Lenga piemontèisa/Gramàtica piemontèisa/Morfologìa/Verb/Coniugassion dij verb regolar/II Coniugassion
Sconda coniugassion regolar (...e)
[modifiché]I arportoma un verb transitiv, con ausiliar "avèj". Për ij verb intransitiv che a deuvro l'ausiliar "esse" a basta sostituė le vos dël verb "avčj" con le corispondente (istessi temp e meud) dël verb "esse".
La sconda coniugassion piemontčisa a l'é cola che a l'anfinė present a seurt an "...e " nen acentā. La "e " a l'é an sėlaba duverta e donca a l'é pronunsiā strčita, an manera che as avzin-a 'n pōch a la pronunsia dl'anfinė dla tersa coniugassion fransčisa (dont a l'é diferenta la grafėa).
Ël verb lese
Present | Ampërfét | Passà | Passà lontan | Trapassà | Trapassà lontan | Futur sempi | Futur anterior |
---|---|---|---|---|---|---|---|
mi i leso
ti it lese chiel a les noi i lesoma voi i lese lor a leso |
mi i lesìa
ti it lesìe chiel a lesìa noi i lesìo voi i lesìe lor a lesìo |
mi i l'hai lesù
ti it l'has lesù chiel a l'ha lesù noi i l'oma lesù voi i l'eve lesù lor a l'han lesù |
mi i lesire
ti it lesėres chiel a lesir noi i lesiro voi i lesire lor a lesiro |
mi i l'avìa lesù
ti it l'avìe lesù chiel a l'avìa lesù noi i l'avìo lesù voi i l'avìe lesù lor a l'avìo lesù |
mi i avire lesù
ti it avires lesù chiel a avir lesù noi i aviro lesù voi i avire lesù lor a aviro lesù |
mi i lesrai
....(mi i lesreu) ti it lesras chiel a lesrà noi i lesroma voi i lesreve lor a lesran |
mi i l'avrai lesù
ti it l'avras lesù chiel a l'avrà lesù noi i l'avroma lesù voi i l'avreve lesù lor a l'avran lesù |
Present | Ampërfét | Passà | Trapassà |
---|---|---|---|
che mi i lesa
che ti it lese che chiel a lesa che noi i leso che voi i lese che lor a leso |
che mi i lesèissa
che ti it lesèisse che chiel a lesèissa che noi i leslèisso che voi i lesèisse che lor a lesèisso |
che mi i l'àbia lesù
che ti it l'àbie lesù che chiel a l'àbia lesù che noi i l'àbio lesù che voi i l'àbie lesù che lor a l'àbio lesù |
che mi i l'avèissa lesù
che ti it l'avèisse lesù che chiel a l'avèissa lesù che noi i l'avèisso lesù che voi i l'avèisse lesù che lor a l'avèisso lesù |
Present | Passà |
---|---|
mi i lesrìa
ti it lesrìe chiel a lesrìa noi i lesrìo voi i lesrìe lor a lesrìo |
mi i l'avrìa lesù
ti it l'avrìe lesù chiel a l'avrìa lesù noi i l'avrìo lesù voi i l'avrìe lesù lor a l'avrìo lesù |
Present | Futur |
---|---|
- - - -
les ch'a lesa lesoma lese ch'a leso |
- - - -
it lesras a lesrà i lesroma i lesreve a lesran |
Anfinì | Partissipi | Gerundi | |||
Present | Passà... | Present | Passà... | Present | Passà... |
lese | avèj lesù | - - - - | lesù | lesend (lesenda)
(an lesend) |
avend lesù |
Verb iregolar dla sconda coniugassion
[modifiché]Ël grup dij set verb con l'anfinì an eje (ej).
Costi set verb a l'han iregolarità ant la coniugassion. Prima 'd tut i notoma che costi verb, che a son sicura dla sconda coniugassion, a l'han la ëdcò na forma dl'anfinì (la pì dovrà) che a seurt nen an e. A son:
- avèje (avèj) dont i l'oma dàit al coniugassion completa.
- dovèje (dovèj)
- piasèje (piasèj) - ùnica particolarità: a l'ha 'dcò l'anfinì piase
- podèje (podèj)
- savèje (savèj)
- valèje (valèj) - ùnica particolarità: a l'ha 'dcò l'anfinì vale
- vorèje (vorèj)
- ël verb derivàdëspiasèj as compòrta coma piasèj
Ël verb avèje (avèj) a l'é già stàit vist al complét.
Ij temp iregolar ëd dovèj a son:
Present indicativ: mi i deuvo, ti it deuve, chiel a deuv, noi i dovoma, voi i deuve, lor a deuvo
Ampërfét indicativ: mi i dovìa, ti it dovìe, chiel a dovìa, noi i dovìo, voi i dovìe, lor a dovìo
Present congiuntiv: che mi i deuva, che ti it deuve, che chiel a deuva, che noi i deuvo, che voi i deuve, che lor a deuvo
Present imperativ: (mi) - - - -, (ti) deuve, (chiel) ch'a deuva, (noi) dovoma, (voi) deuve, (lor) ch'a deuvo
Ij temp iregolar ëd podèj a son:
Present indicativ: mi i peus (peulo), ti it peule, chiel a peul, noi i podoma, voi i peule, lor a peulo
Present congiuntiv: che mi i peussa, che ti it peusse, che chiel a peussa, che noi i peusso, che voi i peusse, che lor a peusso
A manca 'l present imperativ, për le relative espression ad deuvro locussio echivalente.
Ij temp iregolari ëd savèj a son:
Present indicativ: mi i sai (seu), ti it sas, chiel a sa, noi i soma (sagoma, savoma) , voi i seve, lor a san
Present congiuntiv: che mi i sàpia, che ti it sàpie, che chiel a sàpia, che noi i sàpio, che voi i sàpie, che lor a sàpio
Present imperativ: (mi) - - - -, (ti) it sàpie, (chiel) ch'a sàpia, (noi) sàvoma (soma, sagoma), (voi) sàvej, (lor) ch'a sàpio
Ij temp iregolar ëd vorèj a son:
Present indicativ: mi i veuj (veulo), ti it veule, chiel a veul, noi i voroma, voi i veule, lor a veulo
Present congiuntiv: che mi i veuja, che ti it veuje, che chiel a veuja, che noi i voroma, che voi i veule, che lor a veujo
Present imperativ: (mi) - - - -, (ti)veuje, (chiel) ch'a veuja, (noi) voroma, (voi) voreje, (lor) ch'aveujo
Partissipi passà: vorsù (dle vire as treuva 'dcò volù)
L'imperativ a l'é 'd sòlit unì a përnòm përsonaj:
voromse. As nòta, an cost cas, l'eliminassion la vocale final dla vos verbal. Sòn a l'é un procéss comun, che a vnirà vist pì anans.
Verb con partissipi passà iregolar.
Peui a-i é quàich verb che a l'ha un partissipi passà iregolar e, 'd sòlit, pì che un partissipi passà. Pr'esempi:
Nasse Part. Pass. nà, nassù nàit.
Vëdde Part. Pass. vëddù, vejù, vist.
Cheuse Part. Pass. cusù, cheuit.
Deurbe Part. Pass. durbì, duvert.
cheuit, duvert, a son dovrà 'dcò coma agetiv (nen, anvece cusù e durbì).
A venta nen confonde 'l partissipi passà con l'agetiv corispondent, che a peulo esse diferent. Pr'esempi:
Part.pass. strenzù, corisp. ag. strèit.
I l'hai strenzù la vis, adess a l'é strèita.
Gavà pòche ecession, cand a-i son, ansema, un partissipi passà regolar e un nen regolar, col regolar a ven dovrà da partissipi e l'àutr da agetiv.
A-i son peui 'd verb che a l'han forme dle doe coniugassion sconda e tersa, e che i vëddroma ant la session chiven, a part. As trata 'd na particolarità piemontèisa pitòst vària e motobin amportanta. A son coi che a-i diso: Verb fosonant che a podrìo esse considerà iregolar, ma noi i-j consideroma na categorìa a part..