Rosalba Mappa/La fìsica
La fìsica[modifiché]
Na vira, fin-a a metà dël Neuvsent, prima ch’a rivèissa la television, la gent an campagna, dòp d’avèj fàit sin-a as artrovava ’nt la stala, le dòne a cusìo, a fasìo maja, nopà le fijëtte a ricamavo ij linseuj për ël fardel. J’òmini, pì fortunà, a giugavo tuta la sèira a taròch, a rusavo tra ëd lor e chi ch’a përdìa a cristonava.
Na sèira, un vejòto che ij sò nòno a j’ero nativ d’Ussèj ant la valada ëd Viù, a l’ha contà na stòria sla fìsica. A la fin ëd l’Eutsent a li Piassëtti (na borgà d’Ussèj) a-i meujrìa na fomna mare ’d famija. Costa fomna, tant divòta, a l’avìa lassà dit ai sò fieuj che për un mèis ëd fila a l’avrìo dovù, tute le matin, fé dì na mëssa an sò sufragi. Soa famija, pòvra gent, a l’han fàit dì la mëssa për ij prim des di e peui a l’han chità lì. Ël di ch’a fasìa òndes a intro ’nt la
stala e a vëddo na sen-a impressionanta. Le doe vache a j’ero divise coma còrp, ma le teste a j’ero dventà un-a sola, con na gròssa caden-a al còl. Ste gent, sbaruvà, a son andàite a ciamé lë vsin ëd ca, ch’a l’era un ch’a l’avia studià ’nt le scòle àute. Cost-sì, quand a l’ha vist costa sen-a, a l’ha prontà un bel farò sota ’l fornel ch’a-i era ’nt la stala.
Pòch dòp na vos a crija: «LASS-ME CHE MI IT LASSO!». Dëstissà ’l feu, a va a deurmi. La matin dòp, a intro ’nt la stala e a resto ambajà, la testa ùnica a l’era dventà doe teste, le vache a son tornà normale. Chërdìbil o nò la conta a l’é finìa parèj.
Rosalba Mappa dl’Ars et Labor ëd Siriè.