La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Re/1Re 16

←1 Rè 15

La Bibia piemontèisa Lìber dij Rè

1 Rè 17→

La Bìbia piemontèisa - 1 Rè 16

1 Rè

16

¹Sossì a l’é ‘l mëssagi contra 'd Basa ch’a l’é rivaje a Ieu, fieul ëd Canani: ²“Mi i l’avìa tirate sù da la póer e i l'hai fate governé dzora 'd mè pòpol, Israel. Pura ti 't ses andaje dapress al cativ esempi 'd Geroboam. Ti ‘t l’has provocà mia ira cissand mè pòpol a comëtte ‘d pëccà. ³Përparèj che mi i son pront a sijé^[1] Basa e soa famija, e fé vnì toa famija parèj ëd cola ëd Geroboam fieul ëd Nebat. ⁴Ij can a rusieran ij mèmber ëd la famija 'd Basa ch’a meuiro an sità, e ij voltor as mangeran coj che a meuiro an campagna”.

⁵Ël rest ëd lòn che a l'é ancapitaje ant ël regn ëd Basa, comprèis lòn ch’a l'ha fàit e soe gesta, a l’é anregistrà ant ël lìber^[2] “Stòria dij Rè d'Israel”. ⁶Peui Basa a l'é mòrt e a l'é stàit sotrà a Tirza. Sò fieul Ela a l'ha pijà sò pòst coma rè d’Israel. ⁷Ël mëssagi ‘d Nosgnor contra Basa e soa famija a l’era rivaje për ël mojen dël profeta Ieu, fieul d’Anani. Nosgnor a l’avìa dije lolì përchè Basa a l’avìa fàit lòn ch’a l’é mal ëdnans a Nosgnor (propri coma ch’a l’avìa fàit la famija ‘d Geroboam). La flin-a ‘d Nosgnor a l’era stàita provocà për motiv dij pëccà ‘d Basa.

Ela, rè d’Israel

⁸Ant l'ann ch'a fà vintesses dël regn d'Asa dëdzora 'd Giuda, ël fieul ëd Basa, Ela, a l'é vnùit esse rè d'Israel; a l'ha regnà a Tirza për doi agn.

⁹Sò servitor, Zimri, comandant ëd metà dla soa fòrsa ‘d chèr ëd guèra, a l'ha congiurà contra 'd chiel. Antramentre che Ela a l'era a Tirza e a l’era anciocasse ant la ca d'Arza, aministrator dël palass ëd Tirza, ¹⁰Zimri a l’ha fàit irussion ant la ca, a l’ha frapalo e a l’ha massalo. Sòn a l'é rivà ant l'ann che a fà vintesset dël regn d'Asa dzora 'd Giuda. E Zimri a l'ha regnà al pòst d'Ela.

¹¹Vnùit rè e ocupà 'l tròno, a l'ha massà tuta antrega la famija 'd Basa. Gnanca 'n mas-cc che a-i fussa dla famija ‘d Basa a l'é stàit risparmià; ëdcò tùit ij sò parent e amis a son ëstàit ësterminà. ¹²Zimri a l'ha dësblà antrega la famija 'd Basa, conform a la sentensa 'd Nosgnor contra 'd Basa për boca dël profeta Ieu. ¹³Tut sossì a l’é ancapità për motiv dij pëccà fàit da Basa e da sò fieul Ela, e për motiv dij pëccà che chiel a l’avìa cissà ‘l pòpol a comëtte. A l'avìo provocà l’ira 'd Nosgnor Dé d'Israel con ij sò idoj sensa sust.

¹⁴Ël rest dij fàit ch’a son ancapitaje durant ël regn ëd Basa ansema a soe amprèise, a l’é scrit ant ij lìber "Lìber dij Fàit dij rè d'Israel".

Zimri, rè d’Israel

¹⁵L'ann che a fà vintessèt dël regn d'Asa dzora 'd Giuda, Zimri a l'é rivà esse rè d'Israel; ma a l'ha regnà mach për set di a Tirza. L'arvira 'd Zimri a l'era ‘ncapità antramentre che l'armeja d’Israel a l'era ‘n camin ëd ataché la sità dij Filisté Ghibeton. ¹⁶Cand ch’a l’é rivaje la neuva dël tradiment ëd Zimri e che chiel a l’avìa massà ‘l rè, an col’ istessa occasion lor a l’han nominà Omri, ch’a l’era ‘l comandant ëd l’armeja, coma neuv rè d’Israel. ¹⁷Apress, Omri a l’ha mnà l’antrega armeja d’Israel a taché Tirza, la capital d’Israel. ¹⁸Cora che Zimri a l'ha vëddù ch’a l'avìo pijàit la sità, a l'é intrà ant la part fortifià dël palass real, a l’ha daje feu al palass e a l'é mòrt fasend-se pijè da le fiame. ¹⁹Tut sòn a l'é rivà përché ‘dcò chiel a l’avìa fàit lòn ch’a l’é mal a j’euj ‘d Nosgnor. A l’era, an efet, andaje dapress al cativ esempi ‘d Geroboam an tùit ij pëccà ch’a l’avìa comëttù e ancoragià tut Israel a fé l’istess.

²⁰J'àutri fàit dël regn ëd Zimri, comprèis ij particolar 'd soa congiura, a son ëstàit arportà ant ël lìber "Lìber dij Fàit dij rè d'Israel".

Omri, rè d’Israel

²¹An col temp-lì, la gent d’Israel a l’era dividusse an doe fassion. La metà dël pòpol a pijava le part ëd Tibni fieul ëd Ghinat, e a vorìa felo rè; l'àutra a stasìa da la part d'Omri. ²²Ma ij partigian d'Omri a son ëstàit pì fòrt dël partì ëd Tibni fieul ëd Ghinat. Tibni a l’han massalo e Omri a l'é dventà rè. ²³Parèj, ant l'ann che a fà trantun dël regn d'Asa dzora 'd Giuda, Omri a l'é vnùit esse rè d'Israel. A l'ha governà për dodes agn, ses a Tirza. ²⁴Pì tard chiel a l'ha catà për doi talent^[3] d'argent la colin-a conossùa con ël nòm ëd Samaria da sò proprietari, ch’as ciamava Semer. Ambelelì a l'ha edificà na sità e a l’ha daje ‘l nòm ëd Samaria an onor ëd Semer, ël vèj proprietari dla colin-a 'd Samaria. ²⁵Omri a l’ha fàit a j'euj ëd Nosgnor ancora pes che tut i coj che a-i j'ero vnuje prima ‘d chiel. ²⁶Chiel a ‘ndasìa dapress al cativ esempi ‘d Geroboam, fieul ëd Nebat an tùit ij pëccà che sto-sì a fasìa e a fasìa fé ‘dcò a la gent d’Israel. Tut lòn a l’avìa provocà l’ira ‘d Nosgnor, ël Dé d’Israel, con ij sò idoj ‘d lor sensa valor.

²⁷J'àutri fàit dël regn d'Omri, l’estension ëd sò podej e tut lòn ch’a l’ha fàit, a son ëstàit arportà ant ël lìber "Lìber dij Fàit dij rè d'Israel". ²⁸Mòrt ch’a l’era Omri, a l’é stàit sotrà an Samaria. Sò fieul Acab a l’ha pijà sò pòst coma rè d’Israel.

Acab, rè d’Israel

²⁹Ant l'ann che a fà tranteut dël regn d'Asa dzora 'd Giuda, ël fieul d'Omri, Acab, a l'é vnùit esse rè d'Israel. Acab fieul d'Omri a l'ha regnà sù Israel për vintedoi agn an Samaria. ³⁰Acab, fieul d’Omri, tutun, a l’ha fàit lòn ch’a l’é mal a j’euj ëd Nosgnor, fin-a da pì che tùit ij rè ch’a l’ero stàit prima ‘d chiel. ³¹Coma se andeje dapress al cativ esempi ‘d Geroboam, fieul ëd Nebat, a fussa stàit nen pro grev, chiel a l’é mariasse con Iesebel, fija dël rè Etbal dij Sidòni. Peui chiel istess a l’ha 'ncaminà a prosternesse ‘dnans a Baal, për rendje l’adorassion.

³²Për prima ròba a l’ha fàit edifiché a Samaria un templ e n’autar an onor ëd Baal . ³³Peui Acab a l'ha drissà un paloch sacrà për Asera. A l'ha fàit pì chiel për fé anrabié Nosgnor Dé d'Israel che tùit ij rè d'Israel ch’a son vnuie anans ëd chiel ansema.

³⁴A l’é stàit ant ël regn d'Acab, che Chiel ël Betelita a l'ha arcostruì Gérico. Abiram, sò prim nà, a l'é mòrt an campand le fondamenta; Segub, sò fieul pì giovo, a l'é mòrt cora che a l'avìa butà ‘n pé soe pòrte. Lolì a l’é capitaje precis coma che Nosgnor a l’avìa dit a propòsit ëd Gérico a Giosuè, fieul ëd Nun^[4].

Nòte

1. La vista tradissional a angagia 'l comprende 'l verb בָּעַר (ba'ar) për significhé "a brusa". Contut n' alternativa a ciapa בָּעַר (ba'ar) tanme cheicòsa  che a veul dì ''ramassé via'' . Për lòn as podrìa 'dcò voltè: ''I son pront a taparé via Basa e soa famija''. A l'é ëdcò na metàfora che a sotsigna la natura distrutiva dël giudissi ‘d Dé ch’a l’é rivaje a còl.
2. Un ròl ëd bergamin-a.
3. Ël tërmo ebràich כִּכָּר (chiccar, "sèrcc") a s'arferis ëd costuma a cheicòsa 'd riond. Cora che a l'é dovrà për metaj a podrìa arferisse a 'n pèis a forma 'd disch fàit ëd metal o a n'unità ëd pèis, an géner considerà un talent. Ël pèis acetà për un talent ëd metal a l'é a peupré 150 lire d'argent.
4. Cfr. Giosuè 6:26.