Sànder Motin/Ësteilòta
Ësteilòta[modifiché]
Un di pa tant leugn a-i sarà na cita stèila ch'as ciamrà Ësteilòta. A sarà na frisolin-a pì gròssa che na man ëd n'òm. Soa sostansa a sarà na lus bela satìa e giàuna pien-a e da chila a-i sorzërà un calor bin fòrt. Ma andoma dun-a a conté cheidun dj'acadiment ch'a-j capitran a Ësteilòta...
... a fasìa oramai chèich di che Ësteilòta a s-ciairava pì gnun. Na stèila motobin socièvola coma chila a patissìa bastansa la solitùdin e për fé core pì an pressa ël temp Ësteilòta a cantava... Ësteilòta: « òh s’i podèissa dcò mi avèj un di un mè bel pianeta da scaudé e da masenté an manera d’un pòch ëd vita creé. I lo cudissërìa pròpi bin, i lo farìa chërse bondos e fòrt, ëd sigur a-j mancrìa mai gnente! » A l'era an camin ch’a cantava an costa manera che soa atension a l'era stàita pijà da na sbërlus grisolent. « ei! chi ch'it ses? » a dis Ësteilòta. « mi im ciam Voyager e i son na sonda spassial » a-j rispond l'oget grisolent ch’a séguita « a l'ha frandame ant l'anfinì n'esse ch'as ciama òmo, d'ant ël pianeta Tera ». « e përquè? » a-j fà Ësteilòta. « përquè l'òmo a veul voghe s'a riess a trové cheidun ch'a-j risponda a sò messagi. E si, përquè mi navusela i son pien-a d'anformassion an sël pianeta Tera, an sij sò esse vivent, sia vegetaj che animaj, e an particolar an sij uman. Ël but a l’é col dë vnì an contat ansema chèich forma ëd vita alien-a, an manera che l’òmo as senta men sol ant l’univers. E peui mi i pens che lòn ch’a l’ha bogià costa mia mission a sia ‘dcò la curiosità anfongà dj’uman » « e parèj j’uman a son solengh dëspërlor ant l’anfinì, pròpi coma mi i son dëspërmì sensa gnun ch’am fasa companìa » a esclama la cita stèila « ma adess ch’it ses rivà ti, cara navusela, i l’avrai cheidun da parleje ansema » Ma la navusela: « belavans che i peuda nen arman-e, mi i l’hai na mission da compie e i deuv seguité mia viage fin-a che chèich creatura am arseivrà e a lesërà mie anformassion » Ësteilòta: « a l’é ‘n darmagi, na vira ch’i podìa dëscore … ma dime ancora n’afé, andoa ch’as còloca la Tera? » La navusela a-j rispond: « i të s-ciàire là leugn an mes a col ëspassi sombr cola sòrt dë spiral bianca-lusenta, dël tipo ëd na viròira (it: girandola), d’anté ch’a-i part coj brass ëd lus gajolà ëd fërvaje scure, bele lì un-a ëd cole brìndole a l’é ‘l pianeta Tera » Ësteilòta: « e vàire ch’a l’é distanta? » Voyager : « mi a l’é giumai dël 1977 ch’i son partùa e a l’avran passaie apopré na quaranten-a ëd mila agn dl’òmo, an fasend doi cunt …. Òh i sai nen, a l’é ‘n càlcol tròp malfé da fesse. Comsìa la galassia ch’a-j aparten la Tera as ciama Lea Laità, e sò sistema planetari as ciama Solar dal nòm dla stèila ch’a l’ha anandiaje la vita con sò calor » Ësteilòta : « Sol? A deuv esse na stèila bin an piòta për avèj creà dj’esse tant anteligent dla paria dl’òmo » Voyager : « chërte nen che l’òmo a sia peui tuta s’anteligensa, disoma pitòst ch’a l’é tecnicament adret ma da la mira dla saviëssa i-i soma pa. A l’é egoista, anteressà mach s’a peul torneje cheicòs e a l’ha n’anvìa sens fin » Ësteilòta a-i pensa na minuta e a-j rispond : « però për avèj mandà na sonda ch’a men-a anformassion parèj dle toe a veul dì che l’òmo a l’ha dcò dle intension dësanteressà ëd conossensa » Voyager : « le përson-e ch’a son savie a son pòche ma an tùit a-i é 'd gich positiv mach che a venta ch’a dvento pì ampegnos e a l’é pì len lassese andé anvers le cative assion … as tribula ëd meno. Adess a l’é ora ch’i séguita ant mia viage për trové ch’i ch’a peuda arseive j’anformassion ch’i l’hai. Stame bin e bon pro për tò avnì! »
e parèj Ësteilòta a l’avìa ëdcò scontrà na sonda samblà da l’òmo ch’a-j avìa però lassà un sust neuv, col d’andé chila diretament a serchesse un pianeta dë fé vive con sò calor. E bin, a pensava Ësteilòta, adess i deuv tacheme a cheidun-a ëd cole pere volante ch’as fermo mai, òi, pròpi coj ròich ch’as lasso darera un coalass ëd poer giassà, e adess a l’ha fin-a vnume për ment ël nòm : j’avosà Comëtte. E con si antendiment nòssa cita stèila a l’ha smensà a spataré ant lë spassi soe radiassion an manera che chèich comëtta a vnissa atirà. A l’é nen passà ampess che na comëtta, nen dle pì gròsse a esse sincer, a l’ha avsinasse : « Stèila, steilëtta, ses-to ti ch’it has scaudame con tò tëbbior? » « é! i l’hai ciamala, sora Comëtta, përquè i l’avrìa manca d’un piasì » a l’ha rispondù Ësteilòta . » « dì pura, che s’i peul it agiut volonté » la comëtta a l’ha sequensià. Ësteilòta : « a sarìa pì che d’àutr un passage, trasportà da soa coalera, anvers un glòb sissé grand da podèj ospité la vita » Comëtta : « un glòb anté che a sia possibla la vita … mah … a më smija ch’a-i sìa ‘n còrp celest ch’a-i ven a taj. I dovrìo buteie un pàira dë sman-e lus e peui toa presensa oltra che esse ëd companìa për mi a sarìa fin-a fosonanta, dasà che con ij tò raj mie brìndole ëd giassa a së sleivrìo e mi i sarìa bin pì visibla con ël reu bërlusent ch’as crerërìa » « alora it mont l’ampressa ansima » a l’ha concludù Ësteilòta « e tante grassie, it vogras ch’it farai s-ciairé motobin distant an fondend e an anluminand toe coe giassà » Ansidit, nòsse doe stèile, un-a ëd pera e giassa e l’àutra d’un material talment càud da emané radiassion, a l’han ancaminasse sensa tëmma e dòp doe sman-e lus a son rivà da riva a col ròch ësférich mensionà da la Comëtta. Ësteilòta : « pì che ringrassiete për toa cortesìa … » Comëtta : « ma schersa nen, cita stèila, che ‘l piasì it has famlo dcò ti an ëslargandme jë sluse dla coa e adess mia presensa a sarà tant pì visibla» Ësteilòta : « què dì, cand ch’it passëras torna da sì an completand toa òrbita, fërmte a saluteme e i sper dë podèj dete ëd bon-e neuve an riguard dël mè desideri d’anviaré e fosoné Vita! » Comëtta : « i son sigura ch’im fërmrai anté ti e ch’i l’avrai ëd bon-e neuve! » An sa manera a l’han salutasse le doe stèile an promëttendse boneur e d’arvoghse tòst. E finalment Ësteilòta a l’era pronta për anandié un pianeta sò e a l’ha virà sò bèich splendrient anvers col ròch ch’a sarìa mai pì stàit frèid e sensa vita … ma costa a l’é n’àutra stòria …