Neuv Sermon Subalpin/Giudes e la vidoa
La paràbola dël giùdes e dla vidoa
[modifiché]Ancheuj i l’oma sota j’euj na bela paràbola ‘d Gesù ch’a l’ha për titol “La paràbola dël giùdes e dla vidoa”. Scotomla sùbit, ch’a l’ha tant da mostrene - coma tut lòn che Gesù a l’avìa dije ai sò dissépoj e ch’a resta sèmper d’atualità!
“Gesù a l’ha ‘dcò proponuje na paràbola për feje vëdde ch’a venta sèmper preghé sensa strachess-ne. Al’ha dije: “A-i era ant na sità un giùdes ch’a l’avìa gnun timor ëd Nosgnor, nì ‘d considerassion për j’àutri. Ant l’istessa sità a-i era na vidoa ch’a andasìa soens a trovelo për dije: ‘Fame giustissia contra l’òm ch’i l’hai faje na plenta’. Durant un pes, col giùdes a l’ha vorsune fé nen ëd cola plenta. Tutun, apress ëd lòn, a l’ha dit an tra chiel: ‘Bele s’i l’àbia gnun timor ëd Nosgnor nì ‘d considerassion për j’àutri, mach përchè costa vidoa am dà fastidi i-j rendrai giustissia: parèj a vnirà pì nen sì a romp-me ij ciap’. E’ l Signor a l’ha dit: “Sté a sente lòn ch’a dis sta canàja ‘d giùdes. Forsi che Nosgnor a-j rendrà nen giustissia ai sò sernù ch’a lo prego dì e neuit? É-lo che chiel a-j farà speté për nen? A l’é sicur che Nosgnor a-j rendrà giustissia dlonch. Contut, ël Fieul ëd l’Òm, quand ch’a sarà d’artorn an sla tèra, trovrà-lo ancora ‘d fej?” (Luca 18:1).
Ij giùdes a dovrìo esse al servissi dla giustissia, nen vera? Contut, ant un mond tanme ‘l nòstr, andova la corussion moral a guasta tùit ij setor dla società, a l’ha nen da esse na surprèisa che ‘dcò ant la magistratura a-i sìa ‘d corussion, che la giustissia a sìa nen onorà e ch’a sìa ‘d soens përvertìa. A podrìa disse che Ij giudes giust a sio n’ecession! Fomse gnun-e ilusion.
Ëd situassion parèj a j’ero bin conossùe ant ij temp ëd Gesù, e chiel istess, an costa paràbola a na dà n’esempi. A-i ero ‘d giùdes parsiaj ch’a dasìo ij sò favor dzurtut a coj ch’a podìo pagheje bin. Coj ch’a j’ero pòver e ch’a podìo nen “onze le roe” dla giustissia, a podìo bin speté: cole roe për lor a restavo ferme. A cola sòrt ëd giùdes a n’anfasìa pòch ëd coj ch’a-j podìo nen profitess-ne.
An ësta paràbola a peul desse che Gesù as riferissa a ‘n fàit ëd crònaca che la gent già a na parlava. Donca, a l’era capitaje che d’un giùdes corompù, na pòvra vidoa a l’avìa dovù fene na vira l’esperiensa. “A-i era na vidoa ch’a andasìa soens a trovelo për dije: ‘Fame giustissia contra l’òm ch’i l’hai faje na plenta’”. Durant un pes, col giùdes a l’ha vorsune fé nen ëd cola plenta”.
Cost giùdes-lì a l’avìa ‘l cheur goregn e dëspassionà, indiferent. Feje giustissia a cola vidoa? “Quand ch’i l’avrai temp…”. Ma col temp a vniva mai… A l’avrìa fàit gnente për chila se cola fomna a l’avèissa nen csì tant ansistù da felo rivé a l’esasperassion. Cola fomna a l’avìa tant sgonfialo, tormentalo o, coma ch’as dis, sëccaje le miole, che col povrom a l’era rivà a pensé: “Coma ch’i l’hai da fé për gaveme dai pé cola sgonfiadòira ...a podrìa fin-a riveme antëcà a pijema a s-giaf!”. La rispòsta, ëd sicur, a l’era: Fé lòn ch’at ciama e ch’a sarìa sò drit che it jë fasèisse.. An efet, a séguita la paràbola: “apress ëd lòn, a l’ha dit an tra chiel: ‘Bele s’i l’àbia gnun timor ëd Nosgnor nì ‘d considerassion për j’àutri, mach përchè costa vidoa am dà fastidi i-j rendrai giustissia: parèj a vnirà pì nen sì a romp-me ij ciap’”!
Costa sì a l’é la stòria. As podrìa pensé che Gesù a l’abia contà costa paràbola-sì për denunsié j’ngiustissie dla società e j’armedi ch’a l’han da pijé coj ch’a le patisso për fé valèj ij sò drit. A l’é nen parèj, o a l’é nen parèj an st’ocasion-sì. A l’è armarcàbil che Gesù a mension-a stò fàit nen për denunsié n’angiustissia ma për dé na lession an sla preghiera e an sla fej an Nosgnor: “E’ l Signor a l’ha dit: “Sté a sente lòn ch’a dis sta canàja ‘d giùdes. Forsi che Nosgnor a-j rendrà nen giustissia ai sò sernù ch’a lo prego dì e neuit? É-lo che chiel a-j farà speté për nen? A l’é sicur che Nosgnor a-j rendrà giustissia dlonch. Contut, ël Fieul ëd l’Òm, quand ch’a sarà d’artorn an sla tèra, trovrà-lo ancora ‘d fej?”.
A l’é nen che për Gesù combate j’ingiustisse a sia nen important, ma Gesù a-j sta a cheur dzurtut che nojàutri i capisso l’importansa e “ël potensial” ëd nòstra relassion con Nosgnor Dé e a la pràtico coma ch’as deuv. Gesù a fà pròpi l’opòst ëd lòn ch’i farìo nojàutri: nojàutri i pensoma mach a le còse dë sto mond, coma s’a fusso tùt, e i rivoma a cambié gnente. Gesù a pensa prìma a le còse dlë spirit, a mostra a butesse an relassion con Nosgnor Dé ...e le còse dë sto mond a cambio përdabon.
A-i é, donca, tre còse che l’evangelista Luca a buta al prinsipi dë st’episodi e ch’a l’é ‘l but ëd costa paràbola ‘d Gesù: (1) a venta sèmper preghé; (2) a venta preghé sensa strachess-ne; (3) Nosgnor a l’é sicur ch’ a-j rendrà giustissia ai sò sernù; (4) La fej a l’é ‘n valor ràir ma pressios.
(1) A venta sèmper preghé. Preghé a l’é nen përnunsié na litanìa ‘d paròle religiose a ripetission o d’arpete dj’orassion già confessionà coma s’a fusso na “fòrmula màgica” ch’as chërd “d’efet sicur” dëdnans a na divinità coma ch’a fan ij pagan. Gesù a dis: “Quand ch'i preghe, parle nen tant për parlé coma ch'a fan ij pagan ch'a penso che con soa ciàciara as faran scoté. I l'eve nen da smijé a lor, përchè vòst Pare a sà bin còsa ch'i l'eve da bzògn dëdnans ch'i-j lo ciame” (Maté 6:7-8).
Preghé a l’é esse an relassion con Nosgnor Dé, na relassion viva, parèj ch’a l’avìa da esse quand che Chiel a l’ha creà j’uman. L’òm, l’esse uman, a l’é stàit creà për esse an relassion costant con Nosgnor. Ristabilì, arpijé, nòstra relassion (ch’a l’é blocà), con Nosgnor Dé a l’é ‘l bu, ël motiv, la càusa përché ‘l Salvator Gesù Crist a l’é vnùit an ësto mond. Gesù a l’ha mostrane che Dé a l’é nòst Pare dël cél, e nojàutri i soma ij sò fieuj d’adossion. A l’é për lòn che preghé a l’é nen mach dì ‘d paròle, ma resté an relassion cossienta, informà, con Nosgnor. “Sèmper preghé” a veul nen dì sté sèmper an ginojon a recité, a dì, “d’orassion”, ma scoté con fiusa lòn che Dé nòst Pare an dis ant Soa Paròla, essje dovert për feje ubidiensa. A veul dì ëdcò duverteje nòst cheur ëd manera spòtica coma ch’a fà ‘n fieul con sò pare, e coma ch’a fan doe përson-e ch’as veulo bin; a veul dì buteje dëdnans sensa tëmma tut lòn ch’i l’oma ant ël cheur, ch’a podrìa bin esse d’arceste, ma ‘dcò ‘d ringrassiament e ‘d làude - d’espression d’amor. Un pare con sò fieul o doi ch’as veulo bin as parlo nen con ëd fòrmule, ma ‘d manera spòtica për vive ansema an relassion, an na relassion “creativa”. A l’é parèj ch’i l’oma da “preghé sèmper”. A veul dì pa mai chité la relassion ch’i l’oma con Nosgnor, lassé che gnente mai as buta an mes për bloché costa relassion përché a l’é ant lòn ch’a consist nòstra vita.
(2) A venta preghé sensa strachess-ne. Doi ch’as veulo bin podrìo-ne strachess-ne ‘d soa relassion ëd lor? An ësto mond a podrìa bin capité quand che l’amor a finiss, a-i é pì nen, quand ch’a ven a manché përchè un dij doi a ciapa na delusion fòrta, o ch’a l’é tradì. Contut, l’amor ëd Nosgnor a ven mai a manch për coj ch’a-j son ligà da soa aleansa e promësse, për coj che, për salveje dal pecà, a l’ha dàit Sò Fieul a meuire an sna cros.
L’Apòstol a scriv: “Se Nosgnor a l'é për noi, chi é-lo ch'a sarà contra 'd noi? Sensa dubi, col ch'a l'ha nen sparmià Sò ùnich Fieul, ma ch'a l'ha dalo a la mòrt për tùti nojàutri, com ne darà-lo pa 'dcò ògni àutra còsa con Chiel? Chi mai podrìa-lo porté d'acuse contra ij sernù 'd Nosgnor? Nosgnor medésim a l'é col ch'a-j giustifica. Chi mai podria-lo condaneje? Crist a l'é col ch'a l'é mòrt, e quajcòsa 'd pì, col ch'a l'é arsussità, ch'a l'é 'dcò a la drita 'd Nosgnor e che fin-a a prega për noi. Chi é-lo ch'a podria mai separene da l'amor ëd Crist? Peulo esse ij sagrin, o l'aflission, o la persecussion, o la famin-a, o la nudità, o 'l pericol, o la spa? Coma ch'a lé scrit: "I andoma 'ncontra a la mòrt tùit ij dì; i soma considerà tanme 'd feje da masel". Al contrari, an tute ste còse i l'oma completa vitòria gràssie a Col ch'a l'ha vorsune bin!” (Roman 8:31-37).
Ëd n’amòr parèj i podrìo mai vnine strach! E se Nosgnor a rëspond nen a nòstre preghiere? Beh, s’a rëspond nen a-i é sèmper na bon-a rason! I l’oma da serchene ‘l motiv! ...e la manera për serchene ‘l motiv a l’é ...për ël mojen dla preghiera! Ciamomje ‘l përchè! Ch’a sia ciàir, contut, che cola rason a l’é nen përchè Nosgnor a l’abia tròp da fé o ch’a sìa vnù strach e ch’a sìa partì për na vacansa! A l’é nen përchè, coma cola canaja ‘d giùdes, a l’àbia ‘d motivassion d’anteresse o ‘d ròbe parèj. Ël Dé ver e viv a l’é nen parèj dij dio fàuss, caprissios e bisar, e fin-a maléfich, dij pagan. S’at parèiss ch’at rësponda nen, Nosgnor a l’ha sèmper un bon motiv. Nosgnor, a toa preghiera, a peudrìa dite: “Éh, a va bin, It l’acòrdo”, ma coma ‘l bon Pare ch’a l’é, a podrìa dìte: it l’acòrdo nen sùbit, ma pì tard, quand ch’i chërdo ch’a sia mej. Nosgnor a l’é un Pare savi, e un pare savi a dà nen sèmper ai sò fieuj tut lòn che lor a veulo! Nosgnor a veul nen ëd fieuj vissià! A dà lòn ch’a l’han da bzògn quand ch’a chërd ch’a sìa giust ëd dèjlo! Pì ‘d lòn, Nosgnor a podrìa bin d’ che ‘d nò a na preghiera, quand ch’a chërd ch’a sia mej ëd nen dene lòn ch’i l’oma ciamaje, përchè për nojàutri Chiel a l’ha d’àutri mej proget!
(3) Nosgnor a l’é sicur ch’ a-j rendrà giustissia ai sò sernù. L’artard a rësponde a na preghiera, dlà ‘d lòn, a podrìa bin avèj na fonsion pedagògica, visadì, për mostrene për ël mojen dl’artard, quajcòsa d’important. A podrìa desse ch’i l’oma un pëccà da dësbarassess-ne; a podrìa desse ch’i l’oma da manca ‘f fé vnì pì ancreusa nòstra relassion con Nosgnor e Chiel a veul mostrene ch’i l’oma da parleje tùit ij dì e con ansistensa, e nen mach an manera spòtica. A podrìo esse vàire le rason dl’artard ëd Nosgnor ant ël rësponde a nòstre preghiere, ma Chiel a l’è e a sarà mai tantme cola canaja ‘d giùdes ch’i l’oma sentì ant la paràbola, përchè Nosgnor Dé a l’é un Pare ch’as pija ‘d soen dij sò e che ant lon a faliss mai. Ij sò! Coj ch’a-j aparten-o! Ij sò sernù! Coj ch’a l’ha piane la decision, da l’eternità, d’acordeje la grassia dla salvëssa! Coj ch’a veul tiré fòra da la miseria dël pautass dë sto mond ëd gent arvirosa e maléfica. Che bela ròba esse an tra “ij sò sernù”, përchè a lor (bele se a l’avìo nen meritass-lo) Nosgnor Dé a l’ha daje la grassia dla giustissia an Gesù Crist, ch’a-j rend degn d’esse an comunion con Chiel; la giustissia ‘d Gesù Crist ch’a-j lìbera dai sò pecà! E se ant le paròle ‘d Gesù, për “rende giustissia” a veul dì ch’a saran liberà da tùit ij sagrin ëd cost mond ch’a-j fan crijé a Chiel d’ess-ne liberà, a l’é sicur ch’a na saran liberà. Nosgnor a l’é ‘n Dé fedel! Ij sò nemis ëd lor a saran butà an deròta tantme a l’é stàit batù, anientà, da l’arsurression ëd Gesù Crist, l’ùltim nemis ch’i l’oma: la mòrt. Nosgnor Dé a l’é fedel a soe promësse.
(4) La fej a l’é ‘n valor ràir ma pressios. Tutun, Gesù, a la fin dë sta paràbola a fà la costatassion: “Contut, ël Fieul ëd l’Òm, quand ch’a sarà d’artorn an sla tèra, trovrà-lo ancora ‘d fej?”. La promëssa ‘d Nosgnor Gesù Crist a l’é che Chiel un dì a sarà d’artòrn. Trovrà-lo ‘d gent coma nojàutri che a l’han goernà ant ël cheur la fèj ant la certëssa ‘d Soe promësse? La fej and soa Paròla ch’a l’é scrita ant la Bibia? Gent ch’a l’é restaje fedel e ch’a l’é nen andà dapress a j’ilusion dë sto mond? Trovrà-lo (tant për fé ‘n gieugh ëd paròle) në strop ëd feje ch’a lo speto con fej e d’ubidiensa përchè Chiel a l’é sò ùnich Bergé ‘d lor? A-i sarà ‘d sicur në strop parèj, bele se col ëstrop ’a sarà nen tant grand…
I spero che Nosgnor a dia la grassia, a vojàutri ch’i seve rivà fin-a a sto pont-sì dla conversassion d’esse tuti ansema a deje ‘l bin rivà e ‘d podèj dì, coma ch’a dis l’apòstol Pàul: “I l’hai fàit un bon combatiment; i l’hai finì la corsa; i l’hai goernà la fej. A l’é conservà për mi un premi - la coron-a dla giustissia, che Nosgnor, ël giust Giudes, am darà ant ël dì ‘d sò artòrn. Ël premi a l’é nen mach për mi ma për tuti coj ch’a speto con impassiensa che chiel a comparissa” (2 Timòt 4:7-8).