit? E o mòrd i pé ëd coj che ven-o a trové-vi?
DA: Come sèmpi, come sèmpi… E riussìma nen ampedì-lo beli che lo rusoma tucc i moment.
SP: Maravijé-vi nen se me m’anform dël notissji dla vòstra famija, i lo sévi che mì aj veuj tanta ben a tuta la vòstra gent.
DA: Noi sima arconossent dël vòstr interessament, ma mì…
SP: I voghi donque che vojacc sévi sempi ant ël mè cheur ?
DA: Tròp onor, tròp onor, verament tròp… për mì vòst ùmil servidor
SP: Ah nò… mì a fareiva mai tròp për voi…
DA: Sévi tròp brav con mì.
SP: Mi a son afessionà, devi cherd-mi.
DA: Mì a mèrit nen tanti gentilëssi da part vòstra, però a dev fé-vi present, Monsù Spingon, che j’heu ‘ncor nen ritirà coj…
SP: Oh là… sensa gnun impégn… veuri consumé in bocon ëd sen-a ansema a mì?
DA: Nò, venta ch’a torna a ca prima ‘d neucc.
SP (vers la servitù): Fòrsa alora, bité dlònc a disposission ‘na vitura për compagné monsù Da Manca, e destiné sinc ò ses òm ch’ aj sio disponìbil për scorté-lo fin-a a ca soa.
DA: L’è nen ël cas, andreu a ca da sol. Ma mì a voreiva mac ricordé-vi…
SP: Come? …Ah nò eh? ...me pretend ch’a j’abji ‘na scòrta. Son tròp afessionà për lassé-vi andé a ca da sol a s’ora-qui. A son debitor ant i vòst confront…
DA: ECCOOO, giusta lolì a voreiva dì-vi.
SP: Nò debitor l’è nen la paròla giusta… afessionà pitòst, lo san tucc, la mè afession e ‘l mé afèt che j’heu për vojàcc
DA: Sì, si…
SP: Quàsi-quàsi a ven mì stes a compagné-vi!
DA: Ma monsù am piji an gir?
SP: Nò, nò, nò… da sol… nò,nò,nò… për carità d’Idio… A ca da sol… nòoooo
(e l’àussa la vos oltre misura)
DA ( as na va am pòc confùs… pen-a sortì da la stanssia, as gira vers al public): L’è la tersa vòta ch’a ven për diji ch’am dev ancora dé-mi ël “saldo” për ël riceviment che l’ha ofrì trèi meis fa a dosent person-i. Naturalment is falùrco o dev ancora paghé-mi. Ma cheil-lì, tuti ‘l vòti ch’am vog, më stordis ëd paròli e am dà gnente…
(…e peu tant ësconfortà…) Sì, sì… a son rovinà, pròpi rovinà!

Pierluis ëd Barban – fërvé 2016