Neuv Sermon Subalpin/Nòm
Lòn ch’a l’é stërmà an col nòm[modifiché]
- Abresé: Përchè vojàutri l’evene arseivù ‘l nòm ch’i l'eve? Përché Nosgnor Gesù Crist a l’ha arseivù a soa nassensa pròpi ël nòm Gesù? Ant ël nòm “Gesù” a l’é stërmà cheicòsa ch’an parla ‘d soa mission, cheicòsa ch’a l’é important për mincadun ëd nojàutri uman. Vëddoma.
Përchè l’evene arseivù ‘l nòm ch’i l'eve? Vost pare e vostra mare a l’han dave ‘l nòm che pì a-j piasìa, o përchè ch’a l’era ‘l nòm ëd chèich parent ëd lor dont a vorìo cudìne la memòria, o për na tradission ëd famija. La sernùa d’un nòm a l’é ‘d soens fàita për cas, sensa un motiv ëspecifich. Podrìa-la - la significassion d’un nòm - indiché ‘l caràter o la mission ch’a l’avrà cola përson-a ant la vita? Ëd ràir, bele s’a podrìa esse n’auspissi, un presagi. Collì a podrìa pitòst esse la funsion ëd në stranòm ch’as dà a na përson-a chërsùa, nen a na masnà. A l’era ‘l cas dl’apostol Pé, Pero. Chiel as ciamava nen parèj, ma Simon. “Pero” a l’era lë stranòm ch’a l’avìa daje Gesù për cisselo a dventé “tanme na pera”, visadì sòlid, fedel, përchè a l’era nen parèj! A podrìa ‘dcò desse, chèich vòta, che la significassion d’un nòm a rapresenta na sòrt ëd misteriosa professìa.
Tut sossì a l’é nen ël cas ëd Gesù. Ël nòm ch’a l’avìa arseivù ‘l Bambin, Gesù, a l’era l’arzultà dël comand ëspecifich che Giusèp, l’òm ëd Marìa, a l’era stàje dàit da Nosgnor, cand che n’àngel a l’era comparije an seugn. Ël vangel ëscond Maté a dis: “N’àngel ëd Nosgnor a l’é comparije ant ël seugn e a l’ha dije: 'Giusep, fieul ëd David, àbie nen tëmma d’arsèive Marìa coma toa fomna an toa ca, përchè lòn ch’a l’é stàit concepì an chila, a l’é da lë Spirit Sant. Chila a butrà al mond un fieul e ti tl’has da deje ‘l nòm Gesù, përchè chiel a salvërà sò pòpol dai sò pëccà” (Maté 1:20-21).
A Gesù a j’era stàje dàit col nòm përché “...chiel a salvërà sò pòpol dai sò pëccà”. Concentroma l’atension an su costa pressiosa vrità.
A l’é vnù për salvé[modifiché]
Ël nòm “Gesù” a ven da la lenga ebràica e a podria rend-se an piemontèis con “Salvator”. Ës nòm a corispond a col dël përsonagi biblich ëd Giosué. Giosué a l’era col ch’a l’avìa guidà ‘l pòpol d’Israel a intré e a stabilisse ant la tèra che Nosgnor a l’avìa promëttuje. Gesù o Giosué a l’era antlora ‘n nom bin ëspantià. Mach për ël fieul ëd Marìa ‘d Nasaret, contut, ës nòm a l’avrìa avù ‘n valor ùnich.
Ël mëssagi dl’àngel a riguard dël nòm “Gesù” a fortiss che la mission ëd Gesù a sarìa stàita cola ‘d “salvé”. La significassion ëd salvé a l’é: liberé da ‘n perìcol, tiré fòra da na situassion arzigosa, asardosa, anté ch’a-i é ‘l privo ‘d fesse mal o ‘d meuire; salvé da la përzon, da na condan-a. A l’é lòn ch’a fà la squadra dël pront intervent o dla cros rossa, o ‘n bagnin dal nié: salvé na përson-a an perìcol.
Salvene da la përdission[modifiché]
La mission ëd Gesù, donca, a sarìa stàita cola ‘d salvé, ma da còsa? A lo dis ciàir ël test ch’i consideroma: Gesù a l’é vnù për salvé dal pëccà e da soe conseguense. Lòn che la Bibia a ciama pëccà a sta a la rèis ëd tùit ij mal, ëd tute le dësfunsion dë sto mond, tant a livel përsonal che coletiv.
Ël pëccà a l’é lòn ch’a pregiudica, ch’a ruvin-a, ch’a vasta, ch’a compromèt, nòstra relassion con Nosgnor, ch’a l’é la sorgiss ëd nòstra vita e salute; a l’è lòn ch’an fà - nojàutri - meritèivol d’esse campà, as podrìa disse, ant la mnisera dl’univers. La Paròla ‘d Nosgnor a dis bin ciàir che ‘l pëccà a l’é lòn ch’a buta an rìsigh séri nen mach nòstra salute ‘d tute le manere, ma ‘dcò nòstra vita, nòstra ànima.
La chestion a l’é tant séria che fin-a l’espression “buté a risigh” a l’é ancora nen pro fòrta për fé la dëscrission ëd le tràgiche conseguense dël pëccà për nòstra esistensa. A l’é cheicòsa che la pì part ëd la gent as na rend pa nen bin cont e ch’a tend a sotvaluté, a sotëstimé. A l’é la condission che le Scriture Sante a dëscrivo coma ‘d perdission, ëd danassion. Ël fàit a l’é che nojàutri - parèj ch’an fà savèj l’arvelassion bìblica - i soma ‘d creature condanà sensa apel, përdùe, ch’as peudo pì nen arcuperesse, ch’a l’han pì gnun-a chance ëd riabilitassion, ëd reintegrassion, ëd salvesse.
A sarìa bin parèj, contut, s’a fussa nen che Nosgnor, për motiv ëd Soa misericòrdia, sensa che gnun a lo meritèissa, a l’ha pijà l’inissiativa d’anterven-e, diret, për buté armedi a nòstra situassion, për comodela. Pròpi sossì Nosgnor a l’ha falo cand ch’a l’ha mandà an ësto mond Sò Fieul ùnich, Gesù Crist, che soa mission a l’era e a resta cola ëd salvene dai nòstri pecà e da soe afrose conseguense.
La vrità dla situassion ëd condan-a ch’i na soma sogetà, contut, a tanti a smija nen vera e a l’arfudo. Për lòn a deuvro d’alegassion e dë scuse ‘d vària natura. An efet, l’idèja ch’a l’han ëd la giustissia ‘d Nosgnor e, dzortut, l’idèja ch’a l’han ëd lòn ch’a sìa ‘l pëccà, a corespond pa nen a lòn che Nosgnor an dis ant la Bibia. A venta dislo ciàir, contut, ch’a l’é lòn ch’a dis Nosgnor ch’a conta, nen j'idèje ch’i l’oma nojàutri. A l’é për lòn ch’i l’oma da arcuperé, da pijé an sël sério lòn che la Bibia an dis a propòsit ëd la giustissia ‘d Nosgnor e ‘d lòn ch’a l’é ‘l pëccà e chërdje. A l’é nen na chestion d’opinion, ma na chestion ëd vita e ‘d mòrt. A l’é mach cora ch’ i pijeroma an sël sério lòn ch’a dis la Paròla ‘d Nosgnor an rësguard ëd nòstra situassion ëd condan-a e ‘d perdission ch’i podroma apresié përdabon lòn che ‘l Salvator Gesù Crist a l’é e a l’ha fàit.
Na ròba ch’i podoma nen pijela për n’àutra[modifiché]
Ël concet ëd pëccà a l’ha da andé ansema a col dla lege moral che ‘l Creator, ch’a l’é sovran, a l’ha sogetà le creature uman-e. Le Scriture a fortisso: “Chionque a fà 'n pecà a contravniss a la lege 'd Nosgnor, përchè 'l pecà a l'é lòn ch'a l'é contra la lege” (1 Gioann 3:4). Pëccà a l’é tut lòn ch’as conforma nen a la lege ëd Nosgnor, ch’a l’é na lege 'd giustissia e 'd vita, la lege compendià ant ij Des Comandament. Nen conformesse a la lege ëd Nosgnor a càusa inevitàbilment ëd dësfunsion e ‘d mòrt, “...përchè la paga ch’a dà ‘l pecà a l’é la mòrt” (Roman 6:23). La “mòrt” ambelessì i l’oma da comprendla an tute soe acession, an tùit ij sò significà.
Nòstra società e tuta nòstra esistensa, an efet, a l’é caraterisà da ‘d dësfunsion, ëd maladìe e mòrt a tùit ij livej. Ël pëccà, pì ‘d lòn, an fà dël tut incompatibij, intoleràbij, inacetàbij për Nosgnor. Nojàutri i j’ero stàit creà për Chiel, e s’ is ëslontanoma da Chiel, nòstra vita a vniss dël tut dësùtil. Nosgnor a l’ha an òdio tuti coj ch’a fan lòn ch’a l’é mal. A diso lë Scriture: “A l’é për lòn che j’arogant a peudo nen ësté an toa presensa; it l’has an òdio tùti coj ch’a fan ël mal” (Salm 5:5). A l’é për lòn che j’uman a son sogetà a Sò giust giudissi ëd condan-a, lòn che la Scritura a ciama “l’ira” o “la flin-a” ëd Nosgnor,.
Ël vers ch’i l’oma mensionà anans da la letra ai Roman, contut, an l’arvers ëd la midaja, a dis, complet: “Përchè la paga ch’a dà ‘l pecà a l’é la mòrt, ma ‘l don che Nosgnor Dé an fà an Gesù Crist, nòst Signor, a l’é la vita eterna” (Roman 6:23). Nosgnor a l’é nen mach giustissia, ma ‘dcò amor e misericòrdia e a l’é dispòst a acordene la grassia dla salvëssa për ël mojen ëd la përson-a e l’euvra ‘d Gesù Crist - përchè ch’a l’ha mandalo coma col ch’a paga ‘l pressi ëd nòst riscat e ch’an buta an pas con Chiel. An Soa vita, mòrt e arsurression, Gesù “a salda ij débit” dël pecator pentì ch’as fida an Chiel e - sèmper për Sò mojen - dj’òm e ‘d fomne argenerà da la mira spiritual as ancamin-o për la stra dla santificassion, cola che a sò temp a rivrà ant l’eterna comunion ëd salvëssa con Nosgnor. Gesù a dis: “Iv diso la vrità: coj ch'a dan da ment a mia Paròla e ch'a chërdo a Col ch'a l'ha mandame, a l'han la vita eterna e cand ch'a-i sarà 'l Giudissi a saran nen condanà, përchè già a son passà da la mòrt a la vita” (Gioann 5:24).
Ël mëssagi dël Testament Neuv a l’é ciàir e a fà nen ëd compërmess: “La salvëssa as peul trovesse an gnun d'àutri, përché, sota 'l cel, a l'é nen dàit a j'òm d'àutri nòm ch'a peusso salvene" (At 4:12), e ‘dcò: “Aringreteve - e che mincadun ëd vojàutri as fasa batesé ant ël nòm ëd Gesù Crist për l'assolussion dai vòsti pecà e i arseivreve 'l don dlë Spìrit Sant” (At 2:38).
Sò pòpol[modifiché]
A-i é sì ancora n’ùltim pont da consideresse. Nòst test a fortiss: “Chila a butrà al mond un fieul e ti tl’has da deje ‘l nòm Gesù, përchè chiel a salvërà sò pòpol dai sò pëccà” (Maté 1:21). As dis ëd sòlit che ‘l Crist a l’é vnù për salvé ‘l mond, ma cost vers a dis che Chiel a l’é vnù për salvé “sò pòpol”, nen tut ël mond. Lòn ch’a veul dì sossi?
Con l’espression: “Sò pòpol” as s’ha da comprende nen ël pòpol ebràich. Vera, Gesù a l’era n’ebréo e a l’é nassù an mes al pòpol ebréo coma ‘l Messìa, ël Salvator che lor a spetavo. Contut, a l’é ciàir da tut lòn ch’a l’ha mostrà, che Chiel a l’é nen mach ëvnù për la nassion ebràica, ma për ëd gent ëd tut ël mond, gent ëd tute le nassion. Tanti ebréo a l’han chërduje, a son andaje dapress a Gesù, e a l’han arseivùne ‘l benefissi d’esse salvà dai sò pëccà ‘d lor, ma nen mach dj’ebreo! Për “sò pòpol” a l’é da comprende, pitòst, tuti coj ch’a son fidasse a Chiel për arsèive la grassia dla salvëssa, tuti coj ch’a lo séguito coma sò Signor e Salvator, a-i n’anfà nen ëd che nassion ch’a sìo! Gesù a l’ha predicà prima a dj’ebréo për la salvëssa ëd tuti coj ch’a l’han seguitalo, ma a l’ha ‘dcò dit: “I n’hai d’àutre fèje ch’a son nen dë sto strop-sì. A venta ëdcò che mi i-j vada a sambleje e porteje ambelessì. Lor a scotran mia vos, e a-j sarà ‘n sol ëstrop e ‘n sol bërgé” (Gioann 10:16).
Ël pòpol che Gesù a salva dai sò pëccà ‘d lor a l’é tuta la gent - a-i n’anfà nen ëd che nassion ch’a sìa - che da l’eternità Nosgnor Dé a l’ha fidà, dàit, a Sò Fieul Gesù Crist përchè ch’arsèiva la grassia dla salvëssa për ël mojen ëd soa euvra ‘d redension. Gesù a pregava parèj: “Pare, mè desideri për coj ch’it l’has dame a l’é che andoa ch’i son mi, a sio ‘dcò lor, parèj che lor a vëddo mia glòria, cola ch’it l’has dame motobin anans ëd la creassion dël mond” (Gioann 17:24).
Ël pòpol ëd Gesù a son ëdcò ciamà “soe feje”, coj ch’a chërdo an chiel. Gesù a l’ha dit: “Ma vojàutri i-j chërde nen, për motiv ch’i seve nen ëd le mie fèje. Mie fèje a scoto mia vos, e mi i le conòsso e lor am ven-o daprèss. I dago a lor la vita eterna e mai a andran a perdse. Gnun a sarà bon a gavèmje d’ant le man” (Gioann 10:26-28). Ëd ësto pòpol l’apòstol Pero a dis: “...ch’a son ëstàit sernù scond la preconossensa ‘d Dé ‘l Pare, butà da part da lë Spìrit për l’ubidiensa a Gesù Crist e për l’aspersion ëd sò sangh” (1 Pé 1:2). Ël pòpol che Gesù a l’é vnùit a salvé dai sò pëccà ‘d lor a son tuti coj ch’as fido an Chiel, “ànima e còrp”.
Un nòm pressios[modifiché]
Lòn ch’a-i é-lo ëd stërmà, donch, ant ël nòm ëd Gesù? A-i é stërmà ‘l don ël pì pressios ch’as peussa arsèive: për sò mojen i arseivoma da Nosgnor ël përdon dij nòstri pëccà e l’arconciliassion con Chiel, visadì na vita neuva. A l’é costa-sì la rason përchè i soma ciamà (mi e vojàutri) al pentiment e a la fede an Chiel. A l’é costa-sì la rason përchè ‘l mëssagi dl’Evangeli, la Bon-a Neuva, a travërsa ij sécoj për cheuje ansema tuti coj che Nosgnor a veul ch’a faso part ëd Sò pòpol, apress d’avèje ciamà a seurte da l’umanità përdùa për acordeje la grassia dl’arconciliassion con Chiel. L’Apòstol a dis: “I soma donca dj'ambassador ëd Crist, e a l'é coma se Nosgnor midem a fèissa n'apel për nòst mojen. A l’é për lòn ch’iv suplicoma da part dël Crist: sie arconcilià con Nosgnor. Përché Nosgnor a l'ha fàit che 'l Crist, ch'a l'avìa gnun pecà, a fussa carià chiel dij nòstri pecà përché grassie a sò sacrifissi nojàutri i fusso butà ant la giusta relassion con chiel” (2 Corint 5:20-21).
Ch’a peussa esse parèj ëdcò për vojàutri ch’i më scote.