Vittoria Rollè/Dincinato! Dì 'd mërcà
DINCINATO, DI ’D MËRCÀ![modifiché]
Ancheuj a l’é giòbia, ël di dël mërcà che da sèt o eut ani a së slarga ’dcò arlongh a mia stra e sossì am fà giré na frisa la barëtta përchè, për bon-a part ëd l’ann, a venta ch’im àussa bonora ’d matin për porté fòra la vitura prima ch’a-i rivo ij negossiant a monté ij banchet, dësnò i peuss pì nen seurte. Ancheuj, però, le lession a son stàite rinvià përché jë scolé a son andàit an gita e mi anlora i decido d’andé ’dcò mi a fé na vira al mërcà bele se, a dì pròpi la vrità, a l’é nen ch’am piasa peui tant virondé an mes a la confusion. A l’é venume veuja ’d cateme dontrè massèt ëd ravanin, na desen-a dë siolòt e tre cocomer. Coma a l’é dròla la vita, ij cocomer mi i l’hai mai mangiaje, i volìa gnanca sente l’odor, përchè i l’hai sempe sentù dì ch’a j’ero cativ da digerì e i lo disìa ’dcò mi combin i l’avèissa mai tastaje. E ora ch’i l’hai ij mè agn i l’hai trovà ch’am piaso da mat e i na mangerìo fin-a un antregh për vòta. Rivà al cancel ëd ca, prima ’ncora ’d seurte fòra, già am ven la flin-a përchè ’nt ël passagi ansilì për tèra a-i é ’d tut dai vas a jë scatolon, i l’hai por d’antrapeme e dë s-ciapé quaicòs e peui ’ncora dovèjlo paghé. I ciapo vers drita e im treuvo ’dnans ai pé un fioré slargà për tèra pien ëd borsëtte, pòrta-ciav, pòrtafeuj e d’àutre marcansìe. Lì dacant, un giovnòt con ël plagi scur am varda sagrinà ch’i jë sgnaca soa ròba.
Contacc, i son ancora nen surtìa e già i l’avrìo pì car d’esse andàita a travajé. Comsëssìa i rivo an sla stra, banchèt dëdsà e dëdlà e ’n baron ëd gent ch’a camin-a an mes, tuta ambaronà. Mincatant i m’antruco con ëd fomne ch’a s’ancontro e as fërmo ’d bòt an blan a ciaciaré ’nt ël passagi. Passeje an mes a va nen bin, ma a vireje dantorn i arzigo ’d toché e campé giù quaicòs dal banchèt e fé na figura da cicolaté. Varda un pòch sta stra, fin-a sèt ani fa a l’era na bela contrà larga e peui, a na certa mira, mi i sai nen chi, ma sens’àutr quajdun con tante grumele ch’a viravo an testa, a l’ha pensà bin ëd fé ’d marciapé largh un pàira ’d méter për banda che, mincatant, a së slargo ’ncora, an cirimirli, an manera che la stra as fà mach pì na strajòta. Im fërmo e im buto a vardé na cascada ’d ridò bej e colorà nen përchè i veuj catene, ma mach për speté che sta gent a vada për sò drit e ch’a dëstopa ’l passagi. A la fin as na van e mi i m’anandio, ma na madama motobin anteressà a vardesse dantorn, a passa tirandse apress un borson pien ëd ròba e, aidemì, ël borson a l’ha le roe ch’am passo pròpi ansima ij pé. Chila a tira drit, a l’ha gnanca faje cas d’avèjme pistà j’ajassin e mi, s-vicia coma n’aso plà an sla schin-a, i von anans pijandme varda e virand a la larga dai borson con le roe. An sla piassëtta anté ’l mërcà a vira a gàucia dontrè monsù, ch’a stan lì frem, am vardo e con un bel soris stampà an facia am saluto. «Varda sì che grassios, i penso tra ’d mi, sta gent i la conòsso pen-a pen-a ’d vista, i soma mai salutasse prima». Lor con bel deuit am ven-o aranda e a më smon-o ’n feuj volant con na scrita gròssa ch’a dis «Vòta për…… ël sìndich ëd tuti ij consitadin».
«Òh, cribio» i j’era dësmentiame chi soma sota j’elession, «vardeje-sì ij grassios, am je fan bon-e mach për ël vot».
I pijo ’l feuj disendje: «Grassie brava gent, sté algher, auguri!» e a gran pass i m’anandio a serché ’l banchèt ëd j’ortaje prima ch’am taco ’l boton për spiegheme ’l programa ’d lòn ch’a veulo fé, ma dzortut për trové da dì a j’àutri ch’a son nen stàit bon a fé. Apress d’avèj schivià ’ncora dontrè extra-comunitari, coma as costuma ciameje ancheuj, ch’a vendo fassolèt ëd carta e fodrëtte tant ëstrèite che ij cussin a-i intro nen e ciapame ’nt ij garèt na bòta ’d na carossin-a con un masnajòt e la mare ch’a varda nen anté ch’a va, përchè a deuv conteje a soa amisa vàire vòte ’l cit a mangia, j’ore ch’a deurm e via fòrt, i rivo al banchèt ëd j’ortaje. A-i é na desen-a ’d përson-e ambaronà lì dë ’dnans ch’a question-o pitòst afanà: «Vërgògna marsa, a venta ficheje an galera, as peul pì nen andé avanti parèj, a-i é gnun-e lege ch’an protegio!».
Tut sùbit i resto ’d bòsch, ma peui na madama, con la facia smòrta am dis che pròpi dla minuta a l’han robaje ’l pòrtafeuj da la borsa. Pòvra fomna, i la capisso përchè a l’é capitame na vòta ’dcò a mi, a l’han sgrafigname ’l pòrtafeuj a Turin e mi i son trovame la borsa duverta e veuida. Anlora i ambrasso la borsëtta an slë stòmi, i cato ij ravanin, ij cocomer e jë siolòt, nò jë siolòt i-j pijo pa përchè a son pròpi pa gnente ardì, ma pitòst fiap e con la pleuja splufrìa. Con ël sachèt an man e la borsa bin s-ciassa i ardobio ’l pass, caminand un pò për drit e ’n pò për travers për fé an pressa e pijandme varda dij borson con le roe, ëd le carossin-e e dij tajaborse, i rivo a ca. Apress disné i dovrai buteme a cheuje tuti ij papé e ij sachèt che col diavleri d’angign ch’a passa për ramassé la stra am fà volé, travers le bare dël cancel, ant la cort. Nah, a l’é già ora ’d pronté disné e mi i l’hai maitass ëd mangé ij ravanin e ij cocomer ch’i l’hai catà frèsch al mërcà. Cand a l’é tut pront is setoma a mangé e mè òmo a taca la television për sente j’ùltime busiardarìe ch’an conto. A l’improvis na notissia am riva drita ’nt lë stòmi coma un pugn: «Cetriolo Killer, quindici morti».
A l’é un bacteri antossià. '«Òh, sacramondo, magara i son an mentre ch’i mangio ’l killer o i l’hai già mangialo!».
Còsa fé, i na mangio ancora o i-j campo via? Im ciamo coma a l’é fàit sto bacteri e peui i penso bin ëd mangeje l’istess. Se ’l killer i l’hai già campalo giù, s-ciao Nineta, a s-ciopèissa chiel ch’a sarìa mej për tuti. A sarà ch’i son un pòch sufìstica e nen për feje le pantofle a le mosche, ma a mi sta angordisa për ij sòld ch’a-i é ’nt ël mond am fà sauté la flin-a al servel.