La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giudes/Giudes 8

←Giudes 7

La Bibia piemontèisa Giudes

Giudes 9→

La Bìbia piemontèisa - Giudes 08

Liber dij Giùdes

8

J’Efraimita as sento ofèis

¹Anlora coj d'Efraim a l'han dije a Gedeon: “Còs é-la sta manera ëd fé anvers ëd nojàutri? It l'has fane tòrt ëd nen convochene a combate contra ij fieuj ëd Midian!” E a rusavo an manera brusca^[1] con chiel. ²Ma chiel a l'ha rësponduje: “Còs ch’i l'hai mai podù fé mi, a paragon ëd lòn ch'i l'eve fàit vojàutri? Val-lo forsi nen ëd pì ël rapolé d'Efraim che la vëndumia d'Abieser^[2]?”. ³Nen mach, ma Nosgnor midem a l'ha dave an vòst podèj ij cap ëd Midian, Oreb e Zeb: còs l'hai-ne fàit mi, an confront ëd vojàutri^[3]? A coste paròle 's malànim ëd lor contra 'd chiel a l'é pasiasse.

Gedeon an orient dël Giordan

⁴Gedeon a l'era rivà al Giordan e a l'avìa traversalo^[4], ma chiel e ij tërzent òm ch’a l'avìa con chiel a l'ero strach e afamà. Tutun, a seguitavo a deje dapress ai sò nemis. ⁵Donch, a l'ha dije a la gent ëd Sucòt: “Deje, për piasì 'd miche 'd pan a mia tropa, përchè a son ëstrach mòrt e i soma darera a deje dapress ai rè madianita Zeba e Salmon-a”. ⁶Ma ij cap ëd Sucòt a l'han dije: “E-lo fòrsi che Zeba e Salmon-a a son già tombà an toe man përchè nojàutri i l’abio da dé da mangé a toe trope?”. ⁷Gedeon a l’ha arbëcà: “Eh bin! I giuro che ant ël moment che Nosgnor a l'avrà butà Zeba e Salmon-a an mie man, mi i vë sgarblerai le carn con le spin-e dël desert e ij cardon sërvaj^[5]!”. ⁸Da là, Gedeon a l'é montà a Penuel, e a l'ha parlaje a coj ëd Penuel ëd la midema manera: ma 'dcò lor a l'han rësponduje com a l'avìo fàit la gent ëd Sucòt. ⁹E chiel a l'ha mnassà coj ëd Penuel an disendje: “Cand che i tornerai vincitor, i camperai giù sta tor!”.

¹⁰Zeba e Salmon-a as trovavo ant ël Carcor con soe trope ‘d lor, truch e branca quindesmila òm, tuti coj ch'a l'ero restà dj'Orientaj. Ël nùmer ëd coj che a portavo la spa e ch’a l'ero tombà a l'era stàit ëd sentevintmila òm. ¹¹Gedeon a montava për la stra dij sìngher^[6], a levant ëd Noba e 'd Iogbeca, e a l'ha sfidane l'esèrcit, pròpi cand ësti-sì as chërdìo già sicur^[7]. ¹²Ij doi rè madianita Zeba e Salmon-a a son ëscapà e Gedeon a-j tnisìa dré. Parèj a l’ha 'rciapaje e faje përzoné. Për lòn che a riguarda 'l sò esèrcit ëd lor, a l'avìa sëmnane lë sparm për tut l’acampament.

¹³Dòp ëd la bataja, Gedeon, fieul ëd Joas, a l'é tornasne për la montà d'Eres. ¹⁴Da già ch’a l'avìo ciapà un giovnòt ëd la gent ëd Sucòt, a l'han anterogalo e chiel-sì a l'ha butà për ëscrit ij nòm dij cap ëd Sucòt e dj'ansian: stantesset përson-e. ¹⁵Anlora Gedeon a l'é portasse da la gent ëd Sucòt e a l'ha dije: “Vardé Zeba e Salmon-a, dont vojàutri i l'avìe ansultame, an disendme: ‘Le man ëd Zeba e Salmon-a son-ne già an tò pugn, che ti 't ven-e a ciamene 'd pan për toa gent ëstraca?’”. ¹⁶E pijàit ch’a l’avìa j'ansian ëd la sità e, ciapà ‘d rovij dël desert e ‘d cardon, con lolì a l'ha “trëbbià”^[8] la gent ëd Sucòt. ¹⁷A l'ha dcò drocà la tor ëd Penuel e fàit massé j'abitant ëd cola sità.

¹⁸Peui a l'ha dije a Zeba e Salmon-a: Com a l'ero j'òmo che i l'eve massà al Tabor? Coj-lì a l'han rëspondù: A l'ero parèj ëd ti; mincadun a jë smijava a 'n fieul ëd rè. ¹⁹E chiel a l'ha sclamà: “A l'ero ij mè frej, ij fieuj ëd mia mare; com a l'é vera che Nosgnor a viv, s’i l'avèisse risparmiaje la vita, mi adess iv masseria pa!”. ²⁰Peui a l'ha comandà a Jeter, sò primnà: “Và e màssje!”- Ma 'l giovo a l'ha pa tirà fòra la spa, përchè a l'avìa pau e l'era ancora un fiolin.²¹Anlora Zeba e Salmon-a a l'han dije: “Sù, ven, dane ti ël colp ëd mòrt: përchè l’òm a l’é giudicà për soa fòrsa^[9]”. Anlora Gedeon a l’é alvasse a l'ha massà Zeba e Salmon-a. Peuj a l'ha pijàit le lunëtte che ij sò gamej ëd lor a portavo al còl.

Gedeon a veul pa ch’a lo faso rè

²²Apress ëd sossì, j’Israelita a l’han dije a Gedeon: “Sie ti nòst rè e che apress a lo sio ij tò fieuj e ij tò novod, përchè ti ‘t l’has liberane dai Madianita”. ²³Ma Gedeon a l’ha rësponduje: “A sarà nen mi vòst rè, e gnanca a lo sarà mè fieul. Vòst rè a sarà mach Nosgnor”. ²⁴Peui a l'ha ancora dije: “I veuj ciameve cheicòsa: “Che minca un ed vojàutri am daga j’orcin d’òr ch’a l’ha arseivù coma botin”. (J’Ismaelita a portavo d’orcin d’òr). ²⁵A l'han rësponduje: “It-j daroma bin volonté!”. Anlora chiel a l'ha dëstendù sò mantel e mincadun a l'ha campaie n'orcin d’òr ëd soa pijaita. ²⁶Ël pèis dj'orcin d’òr che chiel a l’avìa ciamaje a l'era 'd vint chilo d’òr, sensa conté le meselun-e e le veste 'd pórpora che ij rè 'd Midian as portavo a còl, e 'dcò ij colarin che ij sò gamej a l'avìo al còl. ²⁷Con l’òr ch’a l’avìo donaje, Gedeon a l’ha fane n’efod, ch’a l’ha colocà an Ofra, soa sità. Mach che tut Israel a sarìa peui prostërnasse^[10] dë 'dnans ëd col leu e sòn a l'é vnùit esse càusa 'd ruin-a për Gedeon e soa casà.

Fin ëd la stòria ‘d Gedeon

²⁸Përparèj che ij Madianita a son ëstàit umilià da j’Israelita, e a l'ha mai pì aussà la testa. Ël pais a l’é stàit an pas për ij quarant’ agn ëd tuta la vita 'd Gedeon. ²⁹Ierob-Baal, visadì Gedeon, fieul ëd Joas, a l'é tornasne a sté a ca soa. ³⁰A l’é rivà a avèj stanta fieuj ch’a l’ero nassuje^[11] da tute le fomne ch'a l'avìa avù. ³¹A l’ha ‘dcò avù ‘n fieul da na concubin-a ch’a stasìa a Sichem, e a l’ha butaje ‘l nòm d’Abimelech.

³²Gedeon, fieul ëd Joas, a l'é mòrt ëd bon-a veciaja, e a l'é stàit sotrà ant la tomba 'd Joas sò pare, a Ofra dj'Abieserita. ³³Dòp la mòrt ëd Gedeon, j’Israelita a l'han torna ancaminasse a fé ‘d prostitussion con le mistà 'd Baal, e a l'han ciapà Baal-Berit për sò dio ‘d lor. ³⁴J'Israelita a son pa visasne 'd Nosgnor, ëd sò Dé, ch’a l'avìa bin liberaje da le man ëd tùit ij nemis ch’a l’avìo dj'anviron. ³⁵Ma për la ca ëd Ierob-Baal Gedeon a l'han pa mostraje arconossensa, combin tut lòn che chiel a l'avìa fàit për Israel.

Nòte

1. O “a l’han arprocialo fòrt”.
2. La rimanensa dl’uva d’Efraim a l’é ‘d mej qualità dla vëndumia d’Abiezer. Gedeon ambelessì a deuvra na figura ciapà da l’agricoltura. A dis che j’operassion ëd rastrelament d’Efraim, bele se a smijo a j’uve ‘d qualità pì bassa ch’a son lassà ai pòver, an realtà a son pì armarchèivol djë sfòrs militar ëd la famija ‘d Gedeon.
3. O “I l’hai fàit nen ch’a peussa comparissionesse a vòstre amprèise”.
4. I dovroma “a l’avìa traversalo” përchè cost episodi a ‘rmanda a queicòsa ch’a l’era rivà anans ëd lòn ch’a l’é descrivù an vv. 1-3. An 7:25, an efet, i vëddoma che Gedeon a l’avìa già travërsà ‘l Giordan.
5. Costì a smija che sia na manera strumental ëd dovré la preposission ebràica אֵת ('et, da marché coma che as deuvra ב [bet] ant ël vërsèt 16). Contut a-i é chi a vëdd אֵת coma se a mostrèissa an manera pì natural l'acompagnament ("ansema a"). Ambelessì Gedeon a pensa 'd patlé la pel ëd lor con ronse e rovij, pròpi com as bat ël gran an sl'èira.
6. O “'d coj che a stasìo sota la tenda”.
7. Ebràich: "e a l'ha tacà l'armeja , antramentre che l'esèrcit a l'era al sicur." Ël termo ebràich בֶטַח (vetach, "sicur")a podrìa vorèj dì che l'armeja a l'era pa dëfendùa, përchè a pensava pa d'esse tacà an col moment e leu, càiche manoscrit e jë LXX a leso ël mòdul tant 'me partissipi dla midema rèis, בֹטֵחַ (voteach) "con fiusa", l'amplicassion a l'é che lor a l'ero pa stàit antivist a la difèisa.
8. La tradussion a séghita la letura 'd vàire version d'antan, tant 'me LXX, Pessità dla Siria e Volgata, con la forma וַיָּדָשׁ (vaiadash) dal verb דּוּשׁ (dush, "eiré, bate 'l gran, ciapulé 'l formènt") come ant ël vërsèt 7. Ant ël TM nopà as les la forma וַיֹּדַע (vaioda', "fé savèj"), na forma Hifil ëd יָדַע (iada'). As podrìa dcò volté: "a l'ha dovraie [valadì, le spin-e e le ronse] për deje na lession (e përchè as n'avisèisso) a la gent ëd Sucòt".
9. O “coma ch’a l'é l'òm, cola a l'é soa fòrsa”.
10. O “a son prostituisse a lolì, e a l’han rendùje l’adorassion”.
11. Ebràich: "Gedeon a l'avìa avù stanta fieuj che a l'ero surtì da soa cheussa përchè a l'avìa vàire fomne". La parola ebràica יָרֵךְ (iarech, "cheussa") a l'é n'eufemism ambelessì për figuré 'l péne.