La Fija dël Rè dj'Arfaj/Capitol 34
La Fija dël Rè dj'Arfaj[modifiché]
Cap. XXXIV - Ël darié grand anciarm[modifiché]
Damentre che Alverich, rablà via dai doi variàbij, as pressava andaré anvers cole tère che chiel a l'era stane lë sgnor vàire e vàire temp ëdnans, ij còrn dël Pais ëd j'Arfaj a l'avìo seguità a soné a Erl për tut ël di. E bele che mach Orion a fussa bon a sentje, a fasìo tutun frissoné l'aria an ëspantiand un vërseri 'd mùsica stravisa e mirabilianta e ampiniend ël di d'un portent che dcò j'àutri a 'ntërsentìo, parèj che vàire fijëtte a son fasse a la fnestra pr'antreivé lò ch'a l'era ch'a anmascava la matin. Ma viaman che 'l di a 'ndasìa anans, l'anciarm ëd cola mùsica silensiosa a l'é smortasse, arpiassà da 'n sentor ch'a 'mbrancava minca ment a Erl e ch'a smijava nonsié chèich ësmaravija scognossùa vzin-a a ruvé. Longh ëd tuta soa vita, Orion a l'avìa sempe sentù soné coj còrn da sèira, foravìa dij di ch'as portava mal: s'a sentìa ij còrn da sèira, a savìa ch'a l'avìa nen portà 'd dëscàpit a gnun. Ma cola vira, a l'avìo sonà la matin e a l'avìo seguità a soné tut ël di, tant 'ma na fanfara dëdnans a n'armeja an marcia. Contut Orion a l'ha beicà fòra dla fnestra sensa s-ciairé gnente: ij còrn a seguitavo a soné, ma chiel a savìa pa lòn ch'a nonsiavo. A ciamavo tutun ij sò pensé leugn da le ròbe dë sta Tèra, ch'a son lòn ch'as n'amporto j'òmo, leugn da tut lòn ch'a campa n'ombra. A l'ha pa parlà con gnun col di-lì e a l'é andàit trové ij sò sërvan e j'àutre creadure parije dël Pais ëd j'Arfaj ch'a j'ero vnuje dapress a lor an travërsanda la finansa. Tùit coj ch'a lo vëgghìo, a s-ciairavo 'n bèich ant ij sò euj ch'a mostrava che ij sò pensé a j'ero consentrà su 'd leu che lor a n'avìo por. Ij sò pensé a j'ero dabon leugn da 'mbelelì, përchè ch'a j'ero ancó na vira ansem a soa mare. E ij pensé 'd chila a j'ero ansem a chiel e a-j fasìo ruvé con foson tuta la tenn-rëssa che j'agn a l'avìo antërdije dë smonje con sò passé latin an s' nòste tère che chila a l'avìa mai comprendù. E Orion a l'era sigur, vassavèj coma, che chila àora a l'era pì vzin-a. Longh ëd tuta cola matin gòtica, ij culèis a l'han nen avù rechie e ij sërvan a l'han seguità a sautërlé 'ma 'd mat ant ij solé, dësgià che ij còrn dël Pais ëd j'Arfaj a-j dasìo na nuansa 'd màgica a tuta l'aria e a afaravo sò sangh, bele ch'a fusso pa bon a sentje. Ma anvers sèira a son antajasse che chèich cangiament gròss a l'era lì lì për ruvé e a son fasse tùit arnos e silensios. Cheicòs a-j portava na susnor carià dë splin për sò pais anmascà tant leugn, coma se n'òra a l'hèissa bufaje a giass an sël moro an ëvnisenda drita dai làus dël Pais ëd j'Arfaj; e lor a corìo anans e 'ndré për le stra a sërché cheicòs ëd màgich, për tant pasié sò esse soj trames a le ròbe dë sta Tèra. Ma a l'han trovà pa nèn ch'a jë smijèissa a j'alis nassù da n'anciarm, ch'a chërsìo splendrient an sj'arvere dij laghèt dël Pais ëd j'Arfaj. La gent ëd la vilòtola as n'ancorzìo ch'a j'ero 'ndaspërtut, e a l'avìo l'anvìa ch'a tornèisso ij di 'd na vira, dnans ch'a-i ruvèisso tute cole mascarìe a Erl. Cheidun a surtìa dë sfrandon për andé a ca dël Preciàire e butesse a la sosta da chiel trames a soe ròbe consacrà, leugn da tute le sagme tope ch'a-i era 'nt le stra e tute le fajarìe ch'a sfurmiolavo e a fasìo cabassa ant l'aria. Ël sant òm a-j dësfendìa con soe maledission ch'a paravo via ij culèis linger e van e a sbaruvavo fin-a ij sërvan, bele che l'efet as possèissa pa vàire dëscòst da chiel; lor as na corìo via e a 'ndasìo fé le stiribàcole e ij bërlocù mach na frisa pì 'n là. E damentre che la cita partìa 'd gent as mugiava dantorn al Preciàire për sërché n'arpar da tut lòn ch'a-i era 'nt l'aria e ch'a la fasìa pì frosa e mascheugna, viaman che 'l di a 'ndasìa a la fin, d'àutri a son andàit da Narl e da j'ansian ëd la ciambrèja d'Erl sempe an facende për dije: "Beiché lì lòn che vòsti proget a l'han ocasionà. Beiché lòn ch'i l'eve portà ant ël vilage."
Gnun ëd j'ansian a-j rëspondìa d'amblé, e tùit a-j disìo ch'a duvìo fé ciambrèja për parlesse antra 'd lor, da già ch'as promëttìo motobin ëd lòn ch'a dëscutìo ant la ciambrèja. Con ës but, a son torna cujisse ansema ant la fòrza 'd Narl. A l'era da sèira, contut ël sol a l'era 'ncó nen cogiasse e Narl a l'avìa 'ncó nen livrà sò travaj, ma 'l feu a 'ncaminava a luse d'un color pì fonsé trames a j'ombre ch'as glissavo 'nt la fòrza. J'ansian a son intrà moronù an marciand a cit pass, da na part përchè ch'a l'avìo da stërmé soe betise a la gent dël pavalin sota n'ancolura rudia, da l'àutra përchè che la màgica a l'era fasse tant voajanta e pèisa ant l'aria ch'a l'avìo tëmma che chèich portent gròss a fussa vzin a ruvé. A son astasse an ciambrèja drinta a la stansia la pì a l'interior ëd la ca, damentre che 'l sol a calava e ij còrn ëd j'arfaj a sonavo sclin e trionfant, a fusso mach ëstàit bon a sentje. As na stasìo astà ciuto 'mbelelì, e dla resta, lòn ch'a l'avrìi-lo podù dì? A l'avìo sustà le mascarìe e àora a j'ero ruvà. A-i era 'd sërvan an tute le stra, ëd gomlin a j'ero angringiasse ant le ca, le neuit a j'ero tut un balé 'd culèis e l'aria a l'era satìa 'd na màgica scognossùa. Lòn ch'a pudìi-lo dì? Da lì a 'n pòch, Narl a l'ha dit che duvìo dvisé 'n pian neuv, da già che lor a j'ero sempe stàit ëd gent tëmrosa 'd Dé e àora a-i era 'd ròbe anmascà 'ndaspërtut a Erl, e viaman pì tante a na vnisìo minca neuit da 'nt ël Pais ëd j'Arfaj për butesse ansem a j'àutre: lòn ch'a sarìi-lo ancapitaje visavì dle costume veje se lor a l'hèisso nen ëdvisà 'n pian? Le paròle 'd Narl a l'han butaje tùit an len-a, bele ch'a antërsentèisso la mnassa frosa dij còrn ch'a j'ero nen bon a sente; dëscore d'un pian a l'ha faje cheur, përchè ch'a pensavo che parèj a sarìo stàit bon a pijé dë mzure contra le mascarìe. E un apress a l'àutr a son aussasse për parlé 'd lòn ch'a ventava fé. Ma al calé dël sol, la dëscussion a l'é andàita a bel pòch a la fin. E soa por ch'a-i fussa cheicòs ëvzin a ruvé a l'era fasse na sigurëssa. Oth e Threl a son ancorzuss-ne për prim, sicoma ch'a j'ero costumasse ai mascheugn ant ij bòsch. Tùit a savìo ore che cheicòs a l'era lì lì për ancapité. Ma gnun a savìa lò ch'a fussa e a stasìo tùit astà ciuto a ciamesse 'd dimande ant la lusor ëd lë scalabrum.
Lurulu a l'ha s-ciairala për prim. A l'avìa revà tut ël di dij laghèt ëd montagna dël Pais ëd j'Arfaj, verd da j'erbe ch'a-i chërsìo dantorn e, viaman pì fastudià dla Tèra, a l'era andass-ne për sò cont an sël cò 'd na tor ch'as dëstrava dal castel d'Erl e a l'era postasse an s'un murajèt merlonà, butandse a smirajé 'nvers ca pien dë splin. Parèj, an vardanda le tère cognossùe, a l'ha s-ciairà la ligna lusenta ch'a vnisìa anans anvers Erl. E da chila a l'ha sentù aussesse, antant ch'as fronzìa a passé an sij sorgh, ël ciusij minciant ëd vàire balade veje, da già ch'a ruvava an ëmnandse dapress tute sòrt ëd memòrie, melodìe antiche e vos dësmentià, e a portava torna andaré su nòste tère lòn che 'l temp a l'avìa pnassà via. A l'era 'n camin a vnì anans ësplendrienta 'ma la Stèila dla Sèira, an bërlusend ëd color ëstravis, sertidun pitòst comun sì an sla Tèra, d'àutri dëscognossù 'd pianta fin-a a nòste cabalestre. Lurulu a l'ha comprendù dun-a ch'a l'era la finansa dël Pais ëd j'Arfaj. Anlora, vëgghenda sò pais da fàula, a l'ha torna tirà fòra soa motria e, da 'n sò pòst àut ëd vardia, a l'ha campà dë s-cionf ësgarient ëd grign ch'a l'han arsonà sij cuvert da bass tant 'ma 'l bërtavlé dle lerde. E drinta ai solé ij cit sërvan ëspers ëd soa ca a son arfëstiasse a sente la gaità 'd Lurulu, bele ch'a savèisso pa lòn ch'a la ocasionava. Orion a sentìa àora ij còrn soné tant fòrt e vzin, e con tant d'ardiman e 'd blaga e, bele parèj, con un ton tant malincuros e revant, che ore a savìa përchè ch'a sonavo: a savìa ch'a nonsiavo la vnùa 'd na prinsëssa dj'arfaj, a savìa che soa mare a tornava da chiel. Su soa bricòla àuta, Ziroonderel a lo savìa dcò, butà an sj'avis da soa màgica. An vardanda da bass travers la sèira, a l'ha s-ciairà cola ligna bërlusenta, color ëd j'ambrun ëd sèire d'istà dësmentià 'd tant temp andaré, ch'as bogiava lesta 'n sij camp anvers Erl. A l'é scasi smaravijesse a s-ciairé cola bariera lusenta ch'a corìa 'n sle pasture, bele che soa savansa a l'hèissa nonsiaje ch'a sarìa ruvà. Da na banda a vëgghìa ij camp ch'i cognossoma, pien ëd le ròbe ch'i-j soma costumà, e da l'àutra, an beicanda giù da sò brich, a s-ciairava, daré dël finage da le mila nuanse, ël verd fonsé dle bronde dël Pais ëd j'Arfaj e soe fior anmascà e d'àutre ròbe che gnun, nì ch'a stravanièissa nì ch'a fussa inspirà, a pudrìa mai ëdvisé 'mbelessì an sla Tèra. Le creadure da fàula dël Pais ëd j'Arfaj a vnisìo anans ësparvere; e peui a-i ëvnisìa la Sgnora dël pais anmascà: la Prinsëssa Lirazel ch'a tornava 'ndaré a soa ca an marcianda për nòste tère e mnandse dapress ël Pais ëd j'Arfaj, con la lus ëd l'ambrun ch'a-j surtìa da soe man ëtnùe marlàit ëslongà an fòra. A vèje sòn e tut lòn dë stravis ch'a vnisìa anans an sle tère cognossùe, o miraco an causa a 'd memòrie veje ch'a ruvavo con ël finage dl'ambrun o 'd balade d'antan ch'a 'rsonavo lì 'ndrinta, na gòj dròla a l'é calà con un frisson su Ziroonderel e, se le masche a son bon-e a pioré, chila a l'ha piorà.
Antlora da le fnestre le pì àute dle ca, la gent a l'han ancaminà a vèje la ligna lusenta ch'a l'era pa gnun ëd jë scalabrum ëd sa Tèra: a la vëgghìo slusì con sò ciàir parij ëd col ëd le stèile e vnì anans adasi anvers lor. A bogiava pian tant 'ma s'a l'hèissa malfé a fronzisse an sla surfassa grotolùa dla Tèra, bele che dnans, an bogiandse an sle tère dël Rè dj'Arfaj, a l'hèissa viagià pì lesta che na fusëtta. E për gionta, a son ëscasi pa smaravijasse për 'ma ch'a l'era foravìa, da già ch'a son trovasse dun-a an mes a ròbe ch'a-j j'ero bin costumà, përchè che le memòrie veje ch'a-j flotavo dëdnans, tant 'ma n'òra dnans ch'a ruva 'n tron, a l'han tabussà con un crèp subitani a sò cheur e a soe ca e, ëd bòt an blan, a son ëstàit torna an mes a lòn ch'a l'avìo 'd longa man përdù e dësmentià. Dëdnans a la ligna ch'a s'arambava e a lusìa d'un ciàir surnatural, a-i ciosionava un son tant 'ma col ëd la pieuva 'n sle feuje, ëd sospir ch'a vnisìo dal passà, bësbijà vàire vire, ëd ciusij ëd moros ëd tant temp andaré ch'a seguitavo a esse arpetù. E a còl ëd cola gent, antant ch'as fasìo ciuto a la fnestra, a l'é calaje n'imor ch'a fasìa vardé andaré ant ël temp con ësplin e dossor, l'istessa sòrt d'imor ch'a stà a l'avàit trames a le feuje gròsse dl'arzìvola* drinta a 'd giardin antich cand ch'a-i é pì gnun ëd coj ch'a l'han cudine le reuse o 'd coj ch'a l'han avune car ij canton ombrios.
Cola ligna con la ciairor ëd le stèile e con j'arcòrd d'amor përdù a l'avìa pa ancó sfrisà le muraje d'Erl o ruvaje a còl a le ca, ma a l'era tutun tant aranda che ij sagrin ëd tùit ij di, ch'a tnisìo la gent tacà al present, a l'han pijà a glissé via a bel pòch, e lor a l'han ancaminà a sente 'l solage pasiant dij di passà e l'argal ësmonù da 'd man bonìvole che da vàire temp a j'ero fiapisse e virasse an póver. Anlora ij pare e le mare a son frandasse fòra da le masnà, ch'a giuvavo a sauté la còrda për la stra, për ëmneje antëcà sensa dije përchè, parèj da nen ësbaruveje. Ij visage malsoà dij sò për un moment a l'han daje l'arbit ai cit, ma peui dontrè 'd loràit a l'han beicà a matin e a l'han vëggù la ligna lusenta. "A l'é 'l Pais ëd j'Arfaj ch'a ruva," a l'han dit, e a l'han seguità a dësmoresse. Ij can a comprendìo lòn ch'a l'era 'n camin a vnije, bele ch'i sia pa bon a dì lòn ch'a savèisso; ma a l'era ruvaje na sòrt d'anfluss dal Pais ëd j'Arfaj, parij ëd col ch'a ven da la lun-a dura, e a l'han baulà 'ma ch'a costumo fé ant le neuit ësclinte, cand che ij camp a son fongà sota 'l ciàir ëd la lun-a. Ij can për le stra, ch'a stan sempe an sël pijte-varda për nen che cheicòs ëd foravìa a peussa ruvé, a savìo che gròssa drolarìa a s'arambèissa e a la nonsiavo a tùit pianta ant la val. Ël vej corior andrinta 'd sò ciabòt, vàire camp pì an là, an beicanda fòra da la fnestra për vèje se sò poss a fussa giassà, a l'ha vëggù na matin dël mèis ëd maj ëd sincant'agn andaré e a-i era soa fomna ch'a cujìa la silingria, da già che 'l Pais ëd j'Arfaj a l'avìa parà via 'l Temp da 'n sò giardin. Ij cornajass a j'ero andass-ne da 'n sle tor d'Erl e a j'ero volà 'nvers ossident. Ël baulé dij can d'Orion a 'mpinìa l'aria, parèj 'ma 'l giapé dj'àutri can pì cit. Peui, ëd crèp, tut ës ciadel a l'é chità e a l'é calaje 'n gròss silensi an sla traciòla, tant 'ma s'a fussa calaje a l'improvista chèich desen-e 'd sentim ëd fiòca. E travers ël silensi, a l'é ruvaje dlicà na mùsica veja e stravisa, e gnun a l'ha pì parlà 'd pianta.
Anlora, da 'nté ch'a l'era astà a beiché dapé dl'uss con ël manton pontajà 'n sla man, Ziroonderel a l'ha vëggù la ligna lusenta toché le ca e fërmesse, tant 'ma s'a l'hèissa antrucà cheicòs ëd tròp fòrt për soa màgica e, bele ch'a fussa tnùa andaré da le ca, a l'ha pijà a scorje dantorn da minca banda. Contut ij ciabòt a l'han butà 'l fren mach për n'àtim a col fluss ëstravis, ch'a l'é spantiasse dun-a ansim a lor con në s-ciòp dë s-ciuma surnatural, coma na metéora d'un metal ëscognossù ch'a brandèissa 'nt ël cel, e a l'é passà anans an lassanda le ca diferente, con n'aria mascheugna e anciarmà, coma s'a surtèisso fòra da 'nt un passà motobin leugn, mnà andaré dal dësvijesse subitani dle memòrie dij grand antich.
E apress a l'ha vëggù 'l fieul che chila a l'avìa anlevà, marcé anans ant la lus ëd l'ambrun, tirà da 'n podèj pa manch fòrt che col ch'a bogiava 'l Pais ëd j'Arfaj. A l'ha vëggù chiel e soa mare ancontresse torna andrinta 'd tuta cola lus ch'a vempìa la val con sò eclat. E dcò Alverich a l'era ansem a chila, e tùit doi a j'ero na frisa dëscòst da le creadure da fàula ch'a l'avìo faje da scòrta a la prinsëssa për tuta la stra a parte da le combe dle Montagne dj'Arfaj. Da Alverich a j'ero vantà via le marche dël pèis ëd j'agn e tuta la malpron për ël vagabondage: ëdcò chiel a l'era tornà ai di d'un temp leugn, compagnà da la mùsica 'd balade veje e dal son ëd vos ëd longa man përdùe. Ziroonderel a l'é nen ëstàita bon-a a s-ciairé le lerme dla prinsëssa cora ch'a l'ha ancontrà Orion apress d'esse stàit tant leugn un da l'àutra për tant ampéss, përchè che, bele che sé lerme a splendrièisso 'ma dë stèile, chila a l'era drinta a col finage, fongà an tuta la s-ciandor dël ciàir ëd le stèile ch'a-j lusìa dantorn tant 'ma la fassa anluminà d'un pianeta. Ma combin che la masca a l'hèissa pa podù vèje sòn, a-j ruvava ciàir a soe orije veje 'l son ëd canson ch'a tornavo ant le tère cognossùe vnisenda da 'nt le cite combe dël Pais ëd j'Arfaj, anté ch'a l'avìo minojà tant an longa: a j'ero tute le canson e le rënne d'antan ch'a j'ero spërdusse fòra dle stansie dle masnà dla Tèra, e ore a cantavo sotvos dël rëscontr ëd Lirazel e Orion. A la bonora, Niv e Zend a l'han avù d'arlass da sò fantasié stravaniant, përchè che ij sò pensé vacilant a son pasiasse ant la chiete dël Pais ëd j'Arfaj, e a l'han durmì tant 'ma a fà 'n ganivel su sò erbo cand che la sèira a pòrta rechie an sël mond. Ziroonderel a-j vëgghìa, un davzin a l'àutr al càuss ëd le bricòle, na frisa dëscòst da Alverich. E peui a-i era Vand trames a soe feje dorà ch'a j'ero an camin a tasté ij gius ëstravis e doss ëd fior mirabiliante.
Lirazel a l'era vnùita a trové sò fieul compagnà da tùit si portent e a l'era rablasse dapress ël Pais ëd j'Arfaj che dnans d'antlora a l'era mai bogiasse pì leugn che la longheur ëd na ciochëtta dëdlà dël finage con la Tèra. A son rëscontrasse andrinta d'un vej giardin ëd reuse, al càuss ëd le tor d'Erl, anté che chila a l'avìa spasgià na vira e che pì gnun a l'avìa cudì da coj di-là. D'erbàiss àut 'ma tut a 'mbarassavo ij sò santé, e bele si-lì a j'ero vnù fiap da la frèid ëd la fin ëd novèmber: le gambe sëcche tané 'd s'erbe a schërzinavo dantorn ai pé d'Orion damentre ch'a-i marciava an mes, e peui a s'aussavo torna daré 'd chiel arlongh dij viasseuj pì nen cudì da gnun. Nopà che dëdnans a chiel as dësbandìo con tuta soa blëssa amposanta 'd gròsse reuse splendriente ant l'eclat ëd l'istà. Lirazel e Orion a son rëscontrasse antra Novèmber, che chila a campava andaré an ëvnisenda anans, e cola stagion ëd le reuse d'un temp tant leugn che chila a l'avìa mnà torna an sò giardin. Për un moment ël giardin tut brasì* a l'é restà parèj 'ma a l'era, sensa cangé, ma apress a l'é ruvaje 'd bòt la s-ciandor ëd na fiorìa mirabilianta, e 'l cant bàut e gigg ëd j'osej da 'n sle bronde 'd senten-e d'erbo a l'ha daje 'l bin ruvà a le reuse dël temp d'antan. Orion a l'era torna an mes a la blëssa e a lë splendrior ëd di che chiel a na goernava mach n'arcòrd vagh, ma contut piasos e testass, com a-i ven për tuta ròba che j'òmo a ten-o tant 'ma lòn pì pressios ch'a l'han; ma 'l leu anté che tut sòn a l'é sarà 'ndrinta, a l'é ciavà a doi vir ëd crica e nojàit i n'oma pa la ciav. E peui ël Pais ëd j'Arfaj a l'ha dësbordà su Erl.
Mach la cita gesia dël Preciàire e 'l giardin dantorn a son restà na part ëd nòsta Tèra, na cita ìsola contornà dai portent, coma 'l cò solengh ëd ròch ëd na montagna cand che le nebie as destro a lë scalabrum da le combe dj'autipian e a lasso mach pì na sima scura a vardé le stèile, da già che ij bòt ëd la ciòca a tnisìo marlàit andaré la màgica e 'l finage dl'ambrun tut dantorn. Ambelelà, chiel a l'ha vivuje bin e bianes trames a soe ròbe consacrà e a l'era pa mach për sò cont, përchè dontrè d'àutri ch'a j'ero stàit rajà fòra dal fluss anciarmà, a-j vivìo ansema an col tòch sàcher ëd tèra e a-j fasìo për sërvent. E chiel a l'ha tirà anans pì tanti agn che n'òm an sla Tèra, bele che pa tùit j'agn ch'a l'avrìa vivù ant ël Pais ëd j'Arfaj. Gnun a l'ha mai pì travërsà 'l finage dl'ambrun, da la masca Ziroonderel an fòra, che da soa bricòla pen-a mach dëdsà dël finage da la banda dla Tèra, a 'ndasìa su soa ramassa ant le neuit pien-e dë stèile a fé torna vìsita a soa sgnora, anté che chila a vivìa nen tocà dal passé dj'agn ansem a Alverich e Orion. Da 'mbelelà chila a ven mincatant an voland àuta dë 'd neuit su soa ramassa, e gnun a la s-ciaira pa da sì-bass an sla Tèra, foravìa ch'a-j ancàpita 'd vèje ch'as dëstissa 'd crèp na stèila apress a l'àutra për l'àtim che chila a-j passa dëdnans. As buta astà arand a j'uss dij ciabòt e a conta dë stòrie dròle a coj ch'a-j n'anfà cheicòs d'avèj ëd neuve an sle smaravije dël Pais ëd j'Arfaj. I l'avrìa gòj për dabon dë scotela torna!
Apress d'avèj përnonsià 'l darié dij sò ancantament ch'a l'avìa bolvërsà 'l mond, e con soa fija torna 'd bon-imor, ël Rè dj'Arfaj, astà su sò tròno anfrun, a l'ha tirà 'n sospir d'arlass, bianes d'avèj torna mnà la pas che 'l Pais ëd j'Arfaj a costumava ess-je fongà 'ndrinta. Tut sò regn a l'ha seguità a sugné an cola chiete sensa temp ch'a fà bin malfé a figuresse a nojàit fin-a an beicanda d'istà ij mortiss d'eva vërda e përfonda. Ëdcò Erl a l'é butasse a sugné ansem al rest dël Pais ëd j'Arfaj, e an sa manera a l'é surtì da tùit j'arcòrd ëd la gent. Parèj, cand che ij dódes vej ëd la ciambrèja a l'han ghincià fòra dla fnestra dla stansia la pì stërmà dla ca, arand a la fòrza 'd Narl, anté ch'a j'ero an camin a fé 'd pian, e a l'han vardà le tère ch'a cognossìo bin, a son ancorzusse ch'a j'ero pa pì le tère che lor a cognossìo.