La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Proverbi/Proverbi 19

←Proverbi 18

La Bibia piemontèisa Provèrbi

Proverbi 20→

La Bìbia piemontèisa - Proverbi 19

Provèrbi

19

¹A l’é mej un bonomass^[1] ch’a sia onest che coj ch’a doverto la boca mach për dì 'd ròbe grame - e che pròpi për lolì a mostro d’esse dë stupid.

²Lë zelo sensa conossensa a va pa bin, e col ch’a marcia tròp lest^[2] a s'antrapa^[3].

³La stupidità d’un òm a-j bolversa la vita^[4] e lòn ch’a fà a lo pòrta a deje la colpa a Nosgnor^[5].

⁴La richëssa a fà chërse 'l nùmer dj'amis, ma cand che un a l’é pòver j’amis a scapo vìa.

⁵Col che a testimònia 'l fàuss a l'avrà sò castigh e chi ch’a spatara 'd busiardarìe a podrà pa scapé da la punission ch’a mérita.

⁶A son tanti ij flateur^[6] dl’òm potent e tùit, a son amis ëd col ch’a fà ‘d cadò.

⁷Ël pòver a l'é dëspressià dai sò parent e ij sò amis as ëslontan-o da chiel. Fin-a s'a-j suplichèissa ‘d resté, lor a lo scotrìo pa.

⁸Chi ch’a sërca la sapiensa as veul bin e chi a la guerna a trovrà ‘d boneur^[7].

⁹Col che a testimònia 'l fàuss a l'avrà la pen-a ch'as mérita e col che a spatara 'd busiardarìe a farà na bruta fin.

¹⁰A conven pa na vita da sgnor a 'n fòl, nì che 'n servidor a comanda ai prinsi!

¹¹L'òm savi a mzura^[8] soa flin-a e a l'é soa glòria passé dzora^[9] dj'ofèise.

¹²La flin-a d’un rè a smija al braj dël leon e sò favor^[10] a l'é parèj dla rosà an sl'erba.

¹³Un fieul fòl a l'é na dësgrassia për sò pare e le ruse dla fomna a son në scolatiss sensa rechie.

¹⁴La ca e 'l patrimòni a rivo an ardità dai vej, ma na fomna 'd sust a l'é un cadò 'd Nosgnor.

¹⁵La gargarìa a buta seugn^[11] e 'l fagnan a patirà la fam.

¹⁶Chi ch’a guerna ij comandament ëd Nosgnor a guerna soa vita, chi, contut, a-j lassa da banda a meuirerà^[12].

¹⁷Chi ch'a fà carità al pòver a l'é coma s'a prëstèissa a Nosgnor, ch'a lo arcompensrà dël bin che a l'ha fàit.

¹⁸Coregg tò fieul fin-a che a-i sia dë speransa, dësnò chiel a podrìa mandé a baron toa vita.

¹⁹L’impassiensa a compòrta un pressi da paghé e col ch’a lo paga për n’àutr a l’avrà da paghèjlo an continuassion^[13].

²⁰Arsèiv volonté tùit ij conséj e j’istrussion ch’a son a disposission, përché ti ‘t peussa esse sèmpe pì savi.

²¹Ij pensé ant la testa dl'òm a son vàire: mach la volontà 'd Nosgnor, contut, a l’é cola ch’a val^[14].

²²Lòn ch’a rend anciarmanta na përson-a a l’é soa lealtà^[15]. A l’é mej esse pòver che un ch’as peussa pa fidess-ne^[16].

²³Ël timor ëd Dé a pòrta a la vita, a dà sicurëssa e a guerna dal mal.

²⁴Ël pìgher a buta soa man ant ël piat, ma peui a-j greva 'd portela a la boca!

²⁵Foëtta lë sbefios e 'l bonomeri as farà prudent, arpròcia col che a l'ha 'd testa e chiel a amprendrà la lession.

²⁶Col ch’a-j dà ‘d sagrin a sò pare e ch’a scota nen soa mare^[17], a l'é un fieul sensa onor e sensa cheur.

²⁷Mè car fieul! S’it chite dë scoté la dotrin-a bon-a, it vire la schin-a a la conossensa.

²⁸Ël testimòni corompù a rend ël giudissi na ròba da sbefiess-ne; la boca dij gram a travonda gramissia.

²⁹A son pront ij baròt për ij dëspressios e le patele për le spale 'd coj ch'a son sensa sust.

Nòte

1. O “un pòver”
2. Ebràich: ''col ch'a l'é lest con ij sò pé''. Ël verb אוּץ (ʾuts) a veul dì “esse pressà, avèj pressa”. Col ch’a agiss da svantà.
3. Ebràich: “a manca 'l but.” Ël partissipi חוֹטֵא (còteʾ) a peul ëdcò esse translà con “pecà”.
4. Ël verb סָלַף (salaf) ëd nòrma a veul dì “viré; tòrze, dé ël vir,” ma an cost contest a vorerìa dì “subvertì”.
5. O “sò cheur a s'anràbia con Nosgnor”.
6. Ël verb יְחַלּוּ (iëcallu) a sarìa 'mperfet ëd חָלָה (calah) ch'a signìfica “sërché favor; flaté; pasié.”
7. Ebràich: “trovrà bin”,  “a ancapiterà:” לִמְצֹא (limtsoʾ).
8. Ebràich: “a l'ha ralentà, pasià soa flin-a.” Ël perfet d' אָרַךְ (ʾarach, “esse long”) a veul dì “fé long; prolonghé.”
9. “Passé dëdlà, pa dé da ment,” “ignoré:”  עֲבֹר (ʿavor).
10. O “soa grassia”.
11. O “inatività ëd pianta”; la paròla תַּרְדֵּמָה (tardemah) a podrìa esse virà: “tombé da la seugn” (e.g., Génesi 2:21; Giòna 1:5, 6 ''seugn ancreus'').
12. D’àutri a l’han: “ma fate pa ciapé da la zara, ch'it podrìe masselo”.
13. A-i é chi ch’a lo volta: “L'òm prepotent a dev esse castijà, s'it lo përdon-e a vnirà na vira pì prepotent”.
14. Opura: 'Ij proget (ebràich חָשַׁב [cashav], “pensé; arconòsse; pianifiché; progeté”) ant ël cheur ëd l'òm a son vàire, ma mach lòn che a l'é aprovà da Nosgnor a rivrà'.
15. O “compassion”.
16. O “un busiard”.
17. O “a la manda via”.