Pier Natale Guerci/Na spasgiada al Valentin

Na spasgiada al Valentin

"Cò ij foma ancheuj dòp disné?". A l'é la sòlita domanda ch'as fan a la dumìnica le cobie d'an-namorà. Sossì a l'é capità pòch temp fà, quand mia fomna a l'ha ciamame se i l'avèissa intension ëd seurte. A l'é nen che i l'avèissa tanta veuja ma, për contentela, i propon-o 'd fé na spasgiada 'l Valentin andova da tant temp i andasìo nen. Dzora cost parch, ël cheur ëd l'òm a l'ha fàit seurte tuti ij sentiment ch'a l'ha con poesìe, canson, conte, etc.... Tut sòn am arcòrda na nòstra aventura 'd gioventù.

A l'era na dumìnica matin quand, surtì da la mëssa, mia morosa, adess mia fomna, am fà la fatìdica domanda. Dàit ch'a-i era 'l Gir d'Italia e, cissà per le corse an bici, i l'avrìa vorsù sente la trasmission a la radio, mi balòss, i treuvo la scusa che i dovìa studié. Ma vojàutri i lo seve che, quand le fomne as buto an testa na còsa, a riesso sempe a spontela. Parèj, quand i l'hai vistla mortificà, a l'é stàit pì fòrt che mi, përchè l'amor a l'é amor, e as peul pa disse che 'd nò. Ma për nen dëscheurvme tròp, i l'hai acetà, butand an mostra ij sacrifissi che i l'avrìa dovù fé, studiand a la sèira.

I andoma al Valentin ab biciclëtta, con apress ëd can Bombardin. Costa bestia, un barboncin nèir con un muso sv icc e n'espression anteligenta, a l'era tant afessionà a soa padroncin-a che, quand i sercava d'avzineme a chila, as butava sempe an mes. Për sòn i lo ciamava për stranòm "Bombardin", përchè, dispetos, a la lassava mai un moment da sola.

Quand i soma rivà al Valentin, i vëddoma an sël vial na madamin che, antrapasse ant un tombin, a riess pa nen a gavé la scarpa. Mia morosa am fà: "Vaje dé na man!". I lasso la bici për tèra e, avzionandme i diso: "Madamin, a l'ha da bzògn ëd n'ajut?". Chilam con destach e con un ton agità, am fà: "Non lo vede?". I m'anginojo e i serco ëd gavé ël garèt, ma ël garèt a surtìa pa. Mars ëd sudor, i pijo la cavja dla sgnora për fé pì fòrsa dzora ël garèt, ma chila a l'ha piantà un crij che Bombardin a l'é butasse a baulé. Peui, tuta anrabià, am dis: "Ma insomma, si sbrighi!". "Madamin, i faso tut ël possibil!". Antant mia morosa am dociava con në sguard sever come për dì: "Dësgagg-te, ganimede!". Finalment i riesso a gavé 'l garèt dal tombin. La madamin, con në sguard anviperì e anrabià, as na va, fasend giré 'l parassol come n'élica.

Come ringrassiament për lòn che i l'avìa fàit, im sento nen dì da mia morosa che am cherdìa na përson-a séria, ma che i j'era un buratin? Peui a l'é montà an bici e, con Bombardin darera, a l'é andass-ne. I son coruje apress e, tajandje la stra, i l'hai fërmala.

A l'é andaje tuta la passiensa dij frà a convincc-la che i j'era stàit genà an cola situassion, quand i vëddo an distansa un gelaté. Sì, coj lì ch'a l'avìo un triciclo con na giassera për vende ij gelato a cornèt. Për feme bin volèj, i l'hai ofrijne un, ma, quand ël gelaté a stà për dèilo, Bombardin a-j dà në s-ciancon al brass e 'l gelato a va nen a finì dzora 'l cotin? Premuros, i pijo ël fassolèt e im dago da fé a fërté la macia, ma chila, pensand mal e chërdend che i lo fasa a pòsta a carché la man dzora la gamba, anviperìa am dis: "Ël vissièt it lo perde pròpi nen, nèh". E giù në s-giaflon! I son restà 'd carta pista. Bombardin am vardava come per dì: "It l'has vorsù fé 'l furbòt con mia padroncin-a? A të stà bin!". Vojàutri i chërde pa, ma mi i l'avìa nen l'intension che chila a pensava. L'artorn a ca, a l'é stàit come 'l doi da pich!

Peui im faso coragi, e sota 'l porton i diso: "Ti 't peule pensé come it veule, ma mi i son nen come it chërde!". I l'hai dilo an manera tant angossà che chila a l'ha ancomensà a baseme.

I rivo a ca content come n'oslin, quand mia mare am fà: "Andoa it ses ëstàit?". "I son andàit a l'oratòri!". E chila: "E peui a la benedission, vera?". "E sì!". Con ton sech, butandse le man an sij fianch, a l'ha dime: "La benedission dël rossèt?". A l'ha dame në sgiaflon ch'a l'ha fame giré la facia da l'àutra part. Peui, sempe con ton sever, am fà: "Va a vardete ant lë specc, busiard!". I j'era na mascra! Da col dì, ël rossèt a l'é andame per travers.

Antant i rivoma al Valentin e, dòp avèj marcià un pòch, is setoma an sna banca. Mia fomna, con un soris malissios, scandend le paròle am dis: "Am piasërìa mangé un gelato!". I l'hai vardala... Peui, ambrassandse, i soma butasse a rije tuti e doi e, antant che 'l tramont a anluminava con color divers la blëssa dël parch, noi, adasiòt adasiòt, i soma anviarasse vers ca.

Parèj tra 'n ganimede, un furbòt e un busiard a finiss sta conta.