La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Proverbi/Proverbi 12

←Proverbi 11

La Bibia piemontèisa Provèrbi

Proverbi 13→

Provèrbi

12

La Bìbia piemontèisa - Proverbi 12

¹A col ch’a-j pias la conossensa, a-j pias ëdcò la dissiplin-a^[1];  coj che a-j va pa d’arsèive ‘d coression^[2] a son mach ëd fòj^[3].

²Na përson-a brava as tira ‘l favor ëd Nosgnor, ma chiel a castìja col ch'a l'ha d'antension grame^[4].

³L’empietà^[5] a dà gnun-e certësse stabij, ma ij giust a son bin piantà^[6] përchè soe rèis ëd lor a van ancreus.

⁴Na fomna ch’a fà ij sò travaj con soen a l’é la coron-a ‘d sò marì, ma na fomna dzonesta a l’é tanme ‘n tumor malegn ch’a-j rusia j’òss.

⁵J’antension^[7] dle përson-e divòte a Nosgnor a son giuste, ma ij consej dj’émpi a son fraudolos.

⁶Le paròle dj’émpi a son tanme l’amboscà tendùa da ‘n sassin, ma le paròle d’un òm divòt a Nosgnor a salvo ‘d vite.

⁷J’émpi a meuiro e a son pa pì arcordà^[8], ma la famija divòta a Nosgnor a resta ant la memòria^[9].

⁸Na përson-a a l’é laudà për soa saviëssa, ma ‘n cheur përvers a patiss ël dëspressi.

⁹A l’é mej ‘n pòver^[10] ch’a sà gavess-la da sol che n'òm blagheur ch'a-i manca 'l pan.

¹⁰Ël giust a goerna soe bestie^[11] da bin, ma fin-a j’àt ij pì pien ëd compassion dj’émpi a finisso pr’ esse ‘d crudeltà.

¹¹Col ch'a travaja soa tèra ‘d bon-a veuja as gava la fam; chi ch’a-j cor dapress a 'd gavade^[12] a l'ha pa 'd servél.

¹²J’anvìe dj’émpi a son për j’amprèise dij gram, ma ij giust a son bin anreisà e a pòrto ‘d frut.

¹³Le paròle d’un malfasent a son la tràpola anté chiel midem a tomba^[13], ma ‘l giust a schin-a da cole situassion.

¹⁴Mincadun a mangia ‘l frut portà da soe paròle  e mincadun a pijerà an paga conforma ij sò travaj.

¹⁵Ël gadan a pensa che lòn ch'a fà a sia bin fàit, ël savi nopà a scota ij consèj ch’a-j dan.

¹⁶Ël badòla a fà a 'mpressa a fé vëdde soa flin-a, ël furb a-j dà pa da ment a j'ofèise ch’a-j fan.

¹⁷Un testimòni onest a dis la vrità, ma ‘n testimòni fàuss a dis ëd busiardarìe.

¹⁸A-i é col ch’a parla sensa pensè^[14] e a l'é parèj ëd na spa ch’a taja, ma la lenga dij savant a arpata^[15].

¹⁹Chi ch’a dis la vrità a resta për sèmper, ma le paròle d’un busiard^[16] a resto mach pr’ un moment.

²⁰L'ameiror^[17] a l'é ant ël cheur ëd col ch'a médita 'l mal, ij consijé 'd pas a l'han ëd gòj.

²¹Ël giust as la pija pa për lòn che a j'ancàpita, nopà ij përvers a son mai pasi.

²²La boca dij busiard^[18] për Nosgnor a l’é n’abominassion, ma a chiel a-j piaso coj ch’a diso la vrità.

²³L'òm antivist a fà pa visa^[19] ‘d lòn ch’a sà, ël cheur ëd col ch'a lé sensa sust a proclama d'esse fòl.

²⁴La man ch’a travaja ‘d bon-a veuja a l'avrà 'l comand, cola dël gargh a lo farà dventé ‘n servent.

²⁵L’afann^[20] a l’é ‘n pèis grev da porté, ma na paròla bon-a a lo fà content.

²⁶Ël giust a l’é na guida che ij sò amis a peulo fidess-ne, ma ij consèj dj’émpi a-j fan dëstradé.

²⁷Ël fagnan a l’é tant gargh da fé gnanca rostì le pijàite ch’a ciapa,  ma l'òm ch’a travaja ‘d bon-a veuja a l’é ‘n possess pressios.

²⁸An sël vieul ëd la giustissia as treuva la vita, ma la stra dël vissi^[21] a men-a a la mòrt.

Nòte

1. Për "dissiplina" as intend "mzure dissiplinarie", ëd coression.
2. O “d'esse arprocià”.
3. O “a son parèj dle bestie”. La paròla בַּעַר (baʿar, "stupid, beté") a riva da בְּעִיר (bʿir, "bes-cia, cabial). A s'arferiss a na mancansa 'd rassionalità (Salm 49:10; 73:22; 92: 7; 30: 2).
4. Ebràich: "n'òm dai proget gram ". Ël sostantiv מְזִמּוֹת (mësimmot, "pian gram, përvers, malegn") a foson-a parèj ëd n'agetiv atributiv: "n'òm gram, nòm ch'a concepiss ël mal".
5. O “la mancansa ‘d religion”.
6. Ebràich. "na rèis ëd giustissia ". Ël genitiv צַדִּיקִים (tsaddiqim, "giustissia") a fonsion-a parèj ëd n'agetiv d'atribussion. La figura "rèis" (שֹׁרֶשׁ, shoresh) a sotsigna la sicurëssa dij giust; a son piantà frem e a peulo pa esse dësraisà  ( "ij sant a l'han ëd rèis ancreuse"). Ij giust a son sovens paragonà a n'erbo (Salm 1: 3; 92:13).
7. O “ij pensé”, “le meditassion”.
8. O “a sparisso”.
9. O “a resta fërma”.
10. O “n’òm ëd condission ùmile”.
11. Ebràich: "a conòss"; "anchiet për ël benesse 'd...". Per יָדַע (yadaʿ) che a veul dì "piesse soen ëd": confronté Giòb 9:21; Salm 1: 6.
12. Ebràich: "ròbe veuide" o "ciòse/lòn ch'a l'é a dzoneus". Ël termo רֵיקִים (reqim) a s'arferiss a 'nseghitament a dzoneus ant ël tentativ ëd fé 'd sòld.
13. An ebràich "lass ëd n'òm". La paròla "lass, angassa" a 'ha 'l significà figurativ dël sostantiv מוֹקֵשׁ (moqesh"bocon, basan-a(?)" da יָקַשׁ [iaqash, "buté un bocon o na sedussion, n'ésca"]).
14. An ebràich: "na lenga d'ambreuj.". Il genitivo שָׁקֶר (shaqer, "tromparìa, angann") a foson-a tanme 'n genitiv ch'as peul assignesse. Ël sostantiv לָשׁוֹן (lashon, "lenga") a fonsion-a parèj ëd na sinédoche 'd part (= lenga) për l'antregh (= person-a).
15. O “a variss”. l termo בּוֹטֶה (boteh) a signìfica "parlé an manera svantà, sensa penseie''(ad esempi Levìtich 5: 4; Nùmer 30: 7).
16. An ebràich: "na lenga d'ambreuj.". Il genitivo שָׁקֶר (shaqer, "tromparìa, angann") a foson-a tanme 'n genitiv ch'as peul assignesse. Ël sostantiv לָשׁוֹן (lashon, "lenga") a fonsion-a parèj ëd na sinédoche 'd part (= lenga) për l'antregh (= person-a).
17. Pitòst che  מִרְמָה dël TM (mirmah, "angann"), as podrìa sugerisse  מֹרָה (morah, "amaritùdin, sagrin") tanme contrast a la gòj, ant la sconda metà dël vërsèt.
18. Lét. “ij làver ëd busiardarìa”. Ël genitiv שָׁקֶר (shaqer, "mantìa, fandònia, busiardarìa") a funsion-a tanme un genitiv atribuìbil: "làver busiard"(vëdde nòta a 12:19).
19. O “a stërma”.
20. O “A-i basta n'afann për coaté d'ombre 'l cheur ëd l'òm”. La paròla "arlìa, ansia" (דְּאָגָה, dʾagah) combin-a ansia e pau - paùra ansiosa (ad es. Geremìa 49:23; Esechiel 4:16; për ël verb corelà vëdde Salm 38:18; Geremìa 17: 8).
21. Ël TM a l'ha דֶרֶך נְתִיבָה (derech ntivah) “na via, na stra”con duplicassion dël significà.  Se la prima paròla a fùissa un partissìpi sèmpi e ativ Qal (דֹּרֵך, dorech), as podrìa antendze "seghité un vieul ch'a pòrta a ... As podrìa propon-e che la sconda paròla a ven-a emetùa an מְשׁוּבָה (mshuvah, " stra dl'apostasia ”) o תּוֹעֵבָה (toʿevah,“ [stra dl'abomìni ”). Jë LXX a leso "le stra dël vendicativ [ a pòrto] a la mòrt".