Lenga piemontèisa/Gramàtica piemontèisa/Morfologìa/Preposission articolà
Preposission articolà
[modifiché]L'articol ch'a ven dòp ëd la preposission a forma la preposission articolà, ch'a serv a formé ij vàire complement ëd la proposission e dël perìod. Ëd coste preposission articolà, quaidun-a a risulta an forma neuva da la trasformassion ant un-a sola paròla dl'artìcol e dla preposission.
| Preposission | Articol | Preposission articolà |
|---|---|---|
| dë (di) | + ël ('l) | = dël (del) |
| dë | + lë | = dlë (dello) |
| dë | + la | = dla (della) |
| dë | + l' | = dl' (dell') |
| dë | + ij | = dij (dei) |
| dë | + jë | = djë (degli) |
| dë | + j' | = dj' (degl') |
| dë | + le | = dle (delle) |
| dë | + j' | = dj' (delle, danans a vocal) |
| dë | + un | = d'un (di uno) |
NÒTA: quand che la preposission dë a dventa ëd, për soa posission eufònica, soa preposission articolà as divid an ed le, ëd la, ëd j', ëd le, ëd na.
| Preposission | Articol | Preposission articolà |
|---|---|---|
| a (a) | + ël ('l) | = al (al) |
| a | + lë | = a le (allo) |
| a | + la | = a la (alla) |
| a | + l' | = a l' (all) |
| a | + ij | = ai (ai) |
| a | + jë | = a jë (agli) |
| a | + j' | = a j' (agl') |
| a | + le | = a le (alle), etc. |
Coma "a" as compòrta anche "da".
| Esempi: |
|---|
| da + ël = dal |
| da + la = da la |
| da + ij = dai |
| da + le = da le, etc. |
| Preposission | Articol | Preposission articolà |
|---|---|---|
| su (së e ës) | + ël ('l) | sël (sul) (sul) |
| su | + lë | slë (sullo) |
| su | + la | sla (sulla) |
| su | + l' | sl' (sull') |
| su | + ij | sji (sui) (sui) |
| su | + jë | sjë (sugli) |
| su | + j' | sj' (sugli) |
| su | + le | sle (sulle) |
| su | + j' | sj' (sulle, danans a vocal) |
| su | + un | s'un (su un) |
| su | + na | s'na (su una) |
Sovens la preposission articolà formà da su e së a pija, danans, anche la preposission "an" (in).
| Esempi: |
|---|
| an sël soié (in sul solaio) |
| an sla tàula (in sulla tavola) |
| an sij brich (in sui monti) |
| an sle croste (in sulle croste, addosso) |
Tute j'àutre preposission articolà a son formà regolarment da la preposission, sugiìa da l'artìcol, sensa variassion.
Esempi: për ël, për la, për ij, për le, etc. (per il, per la, per i, etc.); tra 'l, tra la, tra ij, etc. (tra il, tra la, tra i, etc.); con ël, con la, con ij etc. (con il, con la, con i, etc.).
La preposission articolà con ël', con ij a peulo anche saresse ant un-a.
Esempi: co'l, co'ij (nen an col e coj ch'a veulo dì "quello" e "quelli").
La preposission an (ën) = in, a fà mai preposission articolà, ché ant l'istess sens as fà con la preposission ant (ënt) = in.
| ant ël (nel) | ant la (nella) |
| ant lë (nello) | ant l' (nell') |
| ant ij (nei) | ant le (nelle) |
| ant jë (negli) | ant j' (negl' e nell') |
A val la pen-a noté che con j'articol indefinì le preposission a resto semper separà o as unisso con l'apòstrofo
| dë | + un | d'un |
| a | + un | a un, a 'n |
| ant | + un | ant un |
| su | + un | s' un |
| su | + una | su na, s' na |
| ëd | + una | ëd na |
| dë | + una | d'un-a |
| a | + una | a na |