Ël Cotolengo

Quand che 'n maleur a l'è talment profond
ch'a fa quasi pì sgiai che compassion,
quand che 'l destin l'è senssa remission
e a j'è pì gnente da sperè 'nt ël mond,
quand che pi gnun an veul, pi gnun an goarda,
pi gnun an dà 'n fià d'acqua e 'n tòch ëd pan,
che tuti an paro via parei dij can
quasi i l'aveisso n'anima bastarda,
quand che n'òm l'è finì, frust ò ramengo
e a sa pì nen da chi ciamè pietà,
j'è sempre 'ncor për chiel na carità:
l'ultima carità dël Cotolengo.
Chila a cheuj tuti e tut; fin-a j’oror
ch’a l’han pì gnun-e facie e pì gnun nòm;
l’è pi duverta che ‘l porton dël Dòm,
l’è quasi granda come ‘l cheur d’Nossgnor,
e ‘ndoa che ‘l mal a rusia le radis
dël penssè, dla rason, dl’inteligenssa,
pròpe da lì ‘l Miracol a ‘ncomenssa
e da l’Infern jë sponta ‘l Paradis.
L’era un canònich, vnù a Turin da Bra,
n’òm come n’aotr, pà gnente ‘d fòravía:
forsse na frisa ‘d pì ‘d malinconìa…
quand che Nossgnor l’ha die: "Dësviite… va…
"Va, ch’a-i’è tanti dësgrassià da cheuje,
"tante creature mie da conssolè.
"Lòn che gnun d’aotri l’è stait bon a fè
"ti t’peule felo: basta ch’it lo veuje".
E chiel l’è ‘ndait, l’ha daje l’andi al cheur,
l’ha fait sonè a baodëtta le campan-e
e a l’ha crià: "Dëspersse anime uman-e,
cantoma ‘l Glòria: i l’hai trovà ‘l boneur.
"L’hai conossù la strà dël mè destin,
"tut ël mè avnì ‘nt ël seugn d’una minuta:
"Giutè ‘l fratel quand che pì gnun lo giuta,
"quand che tut a-j veul mal, voreije bin".
L’ha prinssipià da chiel: sol e spërdù,
senssa apògg, senssa ajut, e senssa cà.
Tuti ij maleur ch’a l’ha trovà sla strà
l’ha daje man com’a fasìa Gesù.
L’è stait dë dsà e dë dlà, l’ha fait ëd fam,
l’è piasse dl’impostor, e dl’ambrojon…
Pi gnun ch’a lo vorìa ‘nt ël sò canton,
maltratà dai malign, sbefià dai gram.
Ma chiel, pòr Cotolengo, a l’ha tnù dur:
- bon cheur da Sant, ma testa piemonteisa -.
L’avia mach pì la Cros për soa difeisa
e ij sò malavi da butè al sicur;
l’ha pregà, suplicà pòver e sgnor,
l’ha travondù sangiut e umiliassion,
l’è ‘ndait ananss a fòrssa dë strincon,
l’ha limosnà ij vanssroi da j’artajor,
fintant che a furia ‘d crussi e ‘d San Martin
l’è rivà ‘l dì ch’a l’ha fità ‘n ciabòt;
n’afè da gnente, un gram ospidalòt,
distant dal centro, sij confin ‘d Turin
e a l’è parei, dòp tanta penitenssa,
che ‘n mes ai prà ‘d Valdòch, sperssa e lontan-a,
- ultima sosta dla miseria uman-a -
l’è vnuje al mond la "Cà dla Providenssa".
San Pè dij Còi, con le toe strà deserte,
con le toe lòse fruste e ‘l tò canal,
con ël tò odor dë mnestra d’ospidal
e le toe fnestre quasi mai duverte,
bele ch’it l’abie gnente dë special,
ch’it sie sever e trist come ‘n convent,
të smie pì bel che tuti ij monument,
pì maestos dla granda Catedral.
Trames a tanta gent ch’as fa dël mal,
davanti a tanta gent ch’a perd la testa,
ti t’ses come na ciòca ‘nt la tempesta,
come na steila dsora a ‘n temporal;
e noi ch’i ‘ndoma për le strà dël mond,
possà da ‘n seugn, brusà da na passion,
ch’i s’ambrancoma a n’ultima ilusion
për nen robatè giù fin-a ‘nt ël fond,
quand che la fede e la speranssa an chita,
ch’i l’oma ël sangh arverss, e ‘l cheur sarà,
basta ch’i-j pensso a tanta carità
për torna chërde e benedì la vita.