La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Genesi/Genesi 31

←Genesi 30

La Bibia piemontèisa Genesi

Genesi 32→

31

Giacòb a scapa vìa da Laban

La Bìbia piemontèisa - Génesi 31

¹Giacòb a l’era vnùit a savèj che ij fieuj ëd Laban a disìo: “Giacòb a l’é pijasse lòn ch’a l’era ‘d nòst pare e, con lòn ch’a l’era nen ël sò, a l’é fasse tut sto boneur. ²Giacòb a l’ha vardà ‘dcò la facia ‘d Laban e a l’é ancorzusne che, anvers ëd chiel, a l’era nen coma prima.

³Nosgnor a l’ha dije a Giacòb: “Torna al pais dij tò grand, ant ël leugh andova ch’it ses nassù e mi i sarai con ti”.

⁴Anlora Giacòb a l’ha mandà a ciamé Rachel e Lea, për ch’a vnèisso al camp anté ch’a tnisìa ij sò strop, ⁵e a l’ha dije: “I son ancorzume dal visagi ëd vòst pare ch’am varda pì nen coma ch’a fasìa prima, ma ël Dé ‘d mè pare a l'é con mi^[1]. ⁶Vojàutre i seve bin che mi i l’hai servì vòstr pare con tute mie fòrse; ⁷tutun, vòstr pare a l’ha sbefiame e a l’ha cambià des vire mè salari, ma Nosgnor a l’ha pa përmëttuje ‘d feme dël mal.

⁸Se vòstr pare a disìa: ‘Le bestie giajolà a saran tò salari, tut lë strop a fasìa rassa ‘d cabial giajolà; s’ a disìa: ‘Le bestie strià a saran tò salari’, anlora tut lë strop a fasìa rassa ‘d cabial strià. ⁹Parèj Nosgnor a l’ha gavaje le bestie a vòst pare e a l’ha daje a mi. ¹⁰Na vira, quand ël cit ëstrop a va an calor, mi ant la seugn i l’hai aussà j’euj e i l’hai vëddù che ij boch darera a monté le bestie a l’ero macià, strià, giajolà e vairolà. ¹¹L’àngel ëd Nosgnor a l’ha dime ant ël seugn: ‘Giacòb!’. I l’hai rësponduje: ‘Còsa comandes-to?’. ¹²Chiel a l’ha dime: ‘Àussa j’euj e varda, tùit ij boch ch’a monto le bestie a son strià, vairolà e giajolà, përchè ch’i l’hai vëddù lòn che Laban at fà. ¹³Mi i son ël Dé ch’a l’é manifestasse a ti a Betel, andoa ch’it l’has onzù la pera sacrà e andova ch’it l’has fame ‘n vot^[2]. Adess àuss-te, part da cost pais e torna al pais anté ch’it ses nassù”.

¹⁴Rachel e Lea a l’han rësponduje: “Për nojàutre a va bin! I l’avrìo, comsëssìa, arseivù an ardità gnun dij beni ‘d nòst pare. ¹⁵Chiel a l’ha tratane coma s’i fusso ‘d forëstere, dal moment ch’a l’ha vendune e a l’ha ‘dcò mangiasse nòst dné. ¹⁶Tuta la richessa che Nosgnor a l’ha gavà a nòst pare a l’é stàita nòstra e dij nòstri fieuj. Adess, fà pura lòn che Nosgnor a l’ha dite”.

¹⁷Anlora Giacòb a l’é aussasse, a l’ha carià ij fieuj e le fomne an sij gamej, ¹⁸e a l’ha portà via tut ël cabial e tùit ij beni ch’a l’era catasse an Padan-Aram, për torné da Isach, sò pare, ant ël pais ëd Canan.

¹⁹Laban a l’era andàit a tosoné lë strop e Rachel a l’é profitass-ne për porteje vìa j’idoj ‘d famija^[3] 'd sò pare. ²⁰Giacòb a l’ha schivià l’atension ëd Laban l’Aramé, nen avertendlo ch’a stasìa për scapé; ²¹parèj ch’a l’ha podù andess-ne con tut lòn ch’a l'avìa. A l’ha donca travërsà ‘l fium Eufrate e a l’é andass-ne drit anvers le montagne ‘d Ghilead.

Laban a-j cor dapress a Giacòb

²²Al ters dì a l’era stàit arferì a Laban che Giacòb a l’era scapass-ne. ²³Anlora Laban, ansem a soa gent, a l’é coruje dapress për set dì ‘d marcia e a l’ha rëscontralo an sle montagne ‘d Galad. ²⁴Cola neuit, contut, Nosgnor a l’é manifestasse a Laban l’Aramé e a l’ha dije: “Lass-lo sté col Giacòb, vard-te ‘d dije gnente, pròpi nen!”.

²⁵Laban a l’é donca rivà fin-a doa ch’a l’era Giacòb, ch’a l’avìa piantà le tende an sle montagne e Laban con soa gent a l’avìa butà sò campament an sle montagne ‘d Galad. ²⁶Laban a l’ha dije a Giacòb: “Còs l’has-to fàit? It l’has anganame! It l’has portame via mìe fije coma s’a fusso ‘d përzonere ‘d guèra! ²⁷Përchè ses-to scapà dë scondion, tl’has pijame ‘n gir e nen avertime? Mi i l’avrìa date ‘l congé an mes a cant ëd festa, al son ëd cìmbalis e ‘d cetre! ²⁸E it l’has përmëttume gnanca ‘d basé mè fieuj e mie fije! Sicur it l’has agì pròpi da stordì!” ²⁹A sarìa ‘n mè podèj ëd fete dël mal, ma la neuit passà ‘l Dé ‘d tò pare a l’é manifestass-me e a l’ha dime: ‘Lass-lo sté, col Giacòb, vard-te ‘d dije gnente, pròpi nen!’. ³⁰Sicur it ses partì përchè ti ‘t magonave ‘d nostalgìa për la ca ‘d tò pare, ma përchè it l’has portame vìa ij mè dio?”.

³¹Giacòb a l’ha rësponduje a Laban: “I l’avìa tëmma e i pensava ch’it l’avrie gavame toe fije con la fòrsa. ³²Ma për lòn ch’a riguarda ij tò idoj ‘d famija, varda s’it peudes troveje, e ch’a meuira la përson-a ch’a l’ha portatje via! E se ti ’t treuve dacant ëd mi a la presensa ‘d nòstra gent na qualsëssìa còsa ch’a sia toa, pijtla pura”. Giacòb a savìa pa ch’a l’era stàita Rachel a porteje vìa ij sò dio ‘d famija.

³³Anlora Laban a l’é intrà ant la tenda ‘d Giacòb e peui ant la tenda ‘d Lea e ant la tenda dle doe servente, ma a l’ha pa trovà lòn ch’a sercava. Peui a l’é surtì da la tenda ‘d Lea e a l’é intrà an cola ‘d Rachel. ³⁴Rachel a l’avìa pijà j’idoj e a l’avìa butaje ant la sela dël gamel, peui a l’era setassje ansima, parèj che Laban a l’ha fognà tuta la tenda ma a l’ha nen trovaje.

³⁵Anlora Rachel a l’ha dit a sò pare: “Ch’as ofenda nen mè signor s’i peuss nen ausseme dë 'dnans ëd ti, ma a l’é përch’ i l’hai lòn ch’a ven ëd régola a le fomne”. Laban a l’ha donca sercà an tuta la tenda, ma a l’ha nen trovà j’idoj.

³⁶Giacòb, anlora, a l’é anrabiasse e a l’ha fàit na reprimenda a Laban. A l’ha dije: “Che delit é-lo ch’i l’hai mai fàit, col ch’a l’é mè pecà përchè it sie butate a corme dapress? ³⁷Adess ch’it l’has fognà tute mie ròbe, còs l’has-to trovà ‘d tute le ròbe ‘d ca toa? Butla sì, dë 'dnans ai mè e ai tò parent e ch’a sio lor a fé da giudes an tra nojàutri doi. ³⁸Vint agn i l’hai passà ansem a ti: toe feje e toe crave a l’han mai sfrasà, e ij moton ëd tò strop i l’hai mai mangiaje. ⁴⁰I l’hai mai portate gnun-a bestia sbranà: mi i në compensava ‘l dann e ti 't am fasìe rimprocc për lòn ch’a vnisìa robà ant ël dì e për lòn ch’a vnisìa robà ‘d neuit. Ëd dì am grevava la càud e ‘d neuit ël ginich, e la seugn a scapava dai mè euj. ⁴¹Vint agn i son restà a toa ca: i l’hai servì quatòrdes agn për toe doe fije e ses agn për tò strop, e ti it l’has cangià mè salari des vire. ⁴²S’a fussa nen ëstàit con mi ël Dé ‘d mè pare, ël dé d’Abraham, e ‘l Tëmmìbil d’Isach, ti, adess, it l’avrìe taparame a man veuide; ma Nosgnor a l’ha vëddù mè magon e la fatiga ‘d mie man, e la neuit passà a l’ha fàit da mediator”.

Un pat an tra Giacòb e Laban

⁴³Anlora Laban a l’ha replicà a Giacòb parèj: “Coste fije a son mie fije e costi fieuj a son mè fieuj; coste bestie a son mè cabial e lòn ch’it vëdde a l’é ‘l mè. Còsa podrìa-ne fé ancheuj për coste mie fije e për ij fieuj che lor a l’han butà al mond? ⁴⁴E bin, foma ‘n pat an tra ti e mi e ch’a-i sia un testimòni an tra mi e ti”.

⁴⁵Parèj Giacòb a l’ha ciapà na pera e a l’ha drissala coma pera 'd comemorassion. ⁴⁶Peui a l’ha dit ai mèmber ëd soa famija: “Ambaroné ‘d pere, e coj-lì a l’han ciapà ‘d pere e a l’han fane na mongiòja. ⁴⁷Laban a l’ha ciamà col pòst "Iegar-Sahaduta^[4], mentre Giacòb a l’ha ciamalo Galed^[5]”. ⁴⁷Laban a l’ha dit: “Sto baron ëd pere ch’a sia ancheuj ëd testimoniansa an tra mi e ti”. A l’é për lòn ch’a l'é stait ciamà Galed, ⁴⁹e ‘dcò Mispa^[6], përchè ch’a l’ha 'dcò dit: “Nosgnor a sarà a l’avàit an tra mi e ti, quand che nojàutri is vedroma pì nen l’un con l’àutr". ⁵⁰Se ti ‘t trateras mal mie fije e s’it pijeras d’àutre fomne ancora, a sarà nen n’òm ch’a sarà con noi a vëdne, ma, pijëtte varda, Nosgnor midem a sarà ‘l testimòni an tra ti e mi. ⁵¹A l’ha giontaje Laban e Giacòb: “Varda-lì sto baron ëd pere e varda costa colòna ch’i l’hai drissà an tra mi e ti. ⁵²Sto mugg a l’é testimòni e costa colòna a testimònia che mi i faso giurament ëd nen dëstraversé sto baron da toa part për atachete, e che ti ‘t fase giurament ëd nen dëstraversé sto baron e sta colòna da la mia part për feme ‘d mal. ⁵³Ël Dé d’Abraham e ‘l Dé ‘d Nacor ch’a sio giùdes an tra ‘d nojàutri”. Giacòb a l’ha fàit giurament për ël Tëmmìbil ëd sò pare Isach. ⁵⁴Peui a l’ha smonù ‘n sacrifissi an sij mont e a l’ha anvità soa gent a pijé da mangé. Lor a l’han mangià e a l’han passà la neuit an sij mont.

⁵⁵(32:1)^[7] Parèj, a la matin bonora, Laban a l'ha basà ij sò novod e fije e a l'ha benedije. Peui Laban a l'é partì e a l'é tornass-ne a ca soa.

Nòte

1. O “a l’é stàit”.
2. Cfr. Génesi 28:18-22.
3. תְּרָפִים (tÿrafim) o “mistà pagan-e”, ch’a-j chërdìo protege la famija.
4. Laban a l'ha dàit a col leugh un nòm Aramean ch'a veul dì: “Pera dfla testimoniansa" o “costa p'era a l'é na testimoniansa”.
5. Galed a veul ëdcò dì "Pera dla testimoniansa" ma cost nòm a l'é Cananita o Semita oriental e pì davzin a col che peui a sarìa stàita la lenga ebràica. Jacòb sicura a savìa parlé Aramean, ma a l'ha preferì dovré 'n dialèt ocidental.
6. Mispa (מִצְפָּה, mitspah) a veul dì "post ëd guardia" ma a son-a coma 'l verb ch'as volta an "che chiel a guarda" (יִצֶף, yitsef). Nì Laban nì Jacòb as sentìo sicur l'un ëd l'àutr, parèj a son acordasse d'andé mincaun për soa stra, ciamand a Nosgnor ëd sorvelié. Jacòb a l'avìa nen da manca 'd cost tratà, ma Laban, fòrse a chërdìa 'd si përché ch'a l'avìa përdù ij sò ìdoj 'd protession.
7. Ancomensand da 31:55, ij nùmer dij versèt ëd nòstra version, ch'a van dré a la version anglèisa NET Bible (NET) a son diferent da coj dël test ebràich (BHS), con 31:55 NET = 32:1 HT, 32:1 NET = 32:2 BHS etc., fin-a a 32:32 NET = 32:33 BHS. Da 33:1 ij nùmer dij versèt an la NET e BHS a son torna j'istess.