Neuv Sermon Subalpin/Magnificensa

Na magnificensa fin-a pì granda

Abresé: La magnificensa dël cél steilà i la podoma vëdde e selebré mach quand ch’as dëstisso ij ciàir artifissiaj dë sto mond e le nivole scure ch’a quato nòst cél as dësperdo. Purtròp, nòstri euj a son costumasse e adatà a sté ant lë scur e ai ciàir artifissiaj e i chërdoma ch’a-i sìa nen d’àut da vëddse. La lus e la magnificensa dël creà e ‘d chi ch’a l’ha fàit a peul esse s-ciarà e apresià mach quand ch’is dovertoma a la magnificensa ch’a stà dëdlà dël mond ëstrèit ch’i l’oma creasse. Ant ël tòch dël Testament Neuv ch’i lesoma e comentoma ancheuj, Colossèis 1:11-20, l’Apòstol a rend testimoniansa ëd gent che grassie a l’Evangel ëd Gesù Crist a l’é duvertasse a lòn ch’a l’é dëdlà e che adess a peul gòde ‘d na potensa d’arnovament e ‘d varion che prima gnanca as imaginavo.

Dzura dle nivole scure

L’àutra sèira a disìo che a-i era na magnifica lun-a da vëddse, pì granda dël sòlit përchè pì davzin-a a la tèra, e fin-a tante stèile robatà. I son seurtì ma i l’hai vëddù gnente: ël cèil a l’era dël tut quatà da na spèssa coèrta ‘d nìvole. As vëddìa dël ciàir, ma as confundìa con ij ciàir artifissiaj dle sità. Parèj, i son contentame ‘d vëdde ‘d fòto ciapà da quadùn d’àutr ch’a stasìa ant na posission pi bon-a che la mìa. È-lo pa nen che costa-sì a podrìa esse na sòrt ëd paràbola dla condission uman-a? I soma tant costumasse a sté antëcà e, fòra, sota ‘d ciàir artifissiaj che i vardoma pì nen ël cél ëd neuit e soa magnificensa. I lo conossoma pì nen. A l’é parèj che nòstra prospetiva a l’é dventà pitòst limità. I savoma pi nen maravijesse ‘d lòn ch’a l’é pì grand che nojàutri e, an vardand la creassion, laudene 'l Creator. Nòst cél a l’é quatà sèmper da na spëssa coèrta ‘d nivole nèire: nòstri pregiudissi, ël nòst esse dobià an sù nojàutri, nòstri pecà. I vardoma e laudoma mach lòn ch’a l’é uman, e i savoma pì nen aussé lë sguard anvers Nosgnor e apresiè Col ch’a stà an àut e ch’a mérita nòstra fiusa, ringrassiament, làude e sërvissi.

Grassie a Nosgnor, a l’é nen sèmper parèj. Ancora ancheuj a-i é ‘d gent an tut ël mond che le nivole ch’a l’avìo dzora soa testa ‘d lor a son dovertasse e ch’as rendo cont ëd la magnificensa dj’euvre dël Creator e dzurtut dla glòria ch’a splendriss da la person-a ‘d Gesù Crist. A l’avrio pa mai falo prima, ma adess quajcòsa a l’é capitaje an soa vita ‘d lor. Ëd tut ël cheur adess as gionto a coj ch’a canto ‘d làude a Nosgnor. A l’han trovà a la fin cola pas génita e col amor ch’a-j mancava. Còsa ch’a l’é rivaje?

Canté ‘d goj le làude ‘d Nosgnor

E bin, a l’han fàit l’esperiensa ch’a na fà riferiment l’apòstol Pàul ant soa litra ai cristian ëd Filippi, na sità dla Grecia. Ant ël prim capìtol, ël tòch ch’i lesoma sta sman-a, apress d’avèj ringrassià Nosgnor për ël miràcol dla grassia che a cola gent a l’avìa dovertaje j’euj, a prega për che l’esperiensa dl’Evangel ch’a l’han fàit a së slarga sèmper ëd pì, dàit che an Crist a-i é “tut un mond da dëscheuvre” dont la pì part ëd la gent a l’ha gnun-a idèja! A lo fà ‘dcò për ël mojen ëd lòn ch’a podrìa bin esse n’imn ëd làuda ch’a decanta la person-a e l’euvra dël Crist. A cost cant ëd làude l’Apòstol a-i anvita ij cristian ëd Filippi, e nojàutri con lor. An efet, avèj la viva cossiensa ëd chi ch’a l’é Gesù Crist e ‘d lòn ch’a l’ha compì për nojàutri an dà ‘dcò la fòrsa, na fòrta motivassion, për arziste ant le preuve ch’i l’oma da patì coma ‘d cristian an cost mond e an fà vardé anans al moment ch’i arseivroma completa l’ardità ch’an n’é stàita promëtùa.

La magnificensa ‘d lòn che Nosgnor a l’ha fàit e a peul fé

1. Potensa ‘d cambiament. Ant ël vers 11 l’apòstol a fortiss che Nosgnor a l’ha na potensa gloriosa për cambié ij cheur, la manera ‘d pensé e ‘d fé, ël contegn ëd coj ch’as fido ant ël Salvator Gesù Crist. “I pregoma 'dcò ch'i sie rinforsà ëd tuta Soa gloriosa potensa, parèj ch' i l'àbie tuta la pasiensa e la përseveransa ch' i l'eve da manca. Ch'i sie 'mpinì 'd gòj” (11). L’istessa potensa ch’a l’ha portaje a bandoné ij sò idoj ëd lor e a convertisse a Gesù Crist, a peul ëdcò deje la fòrsa, la passiensa e la përseveransa ch’a l’han da manca për soporté tute le dificoltà d’esse cristian an ësto mond. Nosgnor a-j dà la gòj ëd marcé sicur për rivé al traguard ëd tute Soe promësse. Na religion sensa fòrsa ch’a cambia gnente, na religion, ëd discors veuid, a l’é nen l’Evangel ëd Gesù Crist, bele quand ch’a pretend d’ess-lo!

2. N’ardità vagnà grassie a Gesù Crist. Ij cristian a peudo arsèive la fòrsa ch’i l’han da manca cora ch’a pijo cossiensa che Nosgnor a l’ha daje 'l titol, ël podèj, ël drit d’arsèive cola ardità che Nosgnor a l'ha assegnaje coma sò fieuj d’adossion.“...e d'arconossensa për tut lòn ch' ël Pare av dà. Chiel a l'ha butave 'n condission ëd pijé part a l'ardità 'd Sò pòpol ch'a viv ant ël regn ëd la lus” (12). Al pòpol che Nosgnor a l’avìa sernù përchè ch’a fusso la testimoniansa an ësto mond ëd fèj e d’obediensa a sò volèj, Chiel a l’avìa daje an ardità na tèra tuta për lor, la tèra dla promëssa, Israel. Cola tèra a l’é la figurassion dle benedission che Nosgnor a promet për l’ancheuj e për l’avnì, a tuti coj ch’a-j ciama a vnì ij sò fieuj d’adossion an Gesù Crist, nòst Salvator, e sossì an dà na gòj ch’as peul nen dì!

3. Portà ant na condission ëd vera libertà. L’Apòstol, peui, a fà n’arferiment al ciàir e a lë scur, a la lus e al top: “...përchè a l'ha liberane dal regn dël top e a l'ha portane ant ël regn ëd Sò car Fieul” (13). Ij cristian a son coj ch’a son ëstàit, për la grassia ‘d Nosgnor, liberà dal top moral e spiritual anté ch’a vivìo, da la contaminassion dla ment e dij costum causà dal pëccà, e a son ëstàit portà, “trasportà” ant na neuva condission, cola andoa che ‘l Crist a l’é ‘l Rè. Un-a dle busiardarie ch’a arpeto ancheuj, a l’é ch’i soma ant l’era dl’Iluminism, “dij ciàir”, andoa le “superstission” dla religion a son pì nen chërdue e doa ch’i sarìo lìber d’esse dio e lej a noi medésim. Sensa dubi a l’é na busiardaria còmoda al nemis ëd Nosgnor ch’a veul che la gent a së slontan-a da Nosgnor e a viv ant na libertà ilusòria, faussa, ancadnà a tut lòn ch’a l’é corompù dal disòrdin moral. Lolì a l’é ‘l regn dël top ch’a men-a a la ruin-a e la mòrt. Da lolì ij dissépoj ëd Gesù a na son ëstàit liberà. L’istess a càpita ancheuj për tuti coj ch’a van dapress a Gesù, ciàir dël mond.

4. Ël pressi a l’ha pagalo Chiel. Costa libertà, contut, a l’é stàita pagà a un pressi - a l’é vnùa nen fàcil. A l’é costaje la vita dël Fieul ëd Nosgnor ch’a l’é vnù an ësto mond. “...ch'a l'ha pagà 'd përson-a perch' i fusso lìber e a l'ha përdonà ij nòstri pecà” (14). Nòstra arvira colpèivol a Nosgnor a l’avrìa bin merità nòstra condan-a. Për podene salvé e che la giustissia ‘d Nosgnor a fussa onorà, cola condana a mòrt a l’ha pijass-la chiel, Gesù, al pòst ëd nojàutri. A l’é parèj ch’i podoma esse përdonà dai nòstri pëccà. Ël pressi ‘d nòst përdon a l’avìa da esse pagà e a l’ha falo Chiel për nojàutri. Se ti’t veules esse përdonà e butà a pòst dëdnans a Nosgnor, it l’has da fé apel a lòn ch’a l’ha realisà ‘l Salvator Gesù Crist. Gnun përdon a bon mërcà, e col pressi motobin àut i lo podoma nen paghelo nojàutri, gnanca na part. Vardé sì përchà l’euvra dël Salvator Gesù Crist a l’é essensial. Fomse gnun-e ilusion ch’a-i sìa n’àutra stra. A-i é nen.

Ij cristian ëd la sità ‘d Colòsse - e nojàutri s’i soma tanme lor - a peudo donca con gòj valèisse ëd tut lòn ch’a-i serv për na vita pien-a e con ëd mire eterne: as treuva ant ël Crist, ch’a l’é sò Signor e Salvator. L’istess a l’ha 'd validità e ‘d fòrsa ancheuj. Përchè? Pròpi për chi ch’a l’é Gesù: gnun d’àutri an ësto mond a peul esse l’istess che Chiel. A lo buta an evidensa l’Apòstol ant lòn ch’a scriv ant la continuassion.

La primassìa 'd Crist

1. Crist a l’é la presensa ‘d Dé an tra ‘d nojàutri. “Crist a l'é l'imàgine ch'as vëd ëd ël Dé ch'as vëd nen. Chiel a l'era present ancora prima che tut a fussa creà e a l'ha la primassìa an su tuta la creassion” (15); “Përchè a l'é piasuje al Pare ch'ant Chiel a-i fussa tuta Soa pienëssa” (19).

La creatura uman-a a l’é slontanasse da Nosgnor e Chiel a l’ha bandonala. Ël sens ëd lontanansa o fin-a d’assensa, ëd mancansa ‘d Nosgnor che tanti a sento a l’é për lor sensa dubi na realità, i disoma nen che për lor a sia nen parèj. Ant ël Crist, contut, e quand che Soa Paròla a l’é nunsià, Nosgnor as rend present e as avzin-a a le creature uman-e an tuta Soa pienëssa, A son beat coj che a l’arconòsso e da Chiel a son arcuperà e arsanà. Che grassia maravijosa!

2. Crist a l’é ‘l mojen dla creassion. “...përché për Chiel Nosgnor Dé a l'ha creà tut lòn ch'a-i é ant ij domìni dël cel e an sla tera. Chiel a l'ha fàit tut lòn ch'i vëduma e lòn ch' i vëdoma nen - tanme ij tròno, ij regn, ij dominator e j'autorità dël mond invisibil. Tut a l'é stàit creà da Chiel e për Chiel” (16). Ël Crist a l’é diciarà ambelessi esse la sorgiss, l’origin ëd tut lòn ch’a l’é stàit creà. Pròpi coma che ‘ll Crist a l’é l’agent dla creassion, Chiel a l’é ‘dcò l’agent, ël procurator, ëd la neuva creassion, l’argenerassion ëspiritual e moral ëd coj ch’as fido a Chiel, coj che Gesù a-j riscata. Un cambiament ver e génit dla condission uman-a i lo podoma e i l’oma da trovelo mach an Chiel. Che dinàmica maravijosa costa-sì a l’é! Gesù Crist a l’é ‘l but e ‘l mojen ëd tut!

3. Crist a l’ha da avèj la primassìa.“Chiel a esistìa prima 'd tut ël rest e ten ansema tuta la creassion” (17). Ël Crist a l’é nen mach ël prim, a esistìa prima ‘d tut ël rest, ma a l’ha da avèj la primassìa, la precedensa an sù ògni còsa, përchè ch’a l’é Chiel ch’a ten ansema tut për bin. Për quajdun ël Crist a sta mach ai màrgin ëd soa vita, ma Chiel a mérita d’avèj la precedensa, la priorità, ël prim pòst. Gesù Crist a l’ha ‘l drit ëd precedensa an nòstra vita s’i comprendomna chi ch’a l’é Chiel e s’i lo confessoma coma nòst Signor e Salvator. A chiel sia tut l’onor e la glòria!

4. Crist a l’é ‘l cap dla Cesa. “Crist a l'é 'dcò 'l cap ëd la Cesa, ch'a l'é Sò còrp” (18a). La Cesa, la comunità dij dissépoj ëd Gesù, a l’é ‘l còrp dont Chiel a l’é la testa. Chiel a l’é ‘l sènter ëd comand, ëd coordinassion, ëd contròl e ‘d moviment ëd tute le atività dla gent ch’a-j aparten. Gesù a l’é testa o cap quand ch’a guida sò còrp për ël mojed ëd Soa paròla e Spirit. Costa funsion Chiel a la délega a gnun d’àutri. Mach a Chiel a sia onor e glòria!

5. Crist a l’é l’arsurression e la vita. Chiel a l'é 'l origin, ël prim-génit ëd coj ch'a 'rsussito dai mòrt. A l'é parèj che Chiel a l'ha da esse ël prim an tut” (18). Gesù a l’é stàit ël prim a esse arsussità dai mòrt con soa fòrsa medésima e a na vita d’inmortalità. Bele se d’àutri prima ‘d chiel a j’ero stàit arsussità e da Chiel, gnun a l’era stane a la mira dl’inmortalità. Ël senté dla vita, col ch’a men-a a la vita ch’a finiss mai, a l’ha manifestalo Chiel coma n’òm. Cola-lì a l’é la rason përchè a l’é la primissia ‘d coj ch’a son mòrt, la garansìa, la capara, l’antìcip dla’arsurression ch’a-i sarà ant l’avnì. Tuti coj ch’a son ij Sò, sò pòpol, a saran arsussità për sté an comunion con Chiel për sèmper ant la glòria. Dl’arsurression ël Crist a n’é la càusa e l’esempi. Gnun d’àutri al mond a l’ha avù costa esperiensa e a l’é soa garansìa.

6. Crist a l’é l’arconciliassion universal. Gesù Crist, e sto-sì a l’é l’ùltim pensé, a l’è l’ùnich ch’a peussa arconcilié tute le còse: “Për sò mojen Nosgnor Dé a l'ha 'rconsilià tute le còse, sia cole ch'a son an sla tèra tant coma cole ch'a stan an cel, avend fàit la pas për ël sangh ëd Crist, versà an sla cros” (20). L’aspirassion a la conciliassion e a la pas a l’é ‘l seugn ëd tut ël mond. Tutun, ant un mond anté ch’a-i é sèmper ëd competission an tra ‘d podèj divers, la pas a la podrà garantì gnun. Arconciliassion e pas a l’é possibil quand che minca orgheuj a së sbassa e tuti as sogeto al legitim Signor, ël rè dij rè e ‘l Signor dij sgnor. Pas e armonìa a peudo esse trovà mach an Chiel e da Chiel a saran realisà. Che sia glòria a Chiel pës sèmper!

Conclusion

La magnificensa dël cél steilà i la podoma vëdde e selebré mach quand ch’as dëstisso ij ciàir artifissiaj dë sto mond e le nivole scure as dësperdo. Purtròp, nòstri euj a son costumasse e adatà a sté ant lë scur e ai ciàir artifissiaj. La lus e la magnificensa dël creà a peul esse s-ciarà e apresià mach quand ch’is dovertoma a la magnificensa ch’a stà dëdlà dël mond ëstrèit ch’i l’oma creasse. A-i é, contut, na magnificensa bin pì granda, cola dla santità ‘d Nosgnor, ch’a l’é ‘d sicur sbalucant për nòstri euj. Nosgnor, contut, an ven ancontra ant la përson-a ‘d Gesù ‘d Nasaret, xche Nosgnor Dé a l’ha stabililo coma Messìa e Salvator dël mond, l’ùnich. An andasenda dapress Gesù coma ‘d sò dissépoj, pian pian nòstra vita as duvertrà a lòn che gnanca i pensavo ch’a fussa possìbil. Nosgnor a veul delo anojàutri coma don ëd Soa grassia, përché an comunion con ël ciàir ëd Nosgnor i j’ero destinà coma creature uman-e.

I prego che Nosgnor a lo peuda arvelé ‘edò a ti ch’it ses stame dapress a sente fin-a a cost moment, përché ch’a l’é a la comunion con Chiel ch’at ciama e a la comunion con Chiel at rendrà adat. Coma ch’a scriv l’Apòstol: “Përchè Dè, ch'a l'ha dit che la lus a eclatèissa an su 'l top, a l'ha fàit che costa lus a splendèissa ant nòst cheur parèj ch'i podoma conòsse la glòria 'd Dé ch'as peul vëdd-se an sla facia 'd Gesù Crist” (2 Corint 4:6). Ch’a peuda esse parèj ëdcò për ti.

Artorn a la tàula prinsipal