La Bibia piemontèisa/Testament Vej/Deuterocanonich/Stòria 'd Susan-a

La Bibia piemontèisa Ij Deuterocanònich

Introdussion

Susan-a

(Capìtol 13 ëd la version greca 'd Daniel)

La blëssa 'd Susan-a anciarma doi ansian

¹ A jë stasìa an Babilònia n’òm ciamà Joachim, ²che a l’avìa marià na fomna ciamà Susan-a, fija ‘d Chelchìa, motobin bela e timorà ‘d Dé. ³Sò pare e soa mare, ch’a l’ero ‘d giust, a l’avìo educà la fija conform la Lej ëd Mosè. ⁴Joachim a l’era bonben rich e a l’era padron d’un giardin davzin a ca e da già ch’a l’era stimà pì che minca d’àutr ij Giudé andasìo da chiel. ⁵Ëd col ann, l’avìo stabilì tanme giùdes doi ansian, ciapà d’an mes ëd la gent. A l’é për lor che l’Etern a dis: "La përversità a l’é surtìa da Babilònia për mojen ëd doi vej ch’a l’ero giùdes e ch’a smijava governèisso ‘l pòpol"^[1]. ⁶Costissì a l’ero sòlit andé ant la ca ‘d Joachim, e tui coj ch’a l’avìo caiche rusa sospèisa andasìo da lor. ⁷Ant ël moment che, vers mesdì, la gent as n’andasìa, Susan-a a l’era costumà a spassigé ant ël giardin dël marì. ⁸A l’é parèj che ij doi vej che, mincadì, a la vëddjo spassigé, a son ëstàit ciapà da na passion afoà për chila: ⁹a l’avìo perdù ‘l lum ëd la rason, an dëstornand j’euj për nen vëdde ‘l Cel e pa avisésne dij giudìssi giust. ¹⁰A l’ero tùit ëdoi sesì da la passion për chila, ¹¹mach ch’a l’avìo onta ‘d diciaré un con l’àutr l’anvìa ‘d vorèj andess-ne a cogé con chila.

¹²Con sempe pì d’anvìa, minca di a vorìo vëdla. Un di a son disse: ¹³“Ndoma pura a ca: a l’é ora ‘d disné!” E surtì ch’a l’ero, a son andàsne. ¹⁴Meno che, tornà ‘ndaré, a son trovasse torna ‘nsema, e ciamàndse ‘l përchè un con l’àutr, a l’han confessà soa passion. Anlora a son butasse a studié ‘l moment bon për podèila ciapé da sola.

¹⁵Antramentre ch’a spetavo l’ocasion pì favorèivola, Susan-a a l’era intrà, com ëd costuma, mach con doi sërvente, ant ël giardin për pijé un bagn, dal moment ch’a fasìa càud. ¹⁶Gnun d’àutri, a-i j’era, fòra dij doi vej stërmà a spiela.

¹⁷Susan-a a l’ha dije a le sërvente: ‘’Portéme ‘l bàlsam e ij përfum, peui saré pura la pòrta, përchè veuj pijé ‘l bagn”. ¹⁸Lor a l’han fàit përparèj com a l’avìa comandaje: a l’han sarà le pòrte dël giardin an intrand ant ëcà da la pòrta dë sbiess për porté a Susan-a lòn ch’a ciamava, sensa antajesne dij vej , da già ch’a l’ero stërmà. ¹⁹Pen-a partì le sërvente, ij doi vej a son surtì d’andova ch'a l’ero stërmà, avzinàndze ‘d corsa a chila e diséndje: ²⁰"Varda, le pòrte dël giardin a son sarà, gnun a në s-cèira e nojàutri soma ‘nviscasse ‘d passion për ti: dine ‘d si e date a noi. ²¹Dësnò nojàutri i androma acusete; i podrìo dì che un giovo a l’era con ti e për lòn it l’avìe fàit seurte le sërvente”. ²²An piorand Susan-a a l’ha sclamà: “I son assedià da tute bande. S’i aconsénto, për mi a sarìa la mòrt; s’i arfudièissa i podrai pa scampé da vòste man. ²³Pì car për mi tombé nossenta an vòstre man che pëcché dëdnans a Nosgnor!” ²⁴Susan-a a l’ha crijà fòrt. Dcò ij doi vej a l’han crijàje contra, ²⁵peui dun-a, un ëd lor a l’é andàit ëd corsa a doverté ‘l rastel dël giardin. ²⁶Pen-a che ij servitor a l’han sentù ij braj dal giardin, a son precipitasse a la pòrta ‘d fianch, për vëdde lòn ch’a l’era ‘ncapitaje a Susan-a. ²⁷Ij doi vej a l’han dàit soa version ëd lòn ch’a podìa esse ‘ncapità e lòn a l’ha lassà ambajà ij sërvent: a rësguard ëd Susan-a a l’era mai sentusse na ròba parija.

²⁸Ant l’andoman la gent a l’é assemblasse ant la ca ‘d Joachim. A son vnùit ëdcò ij doi vej giudes, pront a eseguì sò progèt e fé condané a mòrt Susan-a. ²⁹An facia ‘d tùit a l’han dit:” Fé vnì Susan-a, fija ‘d Chelchìa, fomna ‘d Joachim ! ».

Cora ch’a l’han ciamala, ³⁰Susan-a a l’é vnùita con sò pare e soa mare, ij fieuj e tùit ij sò parent. ³¹A l’era motobin bela e piasosa ³²e a portava ‘l vel. Coj doi vej gram a l’han comandà ‘d gaveje ‘l vel për podèj ancor gòde ‘d soa blëssa. ³³Tùit ij sò amis e parent a pioravo.

³⁴Ij doi ansian a son aussasse d’an mes ëd la gent e a l’han butaje soe man an sla testa ^[2]. ³⁵Chila, an piorand, a l’ha aussà j’euj al cel, con ël cheur ëd pianta pien ëd fiusa an Nosgnor. ³⁶Ij vej a l’han dit:’’ Antramentre che nojàutri i spassigiavo da soj ant ël giardin, a l’é rivaie chila con doi sërvente, a l’ha sarà le pòrte dël giardin e peui a l’ha mandà via le doe sërvente. ³⁷Peui a l’é intraie un giovo ch’as n’ ëstasìa stërmà, e a l’é cobiasse con chila. ³⁸Noi ch’i j’ero ant un canton dël giardin, an vëddend na scrosità parèj, i soma dun-a andàit da lor, an ciapàndje an sël fàit. ³⁹Ma i l’oma pa podù ciapé ‘l giovo përchè pì fòrt che nojàutri, a l’ha dovertà la pòrta e a l’é scapà. ⁴⁰Ma i l’oma pijàit chila e i l’oma ciamaje col ch’a fùissa col giovo, ma chila a l’ha pa vorsù dinlo. I soma testimòni ëd sòn’’. ⁴¹La furfa a l’ha daje da ment e fiusa përchè lor a l’ero vej e giùdes dël pòpol e a l’ha condanala a mòrt. ⁴²Anlora Susan-a a l’ha sclamà aussand la vos:’’Dé Etern, ch’it conòsse ij segret, ch’it conòsse tut anans ch’ancàpita, ⁴³ti ‘t sas ch’a l’han testimonià fàuss contra ‘d mi! Mi i vado a meuire nossenta për la gramìssia ch’a l’han tendùme contra!’’.

⁴⁴E Nosgnor a l’ha scotà soa vos. ⁴⁵Antramentre che chila a vnisìa portà via për esse massà a prassà, Dé a l’ha ‘nspirà la protesta giusta ant an giovo ciamà Daniel.

⁴⁶Daniel a l’é butasse a crijé motobin fòrt: ‘’I veuj pa esse conivent dla mòrt ëd ësta fomna!”.

⁴⁷Tuta la gent a l’é virasse anvers ëd chiel e a l’ha ciamaje: “Còs veus-to dì con ste paròle?”.

⁴⁸Daniel a l’é aussasse an facia ‘d lor e a l’ha dit:’’ Israelita, com i feve a esse tant fabiòch? I l’eve condanà na fomna ‘d vòst pòpol sensa d’avèj fàit n’ancésta për sërché la vrità. ⁴⁹Doverté torna ‘l process: la testimoniansa che sti doi a l’han arportà contra ‘d Susan-a a l’é fàussa!’’.

⁵⁰Anlora la gent a l’é tornà andaré e ij cap a l’han dije a Daniel: “Ven, set-te an mes ëd nojàutri e dine lòn ch’it pense, përchè Dé a l’ha date pì ‘d saviëssa dj’ani ch’it l’has”.

⁵¹Antlora Daniel a l’ha dit: “ Separé ij doi testimòni e porteje dëscòst l’un da l’àutr, e mi i j'anterogherai”.

⁵²A l’han separaje e Daniel a l’ha ciamà ‘l prim vej. A l’ha dije:”Òm vnùit vej ant ël mal! Adess it dovras sconté për ij pecà comëttù fin-a al di d’ancheuj. ⁵³It l’has pijàit ëd decision nen giuste, it l’has condanà ‘d përson-e nossente e assolvù ‘d colpèivoj. Nopà Nosgnor a l’ha dit: ‘Massa pa ‘l giust e ‘l nossent!’. ⁵⁴E bin, s’a l’é vera ch’it l’has vëddù sta fomna con un giovnòt, dime: sota che erbo a l’ero?’.

A l’ha rëspondùje: “Sota an frasso”.

⁵⁵A l’ha replicà Daniel: ”Bin! Ti ‘t l’has dit na busiardarìa e it në portras conseguense, Dé a l’ha già daje órdin a sò àngel ëd squartairete an doi tòch!”.

⁵⁶Peui Daniel a l’ha falo taparé via e a l’ha mandà a ciamé l’àutr. A l’ha dije: “ Ti ‘t ses ëd la rassa dij Cananita, it ses pa n’Israelita. La blëssa a l’ha anciarmate e a l’ha fate perde la testa. ⁵⁷Fin-a adess vojàutri i seve comportave përparèj con le fomne d’Israel, e lor për tëmma a vnisìo con voi. Ore, a-i é na fomna ch’a l’ha pa pì soportà vòstra përversion.

⁵⁸E bin, dime ‘n pòch: Sota che pianta it l’avìe vëddù Susan-a ansema a col fieul?”.

A l’ha rëspondù: “Sota na rol”.

⁵⁹Daniel a l’ha giontà: “Bin! Dcò ti ‘t l’has mentì e it në portras conseguense. A-i é già l’àngel ëd Dé ch’a të speta con la spa an man e a t’ës-ciaprà an doi tòch. Parèj con vojàutri doi a sarà finìa!”.

⁶⁰Anlora tuta la ciambreja a l’é butasse a crijé e a ringrassié Dé përchè Chiel a salva coj ch’a spero an Nosgnor. ⁶¹Tùit a son butasse contra ij doi giùdes. Daniel con soe mideme paròle a l’avìa provà soe busiardarìe. Për lòn j’Israelita a l’han fàit a lor lòn che ij doi vej a vorìo fé a Susan-a. ⁶²Com a stabiliss la lege ‘d Mosè për col ch’a l’é colpévol ëd testimoniansa fàussa, coj doi a son ëstàit massà. Col di, na fomna nossenta a l’é staita salvà. ⁶³Ël pare e la mare ‘d Susan-a, sò marì Joachim e tùit ij sò parent a l’han laudà Dé, përchè a l’era staita provà soa nossensa.

⁶⁴Da col di la gent a l’ha ‘ncaminasse a aprëssié motobin Daniel.

1. As conòss pa la sorgiss scriturìstica dla citassion.
2. Për l'adulteri as prevedìa l'esecussion për lapidassion, ma, anans d'esse prassà a mòrt a-i j'era l'amposission ëd le man an sla vìtima, parèj d'un sacrifissi.