Oreste Gallina/Mia tèra

Artorn a la Tàula

---

Mia tèra

« a me pare »

Parla, me cheur, ch’it bate sensa pas,
sperdù parèj ‘d na ciòca an fond dla val;
parla për ti, ma dislo lòn ch’it l’has,
ch’it ses così s-ciassà ch’it ëm fas mal.

Përchè ch’it bate, lì, tut angossà?
Seugnës-to fòrse, ‘nt l’ombra ‘d tò sagrin,
‘d sente torna le stòrie dle vijà,
‘d vëdde le faje1 chin-e ‘n sël cussin?

At torno fòrse i seugn viscà dal sol
e spatarà dal vent quand ch’i durmìa,
cunà dal crij ‘d le siale, ai pé ‘d na rol,
i rissolin ant l’erba ch’a fiorìa?

Guarda, me cheur, i seugn a son farfale,
l’é inùtil ch’i të sbate e ch’i t’arbate:
lor a svolato al sol, së sfriso j’ale,
a casco an tèra e peui, guardje, a son gate!

Son tèile d’òr, che ‘nt un moment së struso,
s-cianchje sti seugn, e peui, pitòst che arnesse
ant na vos, ràucia , ò cheur tut quatà ‘d ruso,
Nosgnor, perdonme, ma l’é mej fërmesse!

Oh, sì! pitòst che costi arbut6 ‘d na vita,
faita ‘d fojagi ch’a së sperdo al vent,
e faita ‘d rame voltà a snistra e a drita,
s-ciancà giù da le « grinfe» ‘d costa gent,

l’é mej n’arbut dla sëppa bin piantà
su pr’ël solì; mej meuire! E peui ch’i arviva:
i pé ‘nt la tèra e j’euj drit a la pnà ,
s-ciassand le man faità dal pugn ‘d la stiva.

Veuj sentme monté su për le nariss,
intré ant ij dij, ant j’òss, fin-a ‘nt la miola,
l’odor dla tèra, ‘l gëmme dle radis
e le canson che a mi as dëstisso an gola!

N’hai pro ‘d soris ëd boche ambërlifà,
n’hai basta d’arie dròle e d’impostura,
me cheur a seufr, a sëcca ‘nt la sità,
i sarai quàder, ma veuj d’aria pura!

I veuj l’incens che da le preus a s’aussa
ant l’aria còtia, ant l’aria arserenà
da le canson ‘d na fija che, dëscàussa,
a va cujend jë spi për la carzà.

Bon col incens che da ‘nt i sorch a sfuma
su vers ël cel duvert a benedì
ël sacrifissi ‘d l’òmo ch’as consuma
fintant ch’aj resta në sbarlum dël dì.

Là, j’é la smens dla volontà d’assel,
la smens dla pas, dla gòj, la smens dla fòrsa,
che mi l’hai nen përchè tò arbut novel,
ti, pare, t’has vestilo ‘d n’autra scòrsa!

E adess, për me maleur, l’hai mach ëd feuje,
che ‘l vent a s-cianca, ël vent ëd la sità;
e i podrai nen canté, s’i peuss nen cheuje
jë spi d’òr an sle pere ‘d mia carzà.

L’hai da manca dël sol e dla frëscura:
l’hai mach un seugn ch’a rij mentre a s’avsin-a;
pòrtme, pare, lassù ‘nt col’aria pura,
lassù mi veuj arnasse! An sla colin-a!

Glossari

• 1 Faje: fate
• 2 Gate: bruchi
• 3 Arnesse: arenarsi, fermarsi
• 4 Ràucia: rauca
• 5 Ruso: ruggine
• 6 Arbut: germogli
• 7 Grinfe: grinfie
• 8 Pnà: solco tracciato dall’aratro
• 9 Faità: conciato, abituato, avvezzo
• 10 Stiva, stèiva: manico dell’aratro
• 11 Gëmme: gemere
• 12 Quàder: quadrato; paisan quàder: contadinaccio
• 13 Còtia: cheta, silenziosa, pacifica, morbida
• 14 Carsà, carzà, chërzà: carreggiata
• 15 Sbarlum, barlum, bërlum: barlume
• 16 Scòrsa: scorza, corteccia, buccia