La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Giudes/Giudes 16

←Giudes 15

La Bibia piemontèisa Giudes

Giudes 17→

La Bìbia piemontèisa - Giudes 16

Liber dij Giùdes

16

Sanson e le pòrte ‘d Gasa

¹Na vira che Sanson a l’era andass-ne a Gasa, a l’ha vëddù na meretris e a l’é intrà da chila^[1]. ²Ore, a l’avìo arferije a coj ëd Gasa che ‘n sità a l’era rivaje Sanson. Anlora a l’han trova anté ch’a stasìa, a l’han ansërcià la ca e a son estàit për tuta la neuit a l’avàit a la pòrta dla sità sensa passé a l’assion, perchè a disìo: “Spetoma ancora fin-a a la matin, e peui i lo massoma”. ³Sanson, contut, a l’é stàit cogià fin-a a mesaneuit, peui a l’é alvasse, a l’ha ciapà ij batan ëd la pòrta dla sità con ij doi pedrit, a l’ha dëstacaje ansema a la stanga, a l’é butassje an sle spale e a l’ha portaje an cò dla montagna ch’a sta dë 'dnans a Ebron.

Dalila a tradiss Sanson

⁴Apress ëd lòn, Sanson a l’é ancaprissiasse ‘d na fomna dla comba ‘d Sorech ch’as ciamava Dalila. ⁵Ij prinsipaj dij Filisté a son andàit a trovela e a l’han dije: “Sërca d’anciarmelo e ‘d savèj da ‘ndova ch’a ven soa gran fòrsa, ëd manera che nojàutri i podoma ciapelo, gropelo strèit e dominelo. An paga, nojàutri it pagheroma mila e sent sicl d’argent a prun.

⁶Anlora Dalila a l’ha ciamaje a Sanson: “Fame savèj, it në prego, da ‘ndova ch’a ven toa gran fòrsa e com at podrìo gropete për dominete”. ⁷Sanson a l’ha rësponduje: “Se mach am gropèisso con sèt soastr ëd nerv fresch e ch’a l’abio pa ancora faje sëcché, mi i perdrìa mia fòrsa e i sarìa coma n’òm qualsëssìa. ⁸Ij prinsipaj dij Filisté a l’han portaje a Dalila sèt còrde ‘d nerv ëd beu ch’a l’avìo ancora pa faje sëcché, e chila a l’ha dovraje për gropelo. ⁹Chila a l’avìa ‘d gent ëstërmà drinta l’abitassion, e cand che chila a l’ha crijà: “Sanson! Ij Filisté at son a còl”, chiel a l’ha s-ciapà ij soastr ëd nerv coma s’a fusso ‘d cordin ëd barbel davzin al feu. Ël segret ëd soa fòrsa a l’avìo pa nen dëscheuvrilo! ¹⁰Anlora Dalila a l’ha dije a Sanson: “It l’has ësbefiame^[2] an disend-me na busiardarìa. Adess dime, për piasì, com at podrìo gropé. ¹¹Sanson a l’ha rësponduje: “S’am gropèisso con ëd soastr neuv, ancora nen dovrà, mi i perdrìa la fòrsa e i sarìa tanme n’òm qualsëssìa”. ¹²Anlora Dalila a l’ha ciapà ‘d còrde neuve e a l’ha gropalo. Peui a l’ha crijà: “Sanson! Ij Filisté at son còl!”. Ma chiel a l’ha s-ciapà ij soastr tant ‘me a fusso ‘d fij ëd rafia. ¹³Dalila a l’ha torna dije: “Fin-a adess, con toe busiardarìe, it l’has mach pijame an gir. Dime na vira për tute con còsa it podrìe esse gropà. Sanson a l’ha rësponduje: “Se ti t'antërsèisse mie sèt tërse ch’i l'hai an testa con ël pento da tëssior e it jë fissèisse a 'n ciò, mi i perdrìa mia fòrsa e i sarìa parèj ëd n'òm qualsëssìa”. ¹⁴Dalila a l’ha spetà che Sanson a fussa andurmì, peui a l’ha gropà soe sèt tërse ‘d chiel, a l’ha fissaje a ‘n ciò, e a l’ha crijà: “Sanson! Ij Filisté at son a còl!”. Chiel, contut, dësvijandse, a l’ha s-ciancà ‘l pento da tëssior e ‘l ciò.

¹⁵Dalila a l’ha dije: “Coma penses-to ‘d vorèime bin, s’it m’arvele pa ‘l segret ëd tò cheur? A l’é già la tersa vira ch’it ëm badin-e e it veule pa feme savèj da ‘ndova ch’at ven tanta fòrsa”. ¹⁶Parèj Dalila a lo tormentava tùit ij di, amportunàndlo con soe ansistense, fin-a che Sanson , neujà a mòrt, ¹⁷a l’ha dovertaje ‘l cheur e a l’ha dije: “Ël rasor a l'é mai passà dzora 'd mia testa, përchè mi i son ëstàit consacrà a Dé^[3] fin-a dal sen ëd mia mare. S’i fùissa rasà 'd tùit ij mè cavèj, le fòrse am mancherìo, mi i tornerìa débol e i sarìa parèj ëd tuti j’àutri”. ¹⁸Parèj Dalila a l’ha capì che Sanson a l’avìa confidaje përdabon el segret ëd sò cheur, e a l’ha fàit rivé ij prinsipaj dij Filisté. A l’ha dije: “A la fin, vnì! Chiel a l’ha ‘rvelame tut sò segret”. Anlora ij prinsipaj dij Filisté a son andàit da chila con ij dné a la man.

¹⁹Dalila a l’ha fàit che Sanson as andurmissa an fàuda^[4] ‘d chila, a l’ha ciamà che n’òm a-j tajèissa le tërse da ‘n testa. Anlora chiel a l’ha sentusse dventé débol e a l’ha perdù tuta soa fòrsa. ²⁰Dalila a l’é butasse a crijé: “Sanson! Ij Filisté at son a còl!”. Chiel a l’é dësvijasse, an pensand ch’a l’avrìa podù surtine an dësfasend-se dij sò nemis coma j’àutre vire, mach che a savìa pa che Nosgnor a l’era artirasse da chiel. ²¹A l’é parèj che ij Filisté a l’han ciapalo, a l’han ësborgnalo gavandje j’euj, peuj a l’han mnalo a Gasa e a l’han gropalo con doe caden-e ‘d bronz. Sanson a l’é restà parèj, butà a viré la mòla dël gran ant la përzon. ²²Antant, la cavijera che a l'avìo tosonaje, as ancaminava torna a chërsje.

L’ùltima amprèisa e mòrt ëd Sanson

²³Ore, ij prinsipaj dij Filisté a son butasse ansema për smónje ‘n sacrifissi ‘d ringrassiament a sò dio ‘d lor, Dagon, e për fé na festa. A disìo: “A l’é nòst dio ch’a l’ha butane ant le man Sanson, nòst nemis. ²⁴Cand che ‘l pòpol a l’ha vëddù la stàtua ëd sò dio, a son ancaminasse a cantene le làude e a dì: “Nòst dio a l'ha butane ant le man Sanson, nòst nemis, che an vastava 'l pais e ch’a l'avìa massà vàire dij nòstri!”. ²⁵A j’ero tuti pijà da la gòj che la gent a l’ha crijà: “Fé vnì Sanson e ch’a bala dë 'dnans a nojàutri!”. A l’han donca fàit seurte Sanson da la përzon e chiel a l’é butasse a balé dnans ëd lor. Peuj a l’han lassalo gropà an tra le colòne dël templi. ²⁶Sanson a l'ha dije anlora al fiolin che a-j dasìa la man për felo marcé: “Men-me e fame toché le colòn-e ch’a sostnisso ‘l templi për ch’i peussa pogeme. ²⁷Ël templi a l’era pien d’òm e ‘d fomne. A-i j'ero dcò ij prinsipaj dij Filisté e, an sla trassa, truch e branca tremila an tra òm e fomne ch’a l’avìo vëddù Sanson ch’a balava për feje dësmoré.

²⁸Anlora Sanson a l’ha ‘nvocà Nosgnor an crijand: “Signor Dé^[5], it në prego, avist-ne ‘d mi e dame torna le fòrse mach për costa vira. Mè Dé! Che mi, d’un sol colp, i peussa pijeme l’arvangia dij Filisté ch’a l’han fame perde ij mè dòi euj!”. ²⁹Parèj Sanson a l’é andàit al toch a tasté le doe colon-e dël mes ch’a sustnìo ël templ, a l’é pogiass-ne contra, la man ëd drita a na colon-a e la man ëd gàucia a l’àutra. ³⁰Peui a l’é butasse a crijé: “Ch’a vada a meuire Sanson con tùit ij Filisté!”. E a l’ha ancaminasse a possé con tute soe fòrse, e ‘l templi a l’é drocà a còl an sij prinsipaj dij Filisté e an sla gent ch’a-i j'era là ‘ndrinta. A l’é mòrtie pì ‘d gent an col moment-lì che tuti coj ch’a l’avìa massà anans an soa vita.

³¹Ij sò frej e tuta soa famija a son calà për vnì a pijé ‘l còrp ëd Sanson. A son peui andass-ne a sotrelo an tra Zorea e Estaol, ant la tomba ‘d sò pare Manoach. Sanson a l’era stàit giùdes d’Israel per vint agn.

Nòte

1. Ebràich: " a l'ha avzisinala". L'espression בּוֹא אֶל (bo''el, "andé a") a l'é n'eufemism për rapòrt sessuaj.
2. Vëdde Génesi 31: 7; Surtìa 8:29; Giòb 13: 9; Isaia 44:20; Geremìa 9: 4 për d'àutre manere as deuvra sta paròla ( תָּלַל, talal), che 's verìfica 'dcò ant ël v. 13.
3. O “un Nasiré ‘d Dé”, o "butà da la banda 'd Dé." Ël termo ebràich נָזִיר (nasir) a podrìa dcò esse voltà an "Nasirita". La paròla a riva dal verb נָזַר (nasar, "dediché, sacré, separé").
4. Ebràich "an sij sò ginòj". L'espression a l'é fàcil ch'a sia d'eufemism për ij rapòrt sessuaj. Vëdde HALOT 160-61 s.v. בֶּרֶךְ.
5. L'ebràich a l'ha אֲדֹנָי יֱהֹוִה ('adonai Iehovih, "Signor Jahveh".