Luis Olivé/Invocassion
INVOCASSION A NOTRE-DAME DE PARIS
[modifiché]«Au pied du Crucifix souvenez-vous des morts de la guerre». Paròle scrite su l’inginojator piassà dë ’d nans al gran Crocifiss ch’a j’era ant la sconda navà a drita dël portal d’intrada dla Catedral ëd Notre-Dame de Paris. Ël Crocifiss a l’era contornà da na fra ch’a resija quatr candelié ’d diversi brass. Daré dij candelié, da na banda e da l’àutra, sinch bandiere listà a deul. Costa invocassion a l’é stàita inmaginà a Paris, ant ël 1940, pòchi di prima dël cròl militar ëd la Fransa e dl’intrada an guèra dl’Italia.
Notre-Dame dë Paris, sla toa faciada
ij sant ëd pera a levo ’l pastoral
mentre ij frà, ginojon, reso ’l missal
e un son d’òrgo a compagna na cantada.
La cantada dij sécoj dla toa Stòria
ò Fransa ’d Carlo Quint e ij rè cristian;
Fransa dël Còrs che con soe stesse man
s’ancoronava imperator an glòria
e tra le arcade gòtiche ai passava
un’ala ’d sacrilege aquilonar
che chiel l’ha dovù sente an mes al mar
quand che ’n sla soa ruvin-a a sospirava.
O Notre-Dame, rochera benedìa
doa ’d tanti sécoj son rompusse j’onde
scumand la rabia, ’l deul, le gòj profonde
tant che ògni pera e n’é restà scurpìa.
O Notre-Dame ëd l’Esmeralda ’d seugn,
ëd Quasimodo gheub e mangagnà
che le toe ciòche ’d brons a l’ha sonà
piorand sò amor ch’a galopava leugn.
O Notre-Dame che të më strenze ’l cheur
con tute le toe strije e ij tò diauleri,
le sivìtole ’d pera e ij tò misteri
ch’a fisso la sità sombra ’d maleur:
ch’a fisso, ant costa neuit nìvola ’d guèra,
ij croass dël dolor e dla ruvin-a
avsinesse ant un vòl ross ëd rapin-a
su Paris ch’a sangiuta front a tèra.
O Notre-Dame, nav corma ’d poesìa
che ant ij bej di dla pas, sla sità granda,
të ’lvave an cel, parèj d’una garlanda,
gulie e colombe al son dl’Ave Maria:
e le rive dla Seine, davsin a ti,
t’ofrijo a primavera j’orm an fior,
le bele fiëtte e le canson d’amor
ch’at profumavo l’aria d’ògni di...
Oh s’a fa mal rivëde ant l’aria scura
ëd costa neuit ëd guèra sensa lun-a
la bionda pecatris an vesta brun-a,
Paris la bela, strangolà ’d paura!
Paris che, ancoronà ’d reuse e ’d basin,
a dansava dë ’d neuit la soa folìa
ma ai primi artoch soav dl’Ave Marìa
s’anginojava ’d zora ij tò scalin;
e ti, Mare pietosa, it përdonave
le soe svincëtte mate ’d gioventù
përchè ’t savije che ’l sò cheur dë vlu
l’era nen gram: e ti ’t la carëssave
e t’ij mostrave, ant la matin nebiosa,
la dura stra ch’an fa merité ’l pan
e Paris as signava con la man
e a corija al travaj brava e seriosa.
Oh vita! Giòla fìèivola, ala bleuva,
che ’t chin-e sota a le ventà dël visse
ma t’arpije con fòrsa e ’t rifiorisse,
sle sënner grise, splendrienta e neuva!
Oh, ’l vòl d’àngej ch’ai seurt da cola fiama!
Da la tempesta frosa dël pecà
së spantia an cel n’asur ëd santità.
La putana d’ancheuj, doman l’é mama.
Doman sla neuit ëd l’ànima pì ancreusa
a së slarga na pieuva ’d pentiment
e j’euj ëd l’alba a vëdran luse al vent
la làmpada votiva d’una reusa...
Omini fier che ten-e ’l nòst destin
sarà ’nt ël pugn come na spa tajenta,
dnans ëd dovrela a dé la mòrt violenta
fevne una Cros për recité ’l vòst bin.
Për l’amor ëd col Òm giust ch’a l’é mòrt
anciodà su la Cros tra ij doi ladron,
vërsé ’n sla vita l’eule dël përdon,
fé splende costa fiama, òmini fòrt.
E ricordeve che la Vita uman-a
a l’é fija dla Grassia e dël Pecà,
ma che su chila a vija la Bontà:
la Bontà ’d tuti j’òmini sovran-a.
Nòstra sovran-a an nòm dla Grassia eterna
ch’a splend ant j’euj dla Mare ’d Gesù Crist.
Vòstra sovran-a che dai consèj trist
dël demòne dël Mal venta ch’av guerna.
Venta ch’av guerna da j’oror dla guèra,
da la fòrsa dël Mal armà ’d canon:
strument ëd rabia, ’d mòrt, ëd distrussion,
ch’a squarso ’l sen ansangonà dla tèra...
Oh Notre-Dame, ò Notre-Dame fransèisa,
Notre-Dame dël mè cheur ëd vagabond,
salva la Fransa, salva tut ël mond
da costa trista guèra ’d malintèisa.
Nòstra Sgnora ’d Paris, për tuti ij pior
dle mare an ginojon dnans a la frà
dël Crocifiss ëd tanti mòrt soldà,
fa chité costa guèra ’d disonor.
Ti Mare, ti pietosa, ti ferija
ant ël cheur sangonant da set ëspà,
mandje un ragg luminos ëd toa bontà
al cheur dla bestia uman-a anvelenija.
Manda l’àngel dla pas sl’umanità.
Notre-Dame de Paris, stèila ’d pietà!
Paris, giugn 1940
ËL TÒR N° 5 - 29 stèmber 1945