Nino Autelli/Natal an sël brich

Natal an sël brich

Vigilia dla Festa. Ant ël fornel a-i é un such ch’a branda, e nòno, setà lì davzin, a fà soa pipà. Minca na golà a smija ch’a-j daga un basin a la pipa. Mama, tacà l’erca, a pronta ‘l feuj për le lasagne. Mi vardo sò travaj. L’ha già ras-cià da bin soa tàula polida e la ras-ciura l’é andàita a campela ant la bronza dle galin-e. Adess a cheuj dal sach dontrè pugnà ‘d farin-a e a fà, ansima a la tàula, na bela preus. Ant ël mes dla preus a jë s-ciapa n’euv. Ël ross, così fresch, così lusent, posà an mes al bianch dla farin-a, a smija ch’a rija. L’é coma la testa ‘d na fior, gròssa gròssa, ëd margrita, e la farin-a dantorn a son le feuje.

Ma, ommì!, la bela fior a-i é pì nen. Mama l’é sùbit butasse a baciassé e la potìa, tuta mòla e tacanta, a pòch a pòch as liga, a ven pì dura, a l’é un malòch ëd pasta. Chila anlora a lo sgnaca, a lo dobia, a lo ardobia (che andi ch’a-j dà la mama! E a fà fòrsa un pòch con na man e un pòch con l’àutra, che fin-a l’erca, ògni bòt, a scrussiss), a lo mugia adess, a lo sgiafela e ‘l paston tëbbi, còti, odoros, varda, l’é bele pront.

A l’é da un pess che mi lo spetava.
– Mama ‘t ëm na das un tòch?
E lì, an sël canton dla tàula, im fas mia bela fogassëtta.
I-j buto adess na cita pëssià ‘d sal e dòp i-j la pòrto a nòno ch’a la buta a cheuse ansima a la sënner càuda, randa a la brasa.

I vardo fòra da la fnestra.
A fiòca largh na man e ‘l brich l’é tut quatà. Con tute cole valòsche ch’a balo e ch’a girolo ant l’aria coma farfale, a smija ‘dcò ‘d vëdde balé tut an gir ij camp, ij pra e le taragne.
An mes a tut col bianch i é mach ël ri, lì a bass, ch’a l’é coma na macia nèira e a smija un viandant che, andand sota la fiòca, mincatant a sopata soa pelegrin-a.

Ah! E mia fogassëtta l’é-la già cheuita?
L’é dël color ëd l’òr, con dontrè gòle pì scure e na cita chërpa squasi bianca.
I la gavo da la sënner e im la faso sauté da na man a l’àutra, për ësfreidela. Na tasto un cantonin. Coma l’é bon-a! E l’é tuta odorosa coma ‘l pan, quand che mama a lo gava dal forn.
Adess mama l’ha finì sò feuj e a taja le lasagne.
As sento a soné le ciòche dal pais. E a l’han un son, le ciòche, così smortà, ch’a smija ch’a ven-a da lontan da lontan.
Nòno as signa.
Ant l’aria a-i é quaicòsa che mi capisso nen bin, ma ch’a l’é dossa coma n’orassion.
Longh a la stra, su për la rampa dël brich, a-i é n’òm con sò baston e un fagotin ch’a va su adasi adasi…

Masnà, 1937