Mario Giai/Conòsse la gent
Conòsse la gent[modifiché]
Intré ’nt ij pensé dla gent a l’é nen na còsa fàcila, cerché dë studié e capì còsa che peul avèj an ment un àutr a l’é motobin difìcil. Se peui, col che a veul giudiché a crèd ëd ciapé un grup ëd përson-e, ëd butelo ’nt un mass, peui comandé tute ste përson-e a la midema manera, tuti con l’istess méter, e bin, col quaidun che a rason-a parèj a së sbalia ’d gròss, col quaidun a sarà mai un bon cap o un bon comandant ëd repart.
Un bon comandant dev savèj fé ’l pare e ’l confessor ëd la gent che a l’ha sota, se a veul che ’l repart a fonsion-a e tut a vada bin. L’un a dev pijelo a le bon-e, l’àutr a dev comandelo con pì severità, nen tuti j’òmini a son fàit a l’istessa manera! Figuresse se peui ancora costi òmini butà ansema a son nen tuti d’una rassa, d’un istess Pais, dle mideme costume..ma .. se coste përson-e a ven-o da tute le part dël mond. A l’é pròpi cost cas che a l’é rivaje a Luisin l’Obergista, ma, sté un pòch a sente.
Luisin a l’é Proprietari d’un Hotel, un bel Hotel ëd la capital, butà pròpi davanti a la pòrta d’intrada dl’aeropòrt Intercontinental. L’Hotel a l’é ’d prima categorìa Lusso, e a ’rsèiv na clientela che a ven da tute le part dël mond. Figureve che clientela a peul avèj! Pì ’d sinchsent areoplan a sbarco o a pòrto via tuti ij di la blëssa ’d dosent passeger për areoplan, fé ’n pòch ël cont vojàutri. Gent ëd tuti ij color e ’d tute le rasse, a l’Hotel, na vòlta, a l’é fin-a rivaje un Sultan con tut sò séguit e sò arem componù da quaranta fomne. Ministr, Afarista, Diplomàtich, Turista, gent che a parla an tute sòrt e manere, gent che a pretend na cusin-a ’d sò pais, figureve ij cusiné che artista che a devo esse, e peui, interpreti, tradutor, cambi ’d moneda . tute còse che a l’Hotel ëd Luisin as treuvo a la perfession. J’erbo pòrta-ansëgne dl’Hotel, a son pì che sinquanta oltre che col fiss con la Bandiera Italian-a, e bin, mai un ëd costi erbo a l’é veuid, ij color ëd tute le part dël mond a svanto ant ël cel fasand savèj quài che a son j’ospità.
Luisin a cudiss tut, a l’ha tute le cure possìbile për porté sempre ’d mej ant le comodità dl’Hotel; a l’ha già fàit tante còse e tute a son stàite fortunà, ma sente còsa che a l’é capitaje con l’ùltima soa trovada. Al pian teren, për j’òspiti che a-i son ant la Hall, passand për un coridor as riva a le toelete, ai servissi. Luisin a l’ha pensà d’onoré col che dël servissi as na serv, an costa manera. Ant una nicia pen-a fòra dla pòrta dla toeleta, a l’ha piassà tre sonador, na cita orchestrin-a, che, a second ëd la nassionalità dl’òspit che a intra ’n toeleta, a-j son-a la marcia ’d sò Pais, val a dì la Marcia Nassional. Sté ’n pòch a sente coma a l’é ’ndàita la còsa, pròpi an riferiment dël fàit psicològich che i l’hai dive an prinsipi ’d cost racont. Ant la toeleta a j’intra un Italian, la orchestri n-a a taca a soné l’Inn ëd Mameli. L’italian a seurt tut content, a dis « Che gentil pensé, ringrassié la diression » a fica man al portafeuj, a tira fòra sinquanta mila lire e « Grassie tant » a-j dis ai sonador «Sossì a l’é për vojàutri». [...]
(Mario Giai Via, 1924-2014, Ël tò almanach 1987).