Lenga piemontèisa/Gramàtica piemontèisa/Morfologìa/Verb/Coniugassion negativ
Coniugassion negativa
[modifiché]A l'ha na costrussion diferenta da cola italian-a. La negassion nen opura pa a ven butà dòp ël verb (ant ij temp sempi) ò dòp l'ausiliar e prima dël partissipi passà (ant ij temp compòst). I lassoma le tradussion an Italian:
Lor a bèivo nen = Loro non bevono ; Lor a l'han nen beivù = Loro non hanno bevuto.
Ti it vade pà = Tu non vai, tu non vai mica ; Ti it ses pà andàit = Tu non sei (mica) andato.
I son pa fòl = Non sono mica fesso.
La negassion con pà a l'ha sovens un valor rinforsà rispét a la negassion con nen, contut che coma usagi local le doe negassion a peusso 'dcò esse scambià.
I notoma che 'l mecanism dla negassion a l'é diferent tant da col italian che da col fransèis. Ël pà piemontèis a echival nen al pà fransèis. I notoma 'dcò che la locussion italian-a "non ... mica ..." an piemontèis a supon la negassion che a deuvra mach pà, sensa 'l nen.
I notoma la sconda përson-a singolar dl'imperativ, che an Italian a l'é particolar: va, non andare. An piemontèis ëdcò costa vos as compòrta an manera regolar: va, va nen.
Ant l'anfinì e ant ël gerundi la negassion nen a peul pijé l'istéss pòst che a l'ha la negassion italian-a nen fè, nen fasend = non fare, non facendo, ma a peul ëdcò resté, an manera pì giusta, dòp ël verb (an cost cas ël gerundi a deuvra la forma che a finiss con ...a). Quàich esempi:
- A non fare storie hai solo da guadagnare = a fé nen ëd lande it l'has mach da vagnéje (per le altre particolarità della frase vedere la Sintassi)
- A non andare ci rimetti = a nen andé it i-i gionte
- Non facendo la spesa resti senza = fasenda nen la spèisa it reste sensa
- Non bevendo avrai sete = nen beivend it l'avras sej opura beivenda nen it l'avras sej
A cambia gnente se a-i son partìcole përnominaj ò locative. Esempi:
Non te lo dico = i tlo diso nen
Non te lo ho detto = i l'hai nen ditlo
L'espression italian-a non ... più an Piemontèis a l'é ... pì nen, che a stan dòp ël verb, l'un dòp l'àutr:
non viene più = a ven pì nen
L'espression italian-a non ... mai più an Piemontèis a l'é ... mai pì, sensa la negassion nen:
non farlo mai più = falo mai pì